Владимир Машков: Паміж "А" і "Б"

Усчаўся страшэнны лямант. Умяшаўся ў размову Барыс Міхайлавіч. Ён сказаў, што мы дрэнна падрыхтаваліся да паходу і трэба нешта тэрмінова прыдумаць, таму што нацерла ногі яшчэ і Эма Гусак.

Увечары нас чакала новая навала. Наляцела машкара. І нейкая шкодная вельмі машкара. Кусалася так, што мы ўсе скакалі ля вогнішча і ўскрыквалі. Ну, акурат як чырванаскурыя індзейцы, толькі без убораў з пер’я на галовах.

Так сказаў пра нас Барыс Міхайлавіч, а тады некуды знік. Ён вярнуўся праз пяць хвілін з вялізным букетам рамонкаў. Барыс Міхайлавіч стаў раздаваць дзяўчаткам кветкі. Яны чырванелі і гаварылі какетлівымі галаскамі:

— Дзякуй, Барыс Міхайлавіч!

— Ой, дзякуй, Барыс Міхайлавіч!

Калі букет растаў у руках важатага, ён сказаў:

— Цяпер хай хлопцы дакажуць, што яны сапраўдныя рыцары. Тут за хмызняком лугавіна, на ёй поўна рамонкаў.

Мы хмурыліся і адварочваліся ад Барыса Міхайлавіча.

— А гэтая брыдота, як агню, баіцца рамонкаў. Кідайце іх, дзяўчаткі, у вогнішча, — скамандаваў Барыс Міхайлавіч.

Машкары адразу паменела. З віскатам і крыкам мы кінуліся па рамонкі. Нарвалі столькі, што ледзь не затушылі вогнішча.

— Гэй, асцярожней! — закрычаў Барыс Міхайлавіч.

Машкара спалохалася нашых рамонкаў і ўцякла да іншых турыстаў. Малайчына Барыс Міхайлавіч. Усё ведае!

Мы сядзелі ля вогнішча і спявалі песню. Вы яе, канешне, ведаеце: “Глобус крутится, вертится, словно шар голубой». Яе добра спяваць ля вогнішча. Але ніяке яна не атрымліваецца, калі тупаеш з рукзакамі за плячыма, — дыхання нестае.

Вы прачыналіся на досвітку ў лесе? Праўда, гэта здорава! Высунеш галаву з палаткі, і адразу пачынаецца такое, што ты ніколі не бачыў і не ўбачыў бы нізашто ў жыцці, каб не пайшоў у паход.

Усе яшчэ спяць. Калі я вылажу з палаткі, раптам ускрыквае і падымаецца Мішка Зайцаў. Ён хапаецца за нагу — мабыць, я наступіў на яго любімы мазоль. Я шапчу Мішку: “Ціха”. Ён тарашчыць вочы. Я яму яшчэ раз: “Ціха”.

І Мішка, нібы загіпнатызаваны, падае і засынае.

Я рушу па лесе. Спярша іду павольна. У лесе ціха. Хвоі дрэмлюць, бярозкі пасопваюць. І раптам я пачынаю бегчы, быццам мяне нехта падштурхнуў у спіну. Я нясуся як апантаны, пераскокваю праз пянькі, падбягаю да адной хвоі, караскаюся на яе, а затым спаўзаю ды імгненна ўзлятаю на іншую хвою.

Нарэшце, знясілены, я куляюся на траву і ляжу некалькі хвілін, раскінуўшы рукі, і гляджу на неба. І ў мяне такое пачуццё, быццам я абдымаю ўвесь свет, і что бы ні здарылася зараз, я ўсё зраблю.

Я прыўзнімаюся і бачу, як зусім побач, дзесятку крокаў, віецца дымок.

“Можа, паляўнічыя вогнішча распалілі і зайца смажаць, — думаю я. — Трэба падысці паглядзець, — рашаю я. — А то ўсё ідзеш, ідзеш, а самае цікавае прапускаеш”.

Я выбягаю на палянку і ахаю — пажар! Лес гарыць!

Некалькі секунд я стаю ў здранцвенні і не ведаю, што рабіць.

Потым кідаюся на зямлю і пачынаю рваць мох і кідаць у агонь, топчучы полымя кедамі. Пажар не сціхае.

“Трэба скакаць у канаву, каб агонь далей не перакінуўся, — думаю. — А чым рыць? Трэба прыдумаць. Не бегчы ж за таварышамі. Абыдуся без іх. Пратруць вочкі, а я ім: “Я пажар пагасіў. Выратаваў ад гібелі зялёнага сябра”. Яны знячэвяцца: “Дзе?” Могуць не паверыць. Тады я ім пакіну кавалачак пажару, каб пераканаліся”.

І тут, не ведаю чаму, мае ногі самі паварочваюць да палатак. Назад я лячу яшчэ хутчэй. У мяне ў галавен мільгае: “Сюды б суддзю з секундамерам, пэўна б зарэгістраваў чарговы сусветны рэкорд”.

Канешне, нашы яшчэ не прачнуліся.

Я катурхаю Барыса Міхайлавіча і крычу яму ў вуха: “Пажар!”, буджу дзяўчатак, што вішчаць ад страху, выцягваю за ногі з палатак хлопцаў.

“Пажар!” — крычу я. — Лес гарыць! За мной!

І, не спыніўшыся ні на секунду, бягу тыду, дзе палае лес. Я не абарочваюся, але адчуваю, што за мной нясуцца таварышы. Мяне даганяе і бяжыць побач Барыс Міхайлавіч. На хаду мы перакідваемся з ім кароткімі фразамі. Вось так прыблізна:

Барыс Міхайлавіч: — Далёка яшчэ?

Я: — Хутка.

Барыс Міхайлавіч: — Вялікі?

Я: — Здаравенны.

Барыс Міхайлавіч: — Ты малайчына.

Я: — Ага.

Барыс Міхайлавіч: — Ты — герой!

Я раблю выгляд, што не расчуў.

Я вельмі люблю агонь. Люблю неадрыўна глядзець, як трашчыць у печы паленне. А што можа быць цудоўней, чым яркае, шумнае вогнішча!

Але тут агонь быў страшнай бядой, якую трэба адолець. І мы закасалі рукавы! Я не памятаю яшчэ, каб у нас калі-небудзь усё так атрымлівалася. Ніхто не гультаяваў. Мішка Зайцаў забыўся на свае мазалі і штосілы махаў сякеркай, прарабляючы прасеку, каб спыніць агонь.