Сяргей Пясецкі - Каханак Вялікай Мядзведзіцы

У пэўную хвіліну мне здалося, што адрозніваю ўдалечыні нейкі рух. Напачатку мяркую, што памылка, але пазней пераконваюся, што сапраўды ў канцы лагчыны, зводдаль ад лесу, штосьці рухаецца. Праз нейкі час бачу людзей, якія ідуць у нашым напрамку. Крочаць хутка, бо хочуць як мага хутчэй абмінуць адкрытую прастору.

Гляджу ў тыя месцы, дзе схаваліся Шчур і Грабар. Прыкмячаю, як тыя пакрысе рыхтуюцца да скоку наперад. Я таксама ўзвёў рэвальвер і выбраў зручнае становішча для рыўка. А людзі, якія ішлі лужком, з верху лагчыны, усё бліжэй. Зараз бачу іх зусім выразна, хоць і не магу заўважыць усіх паасобку, бо ідуць гуськом. Наперадзе размашыста крочыць Гетман. Магу ўжо адрозніць рысы яго твару… Сланы ўсё бліжэй… Цярпліва чакаю іх.

Нечакана Гетман сыходзіць улева. Пераскоквае ў ста кроках ад нашай засады рачулку і бярэ наўскасяк, праз невялікі ўзгорак у бок лесу. Ідзе нацянькі, праз поле, па вельмі нязручнай дарозе. За ім прастуюць іншыя паўстанцы. Іх не дзесяць, як звычайна, а адзінаццаць: група павялічылася.

Я напружыўся. Праз нейкі час зірнуў на сябраў. Убачыў, што з-за стажка паказалася галава Шчура, а з-за купіны на лужку вылез Грабар. З жалем глядзелі на групу, якая ўсё больш аддалялася. Бегчы за імі не было сэнсу. Гэта іх толькі перапалохае, і яны разбягуцца ў розныя бакі. А нам цікава было схапіць не некалькі людзей, а ўсю групу.

Шчур і Грабар ідуць да мяне. Шчур пагражае кулаком у плечы групе, якая знікала ў лесе.

— Ну, сабакі, пашанцавала вам! Але нічога, зараз затанцуем інакш.

У гэты момант Грабар без слоў паказаў нам пальцам уверх лагчыны. Паглядзелі туды. Відавочна каля лесу быў нейкі рух.

— Хлопцы, па месцах! — вымавіў Шчур і, спяшаючыся, перапоўз праз лужок на другі бок, дзе схаваўся ў капе.

Грабар як мага хутчэй залез за купіну.

Пасля я заўважыў, што да нас здалёк падыходзіць група сланоў. Нядбала крочылі, не звяртаючы ўвагу на мясцовасць. Адразу відаць — паўстанцы!

Ужо блізка. Я прыгнуўся ў зарасніку, падрыхтаваны для скоку. Наш выбар добры: гэтая лагчына, лужок і сцежка каля ручая былі дасканалым шляхам для перамытнікаў. I сланы ступілі на гэту сцежку. Крочаць каля кустоў, за якімі схаваўся я. Бачу іх ногі. Ёсць жаданне схапіць каго-небудзь за лытку. «Вось бы крыкнуў!» Лічу іх: раз, два… Раптам бачу кароткую спадніцу і жаночыя ногі ў чорных панчохах. Гэта мяне здзіўляе. Сланы прайшлі. Я высунуўся з-за кустоў і паціху падаўся за імі. Трымаю ў адной руцэ рэвальвер, у другой гранату. Не азіраюцца і не заўважаюць мяне. Крочу далей у напрамку зарослай травою купіны… Усё як і прадбачылі… Ужо блізка да яе. Нечакана перад імі вырастае Грабар. Чую спакойны, адрывісты яго голас:

— Стой! Рукі ўгору!

Сланы кідаюцца назад. Далятаюць перапалоханыя галасы. Збоку з капы вылецеў Шчур. Прагучаў яго зменены голас:

— Ані з месца!

Бачу, што некалькі паўстанцаў накіроўваюцца назад. Тады і я крычу:

— Укленчыць, бо кіну бомбу!

— Таварыш, не кідайце гранату, — крычыць хтосьці з паўстанцаў.

Каб нельга было нас заўважыць здалёк, вядзём сваіх арыштаваных пад лес і тут ставім іх спінамі да кустоў. Шчур і Грабар спыніліся абапал і крыху ў баку ад групы перамытнікаў, загароджваючы ім дарогу ў лес.

Я схаваў рэвальвер і гранату ў кішэні і вымаю з-за папругі завостраны з абодвух бакоў кінжал. Гэта для таго, каб пры вобыску які-небудзь рашучы вар’ят не паспрабаваў выхапіць з маіх рук рэвальвер. Сланоў сем — шэсць мужчын і жанчына. Набліжаюся да іх і пытаю:

— У каго ёсць зброя?

Усе маўчаць. Тады паўтараю:

— У каго ёсць зброя, няхай прызнаецца адразу. Пасля будзе горш!

Маўчаць, стоячы з паднятымі ўгару рукамі. Раптам заўважыў знаёмы твар. Адразу прыгадаў перамытніка, якога некалі параніў у бок, калі ўцякаў ад мяне ноччу ў Краснасельскім лесе. Толькі тады ён ішоў з іншай групай. На левым крыле стаіць жыд. Гэта кантралёр.

Пачынаю з яго. Напачатку абшукваю збольшага, ці не мае зброі, а пасля дэталёва. Знаходжу на ім тры серабрыстыя лісіцы. Забіраю іх.

— Таварыш, адпусціце нас, — кажа, звяртаючыся да мяне, жыд. — Дам вам 30 рублёў.

— Паспееш! А грошы забяру і без твайго дазволу!

Распорваю кінжалам халявы яго ботаў і вымаю з аднаго 5 стодаляравых банкнотаў. Пасля разрываю брылёк у шапцы і знаходжу там яшчэ 200 даляраў.

— Разумнік! — кажу жыду, які жаласліва пасміхаецца збялелымі вуснамі.

Абшукаўшы кантралёра, загадаў яму легчы на зямлю. Пачынаю рабіць вобыск у першага ад краю паўстанца. Адкідаю набок мяшок са скуркамі, які трымае на плячах. Акрамя гэтага, не знаходжу больш нічога. У яго незвычайны выраз на твары.