Стэп, бязмежны стэ-эп!..
Сэрца цісне жа-а-ль!..
Як высланца енк,
Песня ляціць удаль.
Песня ля-я-ці-ць уда-ль!..
He магу адарвацца ад вакна. Песня ўзрушае мяне. Завалодвае ўсёй маёй істотай. Убіраю яе душой, сэрцам, нервамі… Тады Шчур кладзе мне на плячо руку.
— Пайшлі!
Іду разам з імі ў сенцы. Песня скончылася. У пакоі з хвіліну пануе цішыня. У гэты момант Шчур шырока адчыняе дзверы і ўваходзіць у хату. Крочым за ім. Усе глядзяць на нас здзіўленымі вачыма. Заўважаю рух сярод Алінчукоў. Альфрэд засунуў руку ў кішэню. У тую ж хвіліну Шчур бліснуў двума парабелумамі, накіроўваючы іх на прысутных у памяшканні людзей. Мы таксама вынулі зброю. Шчур вымавіў, звяртаючыся да ўсіх:
— Прыйшлі сюды ад брата Фэлі, Сашкі. Сашка быў маім калегам, а памёр у яго на руках! — рухам галавы паказаў на мяне. — Таму, калі б жыў, запрасіў бы нас на заручыны сястры хутчэй, чым шмат каго з вас. А кавалер, — Шчур звярнуўся да Альфрэда, — няхай супакоіцца і трымае ручкі ў парадку, бо замест заручын зробім пару пахаванняў.
Шчур садзіцца за стол насупраць Альфрэда, паміж Люткай Зубік і Зосяй, якія адсоўваюцца ў бакі. Усе маўчаць. Тут загучаў голас Фэлі, якая глядзіць мне ў вочы і кажа:
— А гэта прыстойна, спадар Уладзіслаў, са зброяй у госці прыйсці?..
— Зброю ў руках я не трымаў, — панура адказаў ёй. — Выняў толькі, калі Альфрэд палез на яе, бо ведаю, што нават з-за плота страляць яму не ўпершыню!
— Гэта абраза мяне! — кажа Фэля, і на яе лбе паказалася доўгая папярэчная маршчынка.
— А!.. гэта панна Фэліцыя такая абразлівая?.. Не ведаў пра тое. Думаў інакш, бо бачу, што той, хто летась называў панну к…, пра што Фэлечка добра ведае, зараз яе нарачоны.
— А што, цябе гэта датычыць? — праз зубы працадзіў Альфрэд.
Тут улез Шчур:
— Вельмі яго гэта датычыць! Вельмі, бо ён твой кум!
— Бурага ката на хросце трымаў! — адгукнуўся Грабар.
— He, — цягнуў далей Шчур, — таму, што ён морду тваю падкуў і ножку прадзюравіў.
— А вас хто сюды прасіў? — вымавіла Фэля.
Тады сказаў я:
— Пані мяне калісьці запрашала. Прыйшоў нападпітку… пасмяялася з мяне пані. Зараз прыходжу цвярозы, з сябрамі — зноў не падабаецца.
— З бандытамі, — кінуў Альфрэд.
— He з такімі жлабамі, як ты, што з-за плота ў хлапцоў страляюць, налева ў паліцыю даносяць, з падпольнікамі ў Саветах сябруюць і хлопцаў засыпаюць! — кажу яму я.
— Вы самі нікому не даяце працаваць! — вымавіў Альфрэд.
— He даем такім жлабам, як ты! I не дамо! Скончыцца для вас залатое дно! Вам дровы секчы, ваду насіць і пялёнкі мыць, а не фартаваць! — кажа Шчур. — Праз цябе загінуў Кручок, праз цябе загінуў Цвік! Ты насылаў на нас паўстанцаў. Ты наводзіў чэкістаў. Дык памятай: для вас граніца замкнута, і калі ад сённяшняга дня злаўлю каторага, — Шчур па чарзе ткнуў пальцам у грудзі кожнага праз стол, — за граніцай, то секану ў лоб! Бо запаскуджваеце граніцу! А калі злаўлю кагосьці з паўстанцаў, а я злаўлю, дык таксама косткі пахрабушчу. Скажыце ім. А зараз досыць размоў. Мы прыйшлі сюды выпіць і зычыць Фэлі шчасця. А свае інтарэсы аформім дзе-небудзь у іншым месцы!
Шчур узяў са стала вялікі графін і наліў у тры шклянкі гарэлкі: для сябе, для мяне і для Грабара.
— Ну, хлапцы, шахнем! — вымавіў ён весела. — Вып’ем за здароўе Фэліцыі — сястры караля граніцы Сашкі Вэбліна!
Выпілі адным духам гарэлку.
— А зараз, хлапцы, шклянкі аб падлогу: каб ніхто не выпіў імі за здароўе Фэліцыі Алінчуковай, жонкі Альфрэда!
Твары прысутных у хаце людзей выяўлялі шмат розных пачуццяў. Адны стрымліваліся, каб не выбухнуць смехам, другія затойвалі ў сабе бяссільную злосць. Некаторыя былі перапалоханыя, хоць з нашых паводзін бачылі, што мы не маем намеру зрабіць прысутным нічога кепскага. На тварах Салаўя і Аліганта я прыкмеціў сімпатыю нам. А Шчур падышоў да Салаўя, узяў у яго з рук гітару і сказаў:
— He раз спяваў Сашку. Заспяваю апошні раз яго сястры!
Крануў струны гітары і пачаў спяваць. Песня была вельмі фрывольная і смешная. У ёй з гумарам апявалася нядоля і рызыка прафесіі перамытніка. Заўважыў на некаторых тварах, асабліва ў дзяўчат, вясёлыя ўсмешкі. Шчур закончыў песню і сказаў:
— А зараз, мая дарагая Фэля…
— He твая і не дарагая! — гаркнуў Альфрэд праз стол.
Шчур прыплюшчыў вочы і вымавіў:
— Што не мая, дык твая рацыя, але што дарагая, дык мая рацыя, бо мае пасаг, на які ты ласы больш, чым на Фэлю! — паказваючы пальцам на Альфрэда, жартаўліва сказаў Шчур.
Фэля падскочыла з месца.
Читать дальше