Алесь Тарановіч - Берлінская мазаіка

Норберт, знаёмы галерыст з Баварыі, пабываўшы калiсьцi ў Польшчы і застаўшыся ў захапленні ад польскага мацюка, трапляючы ў складаныя дарожныя сітуацыі, пасылае ўсіх на х… і на п…

Давялося яго засмуціць.

Гэта – рускае, запазычанае палякамі. Палякам сваёй «курвы» відавочна бракуе.

Яшчэ адзін немец, знаўца рускай мовы, казаў, што не любiць нямецкую за тое, што на ёй немагчыма добра вылаяцца і прызнацца ў каханні.

Сваю Валянціну ён заве Валюшка.

З чаго ў немцаў такая павальная любоў да рускіх жаночых імёнаў, растлумачыць не бяруся.

Ёсць не толькі Веры, Наташы, Зіны, Любы, Каці, Ніны, Лены, але і Марфы, Фёклы…

Ёсць нават адна папулярная спявачка з імем Дуня. Усё разумею, але тое, што шматлікія рускія, якія даўно ўжо жывуць у Нямеччыне любяць «даставаць» прадукты з Польшчы, прычым за такі ж кошт, як і тут (дастаўшчыку таксама трэба плаціць), не магу сабе вытлумачыць.

Вiдаць моцная была сістэма.

Існуе велізарная колькасць нямецкіх словаў у рускай і асабліва беларускай мовах. Але, прынамсі, тры рускія словы патрапілі ў нямецкую: – пагром, водка і дача.

Талстой, Дастаеўскі, Чайкоўскi, Кандынскi – гэтыя імёны ў Нямеччыне ведаюць усе.

Ва ўсякім разе, усе тыя, з кім гутарыў я.

Яны як кулі, што глыбока ўвайшлі ў скалу, калі іншыя яе толькі злёгку абадралі…

Яшчэ адно параўнанне.

Рускіх параўноўваюць з італьянскай і ірландскай хваляй іміграцыі ў Амерыку напачатку ХХ стагоддзя.

Тая ж неўладкаванасць, той жа крымінал, але не далей першага пакалення…

Амаль 30 гадоў берлінцы жылі ў падзеленым гора дзе.

Заходні Берлін быў выспай у моры сацыялізму. Менавіта тут, на мяжы СССР і НАТА абменьваліся шпіёнамі. Памятаеце «Мёртвы сезон». Сцяна звалілася даўно, але і сёння розніца адчувальная. Заходні Берлін, па хатняму ўтульны, з мноствам зiхоткіх крамаў і кавярань, галерэяў і кнайпаў кантрастуе з тужлівымі перспектывамі бясконцых праспектаў Усходняга. Не вуліцы, а танкавыя палігоны, узлётна-пасадкавыя палосы ў маркотным апраўленні сталінскай архітэктуры. Месцамі, асабліва ў цэнтры, нежылыя будынкi і халодныя студні двароў. Сцяна і сёння захаваная месцамі ў якасці напамінку…

У новы этап жыцця горада, распачаты пасля падзення сцяны, берлінцы ўвайшлі пад дэвізам: «Пераадолеем сцяну ў свядомасці людзей». Задача гэта апынулася куды больш цяжкай, чым дэмантаж ненавісных бетонных блокаў.

Сцяна засталася ў ментальнасці…

Варта прыйсці ў раёны Alexander Platz і Prenzlauer berg. Гэтыя цэнтры былога андэграўнду ГДР прыцягальныя і сёння.

Каб пазнаёміцца з іх змесцівам, трэба на некалькі гадзінаў затаіць дыханне і нырнуць з галавой, каб потым вынырнуць і адчуць сябе нібы нанова нарадзіўшымся. Часам будзе патрэбен праваднік, асабліва ў ланцугах бясконцых двароў Hackesche Hofe і падваротнях на Rosentaler strasse, каб не апынуцца дзе-небудзь у Варшаве. Тут размешчаны большасць з 400 берлінскіх галерэяў, на чале са знакамітай «Tacheles». Асабліва нашпігаваны імі Linienstrasse і Augustastrasse…

А чаго вартыя гарбатыя вулачкі Prenzlauerberg з іх прыстанкам альтэрнатыўных тэатраў. Зазірнуўшы ў якую-небудзь старажытную падваротню ці пад'езд, вы рызыкуеце патрапіць у бярлогу ці ў пекла, таго і глядзі вылезуць монстры…

Менавіта тут кватаруецца «City», легендарная рок група ўсходняга Берліна…

Некалькі словаў пра берлінскіх паліцыянтаў.

У Берліне, перапоўненым аўтамабілямі, не сустрэць чалавека ў форме і з жэзлам у руцэ, так, часам прамільгне паліцэйскі фургон.

Але ў выпадку аварыі ці іншага здарэння яны з'яўляюцца, як зпад зямлі.

А дзяўчынкіпаліцыянты. На кані яны выглядаюць вельмі эфектна. Жанчыны ў форме наогул прыгожыя…

Але скончу пра Берлін. Банкет для вачэй таксама трэ ба пакідаць крыху галодным. Тады захочацца яшчэ.

Што патрэбна, каб знаходзiць у жыццi зачараван не?

Адчуванне блiзкасцi з любiмым чалавекам, з сябрамi, з прыродай, з Богам… Каб стук твайго сэрца ўліўся ў агульную партытуру краiны, народа, горада…

Што такое душа горада?

Яна жыве сама па сабе. На яе не паўплывалі ні Фрыдрых, ні Гітлер, ні Хонеккер. У Берліна добрая душа. Таму ў Берліне добрыя людзі, добрыя машыны, добрыя сабакі. Чаму я так лічу? Таму што ўмею па раўноўваць і таксама працую над габеленам Берліна, у якім перапляліся мінулае, сапраўднае і будучыня. Горад гэты ўжыўся ў мяне без канфліктна, не патрабуючы ні выбару, ні перавагі. Ён першым прыняў мяне ў гэтым новым жыцці. Увабраў у сябе мары, якія не спраўдзіліся, з якімі я прыехаў, замяніў іх рэальнасцю, якая стала маім дзіўным жыццём…