Максім Лужанін - Добры хлопец Дзік

Лявон паставіўся да пачутага разважліва і як практычны чалавек пачаў дазнавацца.

— А як вы возьмеце вады з рота ў сабакі?

— Я не ўпэўнены, што гэта трэба рабіць...

— А па-мойму, трэба: людзі вераць, можа, і станецца па-іхняму.

— Так, але ж Дзік — сабака, у яго могуць быць рабакі ці іншае што.

— Ну, ваш лекар — чысты,— усміхнуўся Лявон.

— Можа, у лячэбніцы праверыць? — запытаўся Алік, у яго, відаць, выспеў план.— Дзіка трэба любіць, а не баяцца. Я прывяду да вас таго Грышку. Яны падружацца, і ўсё мінецца.

Так і зрабілі. Звадзілі Дзіка да ветэрынараў, зрабілі яму пазачарговую лазню і прамылі пашчу марганцоўкаю.

У чысты паўмісачак паклалі некалькі ледзянцоў і залілі свежай вадою. Дзік ахвотна павыцягваў улюбёны прысмак і такім чынам падрыхтаваў «лекі» для хворага.

Той прыбег разам з Алікам, перш адхіснуўся ад сабакі, але, убачыўшы яго прыязную «ўсмешку» — гэтак Дзік заўсёды дзякаваў за салодкае,— заўсміхаўся і сам.

Хлопчык і праўда выглядаў кепскавата: бледненькі тварык, сінцы ад бяссоння. Аднак ён на вачах весялеў, таксама як і Алік, смела гладзіў сабаку, паціскаў яму лапу.

Алік збегаў на кухню і прынёс паўмісак з «лекамі».

— Твая мама прасіла,— звярнуўся ён да Грышкі,— даць табе Дзікавай вады. Будзеш піць?

Той у знак згоды кіўнуў галавою.

— Тады я пачну! — Алік адважна нахіліў да вуснаў паўмісак і зрабіў ніштаваты глыток.— На!

Грышка сербануў болей, вярнуў пасудак Аліку:

— I ты!

Так і распілі яны, чаргуючыся, усю тую цудадзейную мікстуру. Гулялі ў нас, пакуль не з'явіліся маці клікаць на абед. Пра Грышкаву нядужасць хутка і думаць забыліся, ён стаў нашым частым наведвальнікам. А пілі хлапчукі зусім не тую ваду. Алік прынёс другі такі паўмісачак, яго падрыхтавалі на ўсякі выпадак і паставілі поруч з Дзікавым.

Паблытаў хлопчык ці зрабіў знарок? Нашто высвятляць!

Грышка правіўся, вера ў мацунак народнага сродку дапамагла.

Як дапамагала нашым дзядам і прадзедам з курных хацін, калі не мелі яны другога спосабу лячыць душу і цела, апрача веры: у лекара, у зямлю, у свае дужыя рукі.

Як дапамагае і нам хадзіць, думаць, старацца ямчэй рабіць. I сабе і людзям.

Відаць, нехта пацікавіцца, а які ж лёс сустрэў Дзіка ў далейшым.

Можа, ён вызначыўся нейкім асаблівым учынкам, за які ўзнагароджваюць каштоўнымі падарункамі, пра каго пішуць у газетах?

Можа, дасягнуўшы пенсіённага ўзросту, ён дажываў веку ў зацішку за горадам, дзе добрыя людзі даглядалі ветэрана вартавой і хатняй службы?

Можа, над ім насыпаны пачэсны курганок са стэлаю, як зроблена ў падзяку свайму псу за ўратаванне дзяцей на пажары ў адным з гарадкоў за акіянам?

Так пыталіся ўжо і пытаюцца зараз. Не буду даваць адказаў, не хачу ні засмучаць вас, ні ўсцешваць.

Адно скажу, дзесяткі два гадоў назад дом наш збяднеў на аднаго сямейніка. Дзікава адсутнасць спачатку адчувалася вельмі востра, але мінаў час і адчуванне адсутнасці змянілася адчуваннем заўсёднай прысутнасці яго поруч. Магу абазвацца, паклікаць, спытаць. Адказу няма, але я адчуваю позірк разумных карых вачэй, зайздросную пільнасць, тонкую чуласць, ахвярную адданасць.

На вуліцы, пры вадзе ці на выстаўцы вам можа трапіцца даўгаватая цёмна-шэрая морда з крыху абвіслым вухам. Зірніце ў вочы: яны самі, здаецца, гавораць пра вялікае сабачае сэрца, выказваюць зрыхтаванасць не даць у крыўду блізкага чалавека. I ў той жа час распытваюць, чым магу пасабіць? Збегаць па газету або па хлеб? Сплаваць у возера па кіёк? Легчы на парозе і не падпускаць нікога?

Загадвайце, будзе ўсё зроблена. Дужыя лапы могуць бегаць шпарка.

Дык вось, калі вам пашчаслівіцца ўбачыць дзе такую слаўную морду і вы адчуеце пад сэрцам цеплыню, лічыце, што сустрэліся з Дзікам. Ды, зрэшты, які сабака ні трапіць вам на вочы, будзьце ўважлівыя, кожны прадстаўнік гэтага роду мае часцінку Дзікавай істоты: за дабро плаціць дабром. Так робяць усе чыста сабакі на ўсім белым свеце.

Сустрэча з адным верным сабачым сэрцам была ў мяне на поўдні, у Кіславодску. Да санаторнай сталовай дакладна ў час снедання, вячэры звалакалася цэлая чарада сабак — бесхацінцаў і пры гаспадарах, што апынуліся на мяжы беднасці.

Яны ведалі, куды бегчы. У санаторыі лячыліся пажылыя і старыя людзі, што не з'ядалі і не маглі з'есці ўсяго пакладзенага на талеркі. I па дабраце ці па ўзроставай чуллівасці выносілі астачу сабакам. Вот чаму яны строга пільнаваліся распарадку дня.