Яраслаў Гашак - Прыгоды ўдалага салдата Швейка

Аднак бываюць і такія выпадкі, калі дзяншчык узвышаецца да ролі любімчыка і свайго начальніка, тады ён робіцца страшылішчам роты, а то і батальёна.

Усе унтэры стараюцца яго падкупіць, ён вырашае, каму і калі даць водпуск, ён можа пахадайнічаць, каб пры рапарце ўсё абышлося добра.

У час вайны гэтыя любімчыкі часта атрымлівалі вялікія і малыя медалі за мужнасць і адвагу.

У Дзевяноста першым палку я ведаў некалькі такіх. Адзін дзяншчык атрымаў вялікі сярэбраны медаль за тое, што ўмеў дасканала запячы ўкрадзеных ім гусей. Другога ўзнагародзілі малым сярэбраным за тое, што ён атрымліваў з дому багатыя харчовыя пасылкі, так што яго пан у час самага страшнага голаду напіхваўся так, што не мог хадзіць.

A прапанову аб узнагароджанні свайго дзеншчыка гэты начальнік абгрунтоўваў так: «За тое, што ў баях праявіў надзвычайную мужнасць і адвагу і, не зважаючы на небяспеку для жыцця, не адыходзіў ні на крок ад свайго камандзіра пад моцным агнём праціўніка».

A той у гэты час спусташаў у тыле куратнікі. Вайна змяніла адносіны паміж афіцэрам і дзеншчыком, і дзяншчык зрабіўся самай ненавіснай істотай сярод салдат. У яго заўсёды была цэлая банка кансерваў, тады як у камандзе банку дзялілі на пяцярых. Яго біклага была заўсёды напоўнена ромам ці каньяком, цэлы дзень гэтая жывёліна жавала шакалад, грызла салодкія афіцэрскія сухары, курыла сігарэты свайго гаспадара, пякла-смажыла цэлымі гадзінамі і насіла навюткую шчыгульненькую гімнасцёрку.

Дзяншчык быў у самых блізкіх зносінах з ардынарцам і шчодра дзяліўся з ім аб’едкамі са свайго стала і ўсімі выгодамі, якія меў сам. Да трыумвірату звычайна далучаўся і штабны пісар. Гэтая тройка, жывучы ў непасрэднай блізкасці да камандзіра, ведала аб усіх аперацыях і ваенных планах.

Гэты гурт быў заўсёды найлепш інфармаваны аб тым, калі што адбудзецца, бо малодшы сяржант знаўся з дзеншчыком. Калі дзяншчык гаварыў: «У дзве гадзіны трыццаць пяць хвілін будзем даваць драпака», то сапраўды роўна ў дзве гадзіны трыццаць пяць хвілін аўстрыйскія войскі пачыналі адрывацца ад непрыяцеля.

Дзяншчык быў у самых інтымных адносінах з палявой кухняй і з вялікай ахвотай аціраўся каля катла і заказваў сабе стравы, быццам сядзеў у рэстаране і выбіраў стравы з меню.

– Я люблю рабрынку, – гаварыў ён кухару, – а ты ўчора даў мне хвост. Ды пакладзі мне яшчэ ў поліўку кавалак пячонкі, ты ж ведаеш, што я селязёнку не жарў.

Незаменным быў дзяншчык у стварэнні панікі. У час бамбёжкі акопаў у яго душа заходзіла ў пяткі, у такіх выпадках ён аказваўся разам са сваімі і гаспадаровымі валізамі ў самым бяспечным бліндажы і хаваў галаву пад коўдру, каб яго не знайшоў артылерыйскі снарад. Тады ён хацеў толькі аднаго: каб яго афіцэра параніла і ён разам з ім трапіў у тыл як мага далей.

Паніку ён сеяў і сваім сакрэтнічаннем. «Здаецца, ужо збіраюць тэлефон», – паведамляў ён па сакрэту па аддзяленнях, і быў шчаслівы, калі мог потым сказаць: «Ужо сабралі».

Ніхто не любіў так адступаць, як ён. У гэтыя хвіліны ён забываў, што над яго галавой свішчуць снарады і шрапнель, ён нястомна прабіраўся з валізамі да штаба, дзе стаяў абоз. Ён любіў аўстрыйскі абоз і з вялікім задавальненнем з ім ездзіў. Калі не пашанцавала, мог задаволіцца і санітарнай двуколкай. Калі ж яму даводзілася ісці пешкі, то рабіў уражанне чалавека, зусім знясіленага. У такім выпадку ён кідаў валізы свайго пана ў акопах і цягнуў далей толькі сваю маёмасць.

Калі здаралася, што афіцэр ратаваўся ўцёкамі, каб не трапіць у палон, а дзяншчык у палон трапляў, то ён не забываў ні ў якім выпадку прыхапіць у палон і багаж свайго гаспадара. Багаж пераходзіў у яго маёмасць і тады ўжо ён бярог яго, як зрэнку ў воку.

Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.