Сяргей Пясецкі - Каханак Вялікай Мядзведзіцы

— Адкрый рот, — кажу яму.

Тады перамытнік выплюнуў на далонь некалькі залатых манет. Падміргваю яму і кажу:

— Чые грошы? Гандляра?

— Мае, таварыш, мае!

Паклаў грошы ў кішэню яго курткі. У гэты момант пачуў тупат ног і трэск кустоў. Перамытнік, які некалі пару разоў кідаўся на ўцёкі, і зараз зрабіў тое ж самае. Грабар пагнаўся за ім. Дагнаў у лесе і прывёў назад. Загадаў яму ўкленчыць і сказаў са злосцю:

— Яшчэ раз пабяжыш, трэсну ў лоб! Папярэджваю!

Падыходжу да перамытніка і кажу:

— Што, ужо вылізаўся ад той раны?

Паўстанец здзіўленымі вачыма глядзеў мне ў твар. Пасля дадаю:

— Глядзі, браток, бо загінеш!

З асаблівай увагай абшукаў яго, але знайшоў толькі некалькі рублёў срэбрам. He ўзяў у яго гэтыя грошы. Таксама некаторым сланам пакінуў пад курткамі скуркі. Гэта будзе іх заробкам з нашай гранды… Ношкі скідаў у кучу. Тавару шмат.

Падыходжу да жанчыны. Крыху няёмка абшукваць яе. Яна перапалоханая, але стараецца ўсміхацца збялелымі вуснамі. Бачу, што дрыжыць усім целам. Хутка і збольшага абмацваю яе. Лаўлю падміргванне Грабара і яго ўсмешку. Тады пачынаю абшукваць перамытніцу ўважліва і спакойна. Нічога не знаходжу. Гэта падазрона, бо мяркую, што тая трымціць не столькі ад страху, але і з боязні, каб я не знайшоў чаго-небудзь, схаванага пры ёй. Калі б не думка, што сябры ўспрымуць гэта па-іншаму, абшукаў бы яе вельмі дакладна. У нейкую хвіліну заўважыў, што валасы ў жанчыны ззаду на галаве скручаны ў вялікі вузел. Выняў з іх шпількі і грабеньчыкі. На зямлю штосьці звалілася. Там было некалькі сот даляраў, моцна сціснутых і закручаных у анучку ад чорнай панчохі.

— Мудра! — сказаў ёй і прыгадаў Лорда, бо гэта быў яго любімы выраз.

Звычайна праважаты не нясе ўсе грошы, а дае частку для захавання больш надзейным людзям з групы.

Па заканчэнні рэвізіі я сказаў перамытнікам, якія ляжалі на зямлі:

— Падняцца.

Усе, спяшаючыся, сталі на ногі і ўважліва глядзелі мне ў твар. Тады я вымавіў:

— Гайда на шпацыр. I запрашаем яшчэ раз у госці… з таварам!

Твары перамытнікаў павесялелі. Той, якога некалі параніў, звярнуўся да мяне:

— Таварыш дазволіць мне пашукаць у лесе картуз? Я згубіў яго, калі ўцякаў.

— Пойдзеш без картуза! Бачу, ён табе вельмі патрэбны! Гайда Ў дарогу!

Сланы пакрочылі хутка ў накірунку, які я паказаў, і неўзабаве зніклі ў лесе. А мы склалі тавар у дзве вялікія ношкі. Там было 42 мардэры і 5 аблямовак з пясцоў. У адным з мяшкоў знайшлі крыху харчоў і брудную жаночую бялізну. Грабар смяецца:

— Вось элегантная: нават на работу бярэ запасную бялізну!.. Гэта на выпадак, калі перапалохаецца!

Пазней сказаў мне:

— He мог як належыць абшукаць яе. Трэба было дагала распрануць.

— Ён жа не распранаў яе і ўсё знайшоў, — вымавіў Шчур. — А ты б усю распрануў і нічога б, акрамя кудлаў, не ўбачыў!

Добра зарабілі на гэтай групе, якая неспадзявана трапіла нам у рукі. Пасля Грабар знайшоў у лесе згублены паўстанцам картуз. Распаролі яго, але нічога не знайшлі… Надзіва ўпарты тып! Навошта яму спатрэбіўся гэты стары картуз? Я быў упэўнены, што там знаходзяцца грошы.

Ідзём на мяліну ў лес. Там раскладаем вогнішча. Ядзім, курым, п’ём спірытус, але застаёмся незадаволеныя. Тое, што група Гетмана ўцякла з-над носа, усіх нас злуе.

— Ну, нічога… Паглядзім! — бліскаючы вачыма, кажа Шчур. Без пытанняў ведаем, што той мае на ўвазе. Разумеем адзін аднаго па погляду, руху.

Пачаліся дажджы. Ночы былі чорныя. Мы ныралі ў іх, нібы ў сажу. Працягвалі ганяцца за групай Гетмана. Калі Шчур прадаў за нішто рэштку тавару, якога ў нас назбіралася шмат, то сказаў:

— Ну, хлопцы, зараз бяромся за Гетмана. Павінен ён у нас лопнуць, халера!

— I лопне! — урачыста вымавіў Грабар.

— Зараз па-іншаму будзем браць яго! — сказаў Шчур.

— Як? — запытаўся я.

— Як? — паўтарыў маё пытанне. — А так, на мяліне. Як яны ў дарогу, то і мы ў дарогу; яны на мяліну, і мы на мяліну. Яны з мяліны шусь! а мы: цап за морду! Баліць, халера, сармак або тавар!

— Гэта клёва! — пацвердзіў Грабар, стукаючы даланёй аб калена.

Шчур вяртаецца ў мястэчка, а я з Грабаром мялінуем у лесе. Знайшлі дасканалую схованку. На выпадак шухеру можна лёгка развеяцца ва ўсе бакі. Увечары Шчур прыбег да нас:

— Ну, хлопцы, у дарогу!.. Пайшлі!..

Інстынктыўна знаходзячы дарогу ў поўнай цемры, накіроўваемся ў бок Менска, на пункт, дзе знаходзіцца мяліна Гетмана. Як толькі змерклася, мы выйшлі. Крочым вельмі хутка, без адпачынку і а дванаццатай гадзіне ночы апынаемся недалёка ад пункта. Шчур неўпрыкметку пералез праз плот і пракраўся да стадолы. Неўзабаве вярнуўся да нас.