Максім Лужанін - Добры хлопец Дзік

Я аднойчы прыпазніўся на абед: ужо людзі пад'елі, разышліся і сабакі, падсілкаваўся, выйшаў, а каля ганка — божа мой! — тая самая морда, моцная грудзіна і тое самае разуменне ў вачах.

— Дзік!

Я гукнуў, ён нясмела наблізіўся, апускны, нявылінялы бадзяга:

— Спазніўся? А есці хочацца?

Я вынес яму на лустачцы хлеба ўсё, што заставалася на талерцы. Сабака з'еў і падняў морду ўгару.

— Ты дзякуеш? Мала? Тады пойдзем пашукаем чаго.

Ен пабег за мною. Каля ларочка, блізка Храма Паветра, спыніўся, нібыта падказваў: тут можна замарыць чарвяка.

Гэта зноў нагадала пра Дзіка і ўпадабалася.

Ларочніца абуралася на нейкі буфет, адкуль прывозяць сухія пазалеташнія бутэрброды з кількаю.

— А хто іх есці будзе? Паляжаць у мяне ў будцы ноч, у гарачыні, а назаўтра — у глум, спісваюць. Дык гэтага валацугу,— яна паказала на сабаку,— падкармліваю.

Пасля кароткіх перамоў з прадаўшчыцай я атрымаў пакунак асуджанага на спісанне дабра.

Не адыходзячы далёка, каля бліжэйшага куста я выгарнуў з газеціны ўвесь не вельмі апетытны пачастунак.

Сабака стаяў і не дакранаўся. Толькі што не пытаў: мне? і столькі? праўда, можна?

— Пачынай!

Сабака дакрануўся да скрынкі з кількаю і ўмомант заглынуў. Тады, як быццам ахамянуўшыся, зноў глянуў на мяне:

— Смялей, працягвай! — я сеў на бліжэйшую лаўку.

Сабака еў не адыходзячыся, доўга і грунтоўна, як пасля цяжкое дарогі. Потым падабраў крошкі, аблізаўся і лёг у мяне ў нагах. Стала зразумела: я набыў ахоўніка і спадарожніка.

Мы больш не разлучаліся, куды я, туды і ён. А жыць ён перабраўся ў бяседку каля дамочка, дзе я жыў, ціха і аддалена ад мітусні працэдурнага і галоўнага корпуса. Новы жыхар паводзіўся даволі агрэсіўна: не пускаў у мой дом людзей, якія ішлі на масаж і ў свае палаты.

Пасыпаліся скаргі галоўнаму ўрачу. Сабака знік, недзе навязалі ці завялі куды. Аднак каля знаёмага ларка, назаўтра па абедзе, мяне зноў сустрэла страчаная істота.

Сабака, відавочна, чакаў мяне, бо пры ларку не спыніўся, а павёў — махаў хвастом і запрашаў ісці — на бакавую сцежку. У зарасніку акацыі на схіле гары спыніўся і зноў падняў морду, паказаў, куды трэба глядзець.

На адным з дрэў ветралі трусовыя тушкі. Тры ці чатыры, на ніштаватай вышыні, метры за два ад зямлі, каб не дасталі вось такія бадзякі, як гэты. Ён нецярпліва перабіраў лапамі: маўляў, чаго ты марудзіш? Даставай хутчэй, хопіць табе і мне. К чорту ліхому тыя салёныя кількі.

З'яўленне на дрэве такой правізіі тлумачылася даволі проста: нехта рабіў запас, каб завезці дадому, і павесіў вяліцца далікатнае мяса'. Тады лупленых трусоў на Кіславодскім рынку прадавалася вялікае мноства. I за бесцань.

Пакуль я разважаў пра гэта, сабака змарыўся чакаць ці страціў надзею на нездагадлівага і сеў.

Давялося паклікаць. I мы пайшлі да ларка з сухімі бутэрбродамі.

На самым маім ад'ездзе сабака зноў знік. Я не здзівіўся: ударыў нязвыклы для гэтых мясцін мароз, градусаў пад дваццаць. Нашто мерзнуць жывёліне, чакаючы няпэўнага спадарожніка, які нават не здагадаўся зняць з дрэва нядрэнны ласунак.

Аднак на вакзале, дзе патупвала чалавек пяць, не на тое надвор'е абутых сяброў, пад самыя мае ногі падсунулася пакрыўджаная шэрая морда: і не брыдка, пакідаеш мяне не развітаўшыся.

Я забраў бы яго, але цягнік меўся крануцца, заставаліся лічаныя хвіліны. Пусціць у тамбур праваднік не згадзіўся.

Стала сумна. Успомнілася, як адзін забыты, пакінуты гаспадаром сабака поўз, ішоў, бег тысячы тры кіламетраў з поўначы на поўдзень. I абняў наймілейшага ў свеце чалавека на люднай вуліцы, знайшоў на новым месцы жыхарства.

Тады чалавек заплакаў. А перш-то ліў слёзы па ім сабака. Дзік ці яго бліжэйшы сваяк.