Эрих Ремарк - Тры таварышы (на белорусском языке)

- Шкада, я цябе разбудзiў, - сказаў я.

- Ты ўвесь час быў тут? - спытала яна.

- Не. Толькi што прыйшоў.

Яна пацягнулася i паклала галаву мне на далоню.

- Добра. Я не люблю, каб на мяне глядзелi, калi я сплю.

- Разумею. Я таксама не люблю. Я i не хацеў назiраць. Я толькi не хацеў будзiць цябе. Можа, ты яшчэ хочаш паспаць?

- Не, я добра выспалася.

Я пайшоў у суседнi пакой, даючы ёй магчымасць спакойна апрануцца. На дварэ паволi цямнела. З адчыненага акна насупраць даляталi квакаючыя гукi прускага ваеннага марша. Лысы чалавек у падцяжках заводзiў патэфон. Ён хадзiў па пакоi, робячы пад марш гiмнастычныя практыкаваннi. Яго лысiна свяцiлася са змроку, як усхваляваны месяц. Я абыякава пазiраў туды. Мяне апанавала пачуццё тупога суму.

Увайшла Пат. У яе быў цудоўны выгляд, зусiм свежы, без ценю знясiленасцi.

- Ты выглядаеш блiскуча, - сказаў я здзiўлена.

- Я i адчуваю сябе добра, Робi. Быццам я праспала ўсю ноч. У мяне такiя пераходы адбываюцца хутка.

- I праўда, бог - сведка. Часам так хутка, што не паспяваеш сачыць.

Яна прыхiлiлася да майго пляча i зiрнула мне ў вочы.

- Занадта хутка, Робi?

- Не. У мяне яны адбываюцца занадта павольна. Я бываю часта занадта марудлiвы, Пат.

Яна ўсмiхнулася.

- Што павольнае, тое ўстойлiвае. А што ўстойлiва, тое добра.

- Я ўстойлiвы, як корак на вадзе, - сказаў я.

Яна адмоўна пакруцiла галавой.

- Ты куды дужэйшы, чым думаеш. Ты ўвогуле зусiм iншы, чым думаеш пра сябе. Я рэдка каго бачыла, хто так памыляўся б наконт сябе, як ты.

Я адпусцiў яе плечы.

- Так, каханы, - сказала яна i кiўнула галавой, - гэта сапраўды так. А цяпер пойдзем вячэраць.

- Куды мы пойдзем? - спытаў я.

- Да Альфонса. Хачу ўбачыць усё тое яшчэ раз. У мяне пачуццё, быццам я адлучалася на цэлую вечнасць.

- Добра! - сказаў я. - Але цi прагаладалася ты як след? Да Альфонса, наеўшыся, не iдуць. За гэта ён выкiдае за дзверы.

Яна засмяялася.

- Я прагаладалася, як воўк.

- Тады наперад! - Я раптам павесялеў.

Наша з'яўленне ў Альфонса мела поспех. Ён павiтаў нас, адразу знiк, а калi з'явiўся, то на iм быў белы каўнерык i гальштук у зялёны гарошак. Нават пры з'яўленннi нямецкага кайзера ён так не прыбiраўся б. Ён i сам крыху засаромеўся за гэтыя незвычайныя прыкметы дэкадансу.

- Ну, Альфонс, чым смачным кормiш? - спытала Пат i абаперлася рукамi на стол.

Альфонс заўсмiхаўся, надзьмуўся i прыжмурыўся.

- Вам пашанцавала! Сёння ёсць ракi!

Ён на крок адступiўся, каб паназiраць, якое зрабiў уражанне. Уражанне было першакласнае.

- Да iх шклянку мозельскага! - прашаптаў ён з асалодай i адступiў яшчэ на адзiн крок. Яму бурна запляскалi i, надзiва, нават ад дзвярэй. Там якраз з'явiлася галава апошняга рамантыка - з вясёлай усмешкай, зблытанымi жаўтлявымi валасамi i абгарэлым носам.

- Готфрыд? - усклiкнуў Альфонс. - Ты? Уласнай персонай? Дружа, якi цудоўны дзень! Дай цябе прытулiць да грудзей!

- Зараз ты пабачыш вiдовiшча, - сказаў я Пат.

Хлопцы кiнулiся ў абдымкi. Альфонс ляпаў Ленца па спiне. Звон быў такi, быццам побач была кузня.

- Ганс! - паклiкаў ён кельнера. - Нясi "Напалеона"!

Ён пацягнуў Готфрыда да стойкi. Кельнер прынёс вялiкую запыленую бутэльку. Альфонс напоўнiў дзве чаркi.

- Будзь здароў, Готфрыд, парасё ты засмажанае!

- Будзь здароў, Альфонс, стары катаржнiк!

Абодва выпiлi чаркi адным глытком.

- Першакласна! - сказаў Готфрыд. - Каньяк для мадоннаў.

- Сорам глытаць яго так! - пацвердзiў Альфонс.

- Але цi будзеш пiць паволi, калi такая радасць! Давай вып'ем яшчэ па адной!

Ён налiў i падняў чарку.

- Чортаў памiдор няверны!

Ленц засмяяўся.

- Мой добры любiмы Альфонс!

У Альфонса выступiлi слёзы.

- Яшчэ па адной, Готфрыд, - усхвалявана сказаў ён.

- Толькi наперад! - Ленц падставiў яму сваю чарку. - Ад каньяку я адмаўляюся толькi тады, калi ўжо не магу адарваць галавы ад зямлi.

- Здорава сказана! - Альфонс налiў трэцюю чарку.

Крыху задыхаўшыся, Ленц падышоў да столiка. Ён дастаў свой гадзiннiк.

- Без дзесяцi восем прыбылi на "сiтраэне" ў майстэрню. Што вы на гэта скажаце?

- Рэкорд, - заявiла Пат. - Няхай жыве Юп! Я яму спрэзентую таксама пачак цыгарэт.

- А ты атрымаеш за гэта дадатковую порцыю ракаў! - аб'явiў Альфонс, якi па пятах хадзiў за Готфрыдам. Потым ён падаў нам нешта накшталт сурвэтак.

- Распранiце пiнжакi i павяжыце сабе на шыю. Цi дазволiць дама?

- Лiчу, што гэта нават неабходна, - сказала Пат.

Альфонс радасна закiваў галавой.

- Вы разумная жанчына, я ведаў. Ракаў трэба есцi натхнёна. Без боязi, што пасадзiш пляму. - Ён усмiхнуўся. - Вам я дам, вядома, штосьцi больш элегантнае.