Сяргей Пясецкі - Каханак Вялікай Мядзведзіцы

У ста кроках ад левага краю той паляны адной ноччу вырас кусцік, а за ім з’явілася нябачная здалёк ямка. А ў дзесяці кроках, злева, на ўскрайку логу апынулася капа сена… Я сядзеў у ямцы за кусцікам, а Шчур схаваўся ў капе. Грабар вартаваў у хмызняку ў дзесятку кроках ад месца, дзе сутыкаўся край лесу з логам. Такім чынам мы наладзілі сак, накшталт таго, як раней паблізу Гараняў, калі выпадкам злавілі ў яго, замест групы Гетмана, шэсць перамытнікаў і перамытніцу.

Праз гадзіну пасля ўзыходу сонца я заўважыў людзей, якія выходзілі з лесу на другім баку паляны. Крочылі спяшаючыся, стараючыся як хутчэй перайсці адкрытую прастору… Усе ў чорных кароткіх куртках і доўгіх ботах… Набліжаюцца да мяне. Праходзяць у некалькіх кроках ад маёй засады і набліжаюцца да купы кустоў на паляне. Бачу, як ім насустрач, — каб не дапусціць занадта блізка да лесу, — бяжыць Грабар. Паўстанцы не адразу заўважылі яго. Пасля, аслупянеўшы, сталі. Разнёсся голас Грабара:

— Рукі ўгору!

Паўстанцы лавінай кінуліся ўлева, на ўскрай паляны. З капы сена выскачыў Шчур. У руках трымаў два рэвальверы. Крыкнуў ім зблізку:

— Кладзіцеся, бо кіну гранату!

Тыя паваліліся на зямлю.

— Рукі накрыж! — крыкнуў Грабар.

Я хутка абмацаў іх: шукаў зброю. Потым загадаў усім устаць, уважліва абшукаў кожнага.

Мяшкі са скуркамі, якія неслі з сабой, скідаў у кучу. У склад гэтай групы ўваходзілі дужыя, рослыя мужчыны.

— Добрыя былі б салдаты для Чырвонай арміі! — вымавіў, абшукваючы іх.

Паўстанцы напружана захіхікалі. Раптоўна з аднаго боку групы данёсся знаёмы голас Аліганта (дзіўна, што я не заўважыў яго раней).

— Хло-о-п-цы!.. гэ-та ж Шчу-ур!..

Алігант паказаў пальцам у бок Шчура, які стаяў за некалькі крокаў ад капы. З яго твару зваліліся дрэнна прыклееныя вусы, таму адразу яго пазналі. Я падбег да Аліганта:

— Замкні морду, бо зараз я табе пакажу не шчура, а ката.

Алігант, плаксіва вымаўляючы, пачаў адсоўвацца ад мяне.

— Пане… таварыш… Уладзік…

Абшукаў паўстанцаў і адпусціў іх. Перад гэтым вымавіў:

— Скажыце вашым хаўруснікам у Ракаве, што граніца закрыта! Што ні адной групы не пушчу! Скажыце, што гэта за Кручка і за Лорда, і за тое, што водзяцца з Алінчукамі! Зразумелі?

Пачуліся галасы паўстанцаў:

— Так.

— Зразумелі.

Тады я дадаў:

— Ну, дык рвіце! Бягом, бо буду секчы па вас!

Сланы ўскочылі на ногі. Я стрэліў некалькі разоў услед (так, каб не трапіць). А Грабар крычаў:

— Го-го-го!.. Тры-майце фартоўцаў, жыканоў, мудакоў, блатнякоў, шубраўцоў, задавакаў!..

Калі пазней мы занеслі тавар на мяліну, Шчур сказаў:

— Ну, зараз і мне канец. Усё мястэчка будзе ведаць. Зараз і я павінен хавацца.

— Нічога, дадзім рады! — кажа Грабар.

А праз пару дзён наладзілі паляванне на нас. Мы былі па пэўнай справе паблізу Менска. Ноччу пачаў ліць дождж. Да раніцы перайшлі з Архірэйскіх лясоў у Старасельскі.

Зрабілі днёўку ў лесе недалёка ад тракта на 19-й вярсце ад Менска. Прамоклі да апошняй ніткі. Незадоўга перад палуднем дождж аціх, і мы расклалі вогнішча, каб абагрэцца і высушыць рэчы. Дым вогнішча мог выдаць, але мы не звярталі на гэта ўвагу.

Вартавалі па чарзе, па адным, і сушылі рэчы каля полымя, у якое кідалі вялікія палкі са складзенай непадалёк паляніцы дроў. У нейкі момант паблізу ад нашай схованкі прайшло двух пастушкоў. Хлапцы, затрымаўшыся на хвіліну, з цікавасцю зіркалі на нас.

— Ну, чаго там? — крыкнуў ім Грабар. — Шуруйце далей!

Пастушкі, спяшаючыся, зніклі ў кустах. А праз гадзіну (я тады высушыў адзенне і стаяў на варце) пачуў у лесе нейкі падазроны шолах. Адвярнуў галаву ўлева і нечакана мой позірк мімаходам сустрэўся з поглядам людзей, вочы якіх сачылі з-за кустоў за мной. Акрамя гэтага заўважыў чорную скураную шапку з чырвонай пяціпраменнай эмалевай зорачкай. Ведаў, што за мной сочаць, але не выказаў непакою, толькі зняў забеспячальнік з рэвальвера і паставіў нагу на вогнішча. Сябры са здзіўленнем паглядзелі на мяне. Рухамі рук паказаў ім, каб хутка апраналіся. Зрабілі гэта, не трацячы ні адной хвіліны, але не паказаліся са схованкі. Я паказаў даланёй у накірунку бліжэйшых кустоў. Там чуліся штораз выразнейшы шоргат і прыглушаны шэпт. Чуў іх і справа, і злева. Нечакана недалёка коратка гаўкнуў сабака. Тады я схіліўся і шапнуў хлапцам:

— Гранаты! Жвава!

Сябры вынялі забеспячальнікі з шасці разрыўных французскіх гранат і падалі мне дзве. У тую ж хвіліну кінуў адну гранату проста ў купіну кустоў перад сабой, а другую крыху далей. Шчур і Грабар у той жа момант кінулі гранаты направа і налева. Праз некалькі секунд гранаты пачалі выбухаць. Лес затрымцеў. У паветра паляцелі фантаны зямлі. Трашчалі галіны дрэў. Пачуліся крыкі і тупат уцякаючых людзей. А мы адразу пайшлі на захад. Стараліся не рабіць галасу.