17. Зь першых вершаў («Каму-ж паскарджуся і напішу...») (б. 32). Рукапіс (Архіў БІНіМа).
18. Маўклівасьць дум («Бывае так, што думаеш адно...») (б. 33). «Голас вёскі», 45, 18 сьнежня 1942. Рукапісны варыянт верша (Архіў БІНіМа) адрозьніваецца ад публікацыі і ня мае падзагалоўка «Песьні выгнаньня».
19. Гады крылатыя («Гады крылатыя, юнацкія гады...») (б. 34). «Новы шлях», 15(27), 1943, б. 14.
20. На папялішчы руж («Пачаў ды хутка змоўк...»)(б. 35). У рукапісе (Архіў БІНіМа) заўвага аўтара: «Смарагды кроз» — назоў паэмы Сяргея Астрэйкі «Бэнгалія» ў першай рэдакцыі. Гарбарная — вуліца ў Менску-Беларускім, дзе жыў паэт — аўтар «Бэнгаліі».
21. «Красою майскаю сады...» (б. 36). У рукапісе (Архіў БІНіМа) заўвага аўтара: «Успомнены пачатак вершу, надрукаванага ў беларускай газэце «Літаратура й мастацтва» ў 1939 г. (Менск)».
22. Шлях зусім вузкі («Пасьля лета гаспадарыць восень...») (б. 37). У рукапісе (Архіў БІНіМа) ранейшая назва верша «Зародкі хараства» выпраўлена аўтарам.
23. Маладзіца («Як каралі і калечылі...») (б. 38). Рукапіс (Архіў БІНіМа).
24. Кідаў я сеці ў глыб рачную («За хваляй хваля ўсё шпарчэй...»)(б. 40). «Беларуская газэта», 59 (177), 7 жніўня 1943. Пад назвай «Пціч» у «Бацькаўшчыне», 47-48 (277-278), 27 лістапада 1955.
25. Напярэймы жаданьням («Што-ж, снуюцца няхай сьмерці чорныя здані...») (б. 41). «Беларуская газэта», 93 (113), 13 сьнежня 1942; «Беларускі эмігрант», 9 (20), 1 кастрычніка 1949; «Бацькаўшчына», 40-41 (270-271), 9 кастрычніка 1955.
26. Балючым накіпам свае крыві («Адчуў на скрыўджаным парой пагосьце...») (б. 42). У рукапісе (Архіў БІНіМа) ранейшая назва верша «Рудая, чорная». «Беларускі работнік», 39, 24 верасьня 1944; «Пагоня», 3, 1946, б. 5.
27. Не прадам я ніколі вясны («Неяк рана прыйшла вясна...»)(б. 43). У рукапісе (Архіў БІНіМа) ранейшая назва верша «Не памру я». «Беларуская газэта», 55 (173), 24 ліпеня 1943.
Рукапісны варыянт, страфа 6:
Устрасаю далоні:
— Ты-ж
і самога сябе зьнявечыў...
І ня жоўты вядзьмарскі брыж
ружавее,
а зораў сьвечы...
страфа 7:
Не памру я!
А ты — гібей,
парахнёю
чарней ля плоту.
Наканоўвае шлях табе
балацянай іржою лотаць.
страфа 9:
І ня восень, аднак, —
вясна
усьміхаецца мне у вочы
хітравата...
Яна, яна...
І зямлю ўжо расьліны точаць.
28. Не шкадую яго і ня плачу («Лета выскубла жмук асакі...») (б. 45). Першая частка верша друкуецца па рукапісным тэксьце (Архіў БІНіМа). Другая частка («Дагарэла сонечнае лета...») апублікавана: «Беларуская газэта», 27 (145), 8 красавіка 1943; «Беларускі работнік», 38, 17 верасьня 1944.
29. Пела мне маці («Помню, у час вечаровы...») (б. 47). «Беларуская газэта», 11 (129), 10 лютага 1943; «Бацькаўшчына», 47-48 (277-278), 27 лістапада 1955.
30. Хутчэй, хутчэй...(«З-пад сьнегу першы ’шчэ храсток...»)(б. 48). «Беларуская газэта», 30 (148), 20 красавіка 1943.
31. Не зракуся («Хіба шмат такіх вось нашых раніц...») (б. 49). «Новы шлях», 16 (28), 1943, б. 14. Перад публікацыяй верша словы, падпісаныя У.Г.: «За апошнія гады расьцьвілі маладыя таленты гэткіх паэтаў, як Уладзімер Дудзіцкі, — паэта з дубоўкавымі і пушчавымі традыцыямі ўлюбёнасьці ў вобразную семантыку слова».
32. І думы, і словы, і сны («Былі яны, словы і думы...») (б. 50). «Беларуская газэта», 33 (251), 26 красавіка 1944.
33. Упаў блакіт. З настрояў ля Нёману («Упаў блакіт на шкло ракі...») (б. 51). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
34. П’ю сок вясны («Мой родны брат, сястрыца мая, маці...»)(б. 52). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
35. Беларускай моладзі («Дарма, што сплямлены наш сад...») (б. 53). Рукапіс (Архіў БІНіМа). Першапачаткова верш называўся «Шуміць пад зорамі краса (Экспромт)» і меў прысьвячэньне: «Прысьвячаецца Баранавіцкай моладзі».
Варыянт, страфа 5:
Пакуль хай пляміць медзьдзю сад
наліты сонцам сьпелы жнівень, —
шуміць пад зорамі краса
на сакавітай роднай ніве.
36. Верш («Падышла і сказала...») (б. 54). У рукапісе (Архіў БІНіМа) варыянт назвы «Часіны трывогі». «Новы шлях», 20 (32), 1943, б. 13.
37. Ізноў я тут («Ізноў я тут, каля цябе...») (б. 55). «Беларуская газэта», 61 (179), 14 жніўня 1943; «Пагоня», 3, 1946, б. 3; «Шыпшына», 4, 1947, б.18.
38. Я зь песьняй упоруч пайду («Прамчаўся, расьцяты маланкаю час...») (б. 56). «Пагоня», 3, 1946, б. 6.
39. Насустрач будучыні нашай («Я ўспамінаю дні «вясны»...») (б. 58). Машынапіс (Архіў БІНіМа).
40. Была восень («Бяз прычын ня бывае гора...») (б. 59). «Новы шлях», 8 (39), 1944, б. 13.
41. Блакіт вачэй («Усьмешкай сэрца мне параніў...») (б. 60). У машынапісе (Архіў БІНіМа) прысьвячэньне В.Б-й і заўвага аўтара: «Раманс напісаў кампазытар Мікола Шчаглоў». «Новы шлях», 8 (20), 1943, б.15.
42. Жыві... («Час кароткі мне векам здаўся...») (б. 61). У машынапісе (Архіў БІНіМа) прысьвячэньне В.Б-й. «Новы шлях», 8 (20), 1943, б.15.
Читать дальше