Алесь Тарановіч - Берлінская мазаіка

Няма больш краіны пад назвай Прусія, няма імперскай сталіцы, якая стагоддзямі выношвала мілітарысцкія планы. Няма глебы для з'яўлення новых Блюхераў, Бiсмаркаў, Гiндэнбургаў, Гітлераў. А Берлін ёсць. А той самы берлінец ёсць. І размаўляе ён на тым самым берлінскім дыялекце, любiць сядзець у тых самых кнайпах, наладжваць дэманстрацыі і рэвалюцыі і любіць сваю берлінскую кухню.

Я спыняю ўсе гадзіннікі ў гэтым горадзе, прагна чапляюся за яго рукамі і выціскаю ўсю інфармацыю, да апошняй кроплі, лаўлю кожную навіну, гук, пах, сустрэчу…

Я бачу, як над шэрым попелам у блакiтнай безданi зiхацiць ягоная зорка.

Мне засталося паставiць толькi свой Unterschrift (подпiс).

Берлін – Fоrеver!

Вялікі бэзавы месяц прыматкабожыўся ля краю каменнага коміну.

Куды ні кінеш позірк, паўсюль дахі, дахі, дахі… І толькі спічастыя кірхі вылазяць, нібыта шылы з меху…

Я ўсадзіў сваё ўяўленне на дах, густа парослы экзатычнымі флянцамі, і слухаю музыку начнога гораду. Ноч падае на зямлю зорнай мапай, летаргія скавала горад, здранцвенне павісла сярод бетонных скалаў. Натыкаючыся на сонныя ліпы, блукаюць россыпы жаночага смеху… Тут паветра мае смак, а гук – гушчыню. Суседнія тэрасы густа пакрыты елачкамі гашышу, і самотная варона завісла над імі ў шкляным паветры.

Ціха струменіць час над дахамі, незаўважна пракручваюцца гадзіны ночы, зоркі сцякаюць вільгаццю… Паціху фантазіі канвертуюцца ў фізіялогію, і ўсё гэта становіцца Кройцбергам…

Нехта скажа пра Кройцберг, што гэта каменны мех у цэнтры Берліна, што тут цэнтр нямецкага культурнага і палітычнага андэграўнду, што Кройцберг – гэта сталіца туркаў у Нямеччыне, прытулак бамжоў і абдахлёсаў, што гэта гняздо фемінізму. І ўсе яны будуць мець рацыю. Кройцберг – гэта сапраўды ўнікальнае месца. Увогуле і ў прыватнасці.

Хто толькі ні жыве ў «чорным» Кройцбергу!

Туркі, грэкі, югаславы, палякі, пуэртарыканцы і перуанцы, манголы і кітайцы, арабы, маўры і іншыя афрыканцы; карацей, большасць з 440 тысяч аўслэндэраў, што насяляюць Берлін. Але не беларусы. Беларусы аддаюць перавагу Шонэбергу, Штэгліцу, Маабіту, у горшым выпадку «беламу» Кройцбергу.

Але не ў «чорным».

Верагодна, я адзіны беларус, які жыве на вуліцы з прыгожай славянскай назвай «Горліца». Месяцамі не чую тут рускай мовы. Толькі аднойчы ў Горліцапарку натыкнуўся на купку падлеткаў, якія размаўлялі па руску, але на 90 адсоткаў гэта быў мат…

Я люблю прагульвацца па кварталах, якія акружаюць Kottbuser Tor.

Бывае так, што памяць становіцца канцэнтрацыяй тугі. Гэтая частка Кройцбергу мае нейкія гіпнатычныя ўласцівасці…

Прыходжу туды, калі дзень, сшалелы ад мітусні, уцякае прэч, а на змену яму апускаецца бэзавы полаг вечара ў чаканні вядзьмаркіночы…

Я накiдваю на квартал вялiзны невад, i па звычцы павольна выбiраю гэтую сетку поўную дзiўных гукаў, пахаў i ценяў. Шарая гадзiна – мой час.

Люблю слухаць цяжкое дыханне паўночных каналаў з прыклеенымі на іх фосфарнабелымі шванамі, глядзець, як гараць у антрацытавай цемры рыбацкія вогнішчы – ілюмінатары караблёўрэстарацыяў, прышвартаваных у затоне ля Admiral Bruckе.

Мост гэты апошнiм часам ператварыўся ў папулярнае месца начных тусовак левацкай моладзi. Пiва i гашыш аб'ядноуваюць тут пралетарыят усiх краiн, i нашчадкi барселонскiх анархiстаў спяваюць разам з нашчадкамi парыжскiх i маскоўскiх рэвалюцыянераў. Хутчэй за ўсё менавiта яны, тыя самыя «няўлоўныя мсцiўцы», што паляць ноччу шыкоўныя машыны.

Люблю уваходзіць у аазісы векавых дрэваў, аточаных джунглямі бетонных каробак.

Блукаць, каб злавіць выпадковасць, сустрэчу, з якой пачынаецца новы лёс, цянюткі струменьчык радасці ў грымотным канцэрце жыцця. Ухапіцца за нешта трывалае, больш трывалае, чым гэтае невядомае новае жыццё наперадзе…

Уночы ў Кройцбергу ўсё нагадвае сон энтамолага, няма ні ўчора, ні заўтра…

Будынкі са слядамі чалавечае фанабэрыі.

Вуліцы з мёртвымі каналамі, што цягнуцца бясконца і не вядуць нікуды.

Ліхтары праціраюць вочы ў заспаных падваротнях са старасвецкімі вадакалонкамі ў вітых чыгунных балясах.

Тут пачынае дзейнічаць нешта падобнае да таго, што складае для чалавека магію любое даўніны, любых руінаў ці помніка: таямнічая прыцягальнасць мінулага часу, які прыносіць разбурэнні. Але й надае вартасць усяму таму, што выстаяла.

Стагоддзі наплываюць з глыбокага сну Шпрэе… Люблю сустракаць свiтанак на беразе канала ля бухты «Урбан Хафэн», калi нясмелыя промнi сонца толькi прабiваюцца скрозь музыку лiстоты стогадовых платанаў, i нават рэў палiцэйскай сiрэны не прабiраецца сюды.