Jenő Rejtő - Pariza Fronto

– Kiel bela vi estas…

Kiel ia freneza, inversa filmo, kiun oni komencas projekcii ĉe la fino, nun okazis inter ni tio, kion ni preterlasis siatempe pro la kaprico de la vivo: ni konatiĝis, paroladis unu kun la alia, kiel novebakitaj konatoj, ni ĝentiladis, demandadis unu la alian, en vesperfesto, kiel societaj, fremdaj homoj. Nedda havis prosperantan, privatan, medicinan praktikon, kelkajn, riĉajn malsanulojn, belajn, kuracistinajn sukcesojn. Estas vere, ke ŝi laboris multe, ĉar antaŭtagmeze ŝi devis esti en la hospitalo, sed ŝi ŝatis sian profesion, ŝi vivis bone el ĝi, kaj kio estis la plej trankviliga: ŝi jam delonge ne skribis artikolojn. La homo, ekster la favoraĵoj de la socio, kiu sentis la neatingeblajn vinverojn acida. Rangaltiĝinte, ŝi mildiĝis pro la profesio, pozicio, kunlaboro, kiuj krevis en ŝia animo la ŝveliĝintan absceson de la mizantropio. Nun jam verŝajne ŝi trovis la homojn pli bonaj, la vivon pli racia kaj respektinda.

Poste ni sidadis en kvieta ĉambrego sub artefaritaj palmoj. Estis strange, ke nun kiom multe da aferoj ni povis klaigi pri ni, pri nia interna mondo, nur tiajn aferojn, kiujn ni neniam diris dum longaj vesperoj, dum longaj monatoj en la mizero, anstataŭe pozema diskuto, personataka mokado, malpacienco estis kutima inter ni, kaj maskante nian veran memon, ni staris unu kontraŭ la alia. Nun nia sincereco ekfontis per si mem kaj fluetis plu en la veperfesta atmosfero, la fido, la komprenemo, la simpatio, akompanate de muziko, aŭdebla de malproksime. Mi jam longe mildiĝis, kaj nun ŝajnis, ke nek Nedda volis esti per forto de perforto pli interesa kaj pli ekstravaganca, ol la aliaj virinoj. Eble krom la vesperfesta ĉeesto ŝi jam ne portis botojn, kaj mi vidis tion klare, ke ŝia hararo estas ondumita. Mi rakontis ĉion al ŝi pri la lacegoj de mia duobla vivo, pri miaj senpovaj suferoj, vidante ŝin en la mizero. Ŝi cigaredis, elblovis la fumon delikate, kaj mirinde: ŝiaj ungoj ne estis flavaj, sed manikuritaj! Venis io en mian kapon, kiel ŝi rigardis reveme en la malproksimon.

– Ĉu vi kutimas ankoraŭ pensi pri Vlasta?

Kiel strange estis, kiam ŝi iom kokete kaj ridetante rigardis al mi.

– Ĉu vi eĉ nun havas problemon pri Vlasta?

Konstante hantis min frazo, kiun mi povis koncepti neniel, kiun mi volis eldiri proksimume centfoje dum la daŭro de la vespero: kie mi povus revidi ŝin denove, ĉu jam estas permesate revidi ŝin? Kaj neniel mi povis eldiri tion, mi timis, ke ŝi rifuzos min. En la vestiblo ĝi jam estis sur mia langopinto por proponi veturigi ŝin hejmen per mia aŭto, kaj kiel ia timema lernanto, mi nur staris tie kaj lasis ŝin foriri. Mi ankoraŭ eklevis mian ĉapelon, kaj la taksio jam forveturegis, kaj restis nenio alia el ŝi, ol la rapide forvaporiĝinta nubo de la benzinfumo…

Pasis unu semajno. Mi ne pensas, ke mi estus fuminta pli ol mil cigaredojn tiun semajnon, mi ne pensas, ke mi estus etendinta mian manon por levi la telefonon malpli ol mil fojon, kaj mi scias certe, ke mi ĵetis en la paparkorbon minimume cent duone komencitan aŭ tute skribitan leteron. La memoro pri mia unua malsukcesa amkonfeso vanigis ĉiun mian iniciatemon antaŭ la ekago. Mi tute ne povis dormi, labori. Kion mi ankoraŭ neniam faris en Parizo por liberiĝi de la tumentaj noktoj, vizitinte klubon por katrludistoj, mi gajnis dekmil frankojn, sed mia kapo ekdoloris pro la fumo, pro la ludo, pro la konjako. Poste kie ajn mi havis laboron, mi klopodis preteriri la hospitalon, minimume kvarfoje ĉiun tagon, kompreneble mi ne renkontis ŝin, ĉar la hazardo ĝis nun neniam venis por helpi min tiam, kiam mi kalkulis ĝin, sed ĉiufoje hazarde. Mi ne hontis viziti Ribári-on por rememori lian antaŭ nelonge okazintan renkontiĝon kun ŝi. Feliĉe liaj politikaj afero nun bezonis lian ĉeeston nek en la amuzejo Globo, nek en la kafejo Paco. Fine mi denove decidis min kun mort-defia rezoluto de venkinta militestro, ke mi provokos respondon de ŝi. Mil kaj unufoje, sed lastan fojon por ĉiam mi levis la telefonaŭdilon. Mi sentis min tiel, kiel en tiu sekundo, kiam mi decidis salti sur la unuan aŭton, vice starantaj. Ekaŭdinte ŝian voĉon, mirinde, mia nervoziĝo ĉesis, kaj mi komencis paroli kun ŝi senĝene, gemute pere de la telefono:

– Alo! Mi havas du biletojn por la prezentado en la teatro Komedio, ĉu vi havus emon veni kun mi tien?

Silento. Mi sciis, ke nun ĝi estas la momento de la fina decido. Pasis pli ol dek sekundoj, kiam ŝi respondis:

– Kiam ĝi komenciĝos?

Mi kuris nun jam sur la tegmento de la aŭtoj…

Post la teatra prezentado ni vespermanĝis kune. Ni trinkis ankaŭ botelon da ĉampano, kaj la koloraj lumfaskoj de la turniĝantaj reflektoroj, kvazaŭ tiuj estus ultravioloj radioj, ili penetris ĝis mia koro. Nun la unuan fojon mi spertis, ke Nedda estas sprita, gaja konversaciantino, kaj ankaŭ ŝi rigardis sur min multfoje kun tiu kompara miro, kiun mi vidis la unuan fojon en ŝiaj okuloj tiam, kiam ŝi prirespondigis min en la redaktejo. Baldaŭ mi rimarkis, kiel belajn manojn ŝi havas, ŝi elblovis la fumon ridetante kaj zumkantis tangon… Poste ni vagadis per aŭtomobilo sur la stratoj de la nokta Parizo, iom ebriete, kaj denove, vane, ĝi jam estas refreno en mia vivo kaj en tiu ĉi romano: estis printempo. Freŝa, pluvodora vento blovis… Ŝi sonorigis ĉe la pordo, mi eklevis mian ĉapelon, kaj sekvis la refuto de la paseo de Nedda, promeso je miaj suferoj: mi ekkisis ŝian manon per subita decido! Kaj ŝi permesis tion. Fine ja ankaŭ tio estis neglektita societa formalaĵo ĝis nun en nia kontakto. Estas vere, ke mi tenis miajn lipojn sur ŝia mano tre longe, tute male al la kutima formalaĵo, kaj neniu scias, kiom longe mi estus teninta tiujn sur ĝi, se iu ne venintus plandŝove de interne al la pordego.

…Ankaŭ ĝi eblas, ke la vento kaŭzis tion, sed dum momento mi sentis bone, ke delikata ektuŝo vibris tra miaj haroj… La pordego frapfermiĝis, kaj tiun tagon tre malgaja domo kaj tre feliĉa homo staris vid-al-vide: la hospitalo kaj mi…

…Kompreneble ni vojaĝis al Budapeŝto por pasigi niajn mielajn monatojn. Mi gvidis Neddan antaŭ la gimnazion, en la Urban Parkon, al la korso apud la bordo de Danubo, avizantaj aŭtunon, kaj mi prezentis ŝin al la kolomboj de la hungara placo Sankta Marko, eĉ ankaŭ al Stefano Verbőczy mem, sur la placo Apponyi. Nedda ĝojis pro ĉio, sed plej bone pro mia patro, en kiu ŝi ekkonis iun, kiun ŝi malhavis tiel longe el sia vivo: la patron. Kio ankoraŭ restis en ŝi, malfido kaj suspekto, rilate la homojn, tio solviĝis en ŝia animo porĉiam, kiam tiu harmonia, basvoĉa, bela maljunulo metis ŝian kapon sur sian ŝultron kaj karesis ĝin. Ie kraketis ankaŭ meblo, kaj se ekzistas vivo transmonda, tiel ankaŭ la astraj manoj de mia patrion certe etendiĝis ĉi tien el la tombejo de urboparto Rákos por karesi ŝin…

Neniam plu mi aŭdis pri Ludoviko Siro, lia memoro restis en mia animo, kiel pala, mallarĝa ombro. Nu kaj kompreneble Reneo Kárpát edziĝis al Maria Pataki, sed ili resti eĉ plu sur la placo Pigalle. Inter la multaj novaĵoj eĉ tio diskoniĝis, ke la kontraŭaj paroj en Versajlo volas ŝanĝis lokon denove… Nova divorcproceso, malnova geedziĝa festo… Onidire Zombori revenis en la gastoĉambron, kaj ĉio restis tiel, kiel antaŭe, precipe la neonaj literoj super la vilao. Kaj la granda rado nur turniĝas, turniĝas monotone kaj konstante, plenplena de nigraj kaj blankaj foiraj planedoj, sur kiuj estas skribitaj la sorto de homoj…

…Nedda eĉ nun estas liberpensulino, sed ni vivas tre feliĉe, kaj ni havas du belajn infanojn…