Jenő Rejtő - Pariza Fronto

La ĵurnalo estis presota, kiam mia plej bona fotoraportisto enkuris kaj metis bildon sur la tablon triumfe. Ĝi estis arĥaika foto de la polica registrado, farita per speciale primitiva tekniko, de sur kiu Vlasta rigardis al mi, sen kolumo, sur lia brusto pendis tabulo kun pluropa cifero. Mi rigardas la bildon, mi memoras pri Vlasta, mi malgajiĝis pro Nedda, kaj dume la raportisto diras, ke nun ĝi estas sensacia foto, ĉar Vlasta Crmoviĉ, la trompludisto, serĉata en tuta Eŭropo, kiam oni akompanis lin de la policejo al la arestejo de la prokurorejo, li fuĝis aŭdace. Mi forlasis la redaktejon kun peza deprimo, kaj mi iris en la amuzejon Ritz por serĉi iun. Enpaŝinte, mi mangeste venigis la ĉefkelneron. En tiu momento tolpora teruro trakuris mian korpon de la kalkano ĝis la nuko. Nedda sidis vid-al-vide, je dudek paŝa distanco de mi! En bonega, velurkolora, silka vestaĵo, belege, admirinde… Mi kolektis mian forton dum dekono da sekundo, mia rigardo glitis supern ŝi malvarme, poste kiam mi vidis, ke ŝi fiksrgardas min konsternite, mi okulmezuris ŝin kun tiu stranga, impertinenta rideto, kiu aperas sur la vizaĝo de viroj, kiam ili vidas, ke frivola virino koketas kun ili. Poste mi diris al la kelnero rapide:

– Kiam mi foriros, virino interesiĝos pri mi. Diru al ŝi, ke mi estas aktiva kolonelo en la franca armeo, esceptokaze mi portis civilan vestaĵon. Sed la virino ne akceptos ĝin. Se vi lerte kredigos tion al ŝi, vi ricevos ducent frankojn.

Mi direktis ankoraŭ unu impertinentan rideton al Nedda, kiu sidis ŝtoniĝinte, kaj mi paŝis tra la pordo trankvile. Ekstere mi jam des pli rapide saltis en la aŭton, kaj mi diris al la ŝoforo:

– Chaussée D’Antine, veturu, kiel rapide vi povas!

Mi kuris supren sur la ŝtuparo, kiel ventego, tute ne parolante kun Ludoviko Siro, dum sekundoj mi surprenis mian mizervestaĵon, hontigante eĉ Frigoli-on, kaj mi jam kuregis reen al la aŭto:

– La altigo de via salajro dependas de tio, kiel rapide vi atingos la straton Bac!

Tiun vesperon la aparta graco de Dio gardis dem dek minutoj la nedifektecon de la parizaj piedirantoj, kiam mia aŭto veturegis, kiel raketo ĝis la strato Bac… Mi alvenis!

Ekfuminte cigaredon rapide, mi kuŝiĝis sur la divano. Ne pasis du minutoj, kiam envenis Nedda, ŝi haltis ĉe la pordo kaj rigardis mirante, longe, poste ŝi ekridis subite.

– Mi ankoraŭ en mia vivo ne vidis tian similecon. Imagu, ke vestinte min per nova kreaĵo de la modsalono, oni sidigis min en la amuzejon Ritz. Subite enpaŝis vi. Tute simila homo, kiel vi! En la amuzejon Ritz! Li aspektis tute same, kiel vi, nur lia irmaniero ŝajnis pli aplomba, kaj mi opinias, ke li estis kelkajn centimetrojn pli alta, sed lia vizaĝo kvazaŭ estus la via. Mi kredis, ke mi sonĝas… La ĉefkelnero poste klarigis, ke li estas ia kolonelo en civila vestaĵo, tiu ĉefkelnero kondutis tre afable, li rakontis la genealogian arbon de la kolonelo ĝis Ludoviko la XII-a.

– Kiel damaĝe, ke vere ne mi estis tiu…

– Vi jam denove malesperiĝis. Vi estas olda fraŭlino! Mi kunportis kolbasaĵon, venu vespermanĝi!

Mi opinias, ke mi ludis la rolon de Ludoviko Siro ĉe ŝi, simpatian, senpovan, malgajan knabon.

Mi vojaĝis hejmen. Mi diris al Nedda, ke mi veturos al Lyon, eble mi ricevos laboron tie, se mi ne skirbos, tiam mi revenos post kelkaj tagoj. Ŝi donis trude kvindek frankojn denove, ĉar la antaŭan tagon oni akceptis ŝian alian eseon, kiu valoris mil ducent frankojn. Ŝi vidis prosperi sian memkonscion, laboremon tiagrade, ke la enspezo estis multe pli signifa por ŝi morale, ol finance.

La trajnoj ekveturis hejmen de la stacidomo Gare de l’Est.

Tiu stacidomo, kvazaŭ simbolante mian situacion, fariĝis pli bela kaj eleganta, de kiam mi elpaŝis el ĝi iun aŭroron, kun dudek florenoj en mia poŝo kaj ekiris sur la mallarĝa, malnova strato St Martino, pavimita per trivitaj granitkuboj… Oni konstruis ties enirejon pli ornamita, kaj ĝi rigardis dignoplene al la brua estuaro de la bulvardo Sebastopolo… La trajno jam veturigis min… Hejmen! Al Budapeŝto! Mi ne povis legi, dormi, pensadi… Mi rigaris kun stranga ekscitiĝo la preterkurantan, fremdan pajzaĝon…

… Kaj iun belan, printempan tagon, antaŭtagmeze ĉirkaŭ je la dekunua horo, sinjoro elpasis el la alvena flanko de la Orienta stacidomo kaj ekiris sur la placo Baross, al la strato Rákóczi. Li turniĝadis emociite, plej volonte li estus ĵetinta sian ĉapelon alten, kriante: Hura! Li estas hejme! Li ŝatintus karesi la konatajn domojn, brakumi la nekonatajn piedirantojn, sed ĉar tiu sinjoro atribuis gravan signifon al tio, ke liaj homkunuloj ne konsideru lin cerbmalsanulo, li do nur iris, silente kaj turniĝis en la straton Rottenbiller. Ĝi okazis tiel, ĝi ne estis fabelo, mi havis tridek unu jarojn, kaj estis printempo. Kompreneble tuj, preskaŭ inkognite, kiel mi alvenis, mi pilgrimis al la gimnazio. Ĉio estis sur sia loko: papervendejo, la drinkejo kaj vid-al-vide la konstruaĵo de la lernejo, kvazaŭ uinformigite inter la aliaj domoj, kun sia enkonstruita, oficiala karaktero, nur el la duaetaĝa fenestro ne elrigardis mia pala infanvizaĝo, kiel kelkfoje mi gapis malsupren al la strato. Tie diris mia klasestro iun tagon, restu starantaj, knaboj, hodiaŭ mi informas vin pri ĝoja afero, niaj venkintaj trupoj okupis Belgradon… Mi promenis ĝis la Urba Parko, kie du flugilaj, ercaj bestoj gardas, kiel cerberoj vid-al-vide al la sanatorio, ĝuste tiel, kiam mi vizitadis ĉi tien en la “arbaretan rondon” ludi eliminan ludon. Oni vendis ĉi tie krescentegojn kaj ĉiuspecajn, kolorajn trinkaĵojn…

Mi iris hejmen. La malnovaj ĉambroj, la malnovaj vizaĝoj ankoraŭ eksonigis kelkajn polvokovritajn melodiojn sur la muzikilo de la memoro. Kortuŝita, blankahara homo: mia patro, infano, adoleskiĝinta fianĉino: mia fratineto, mia plej nova parenco: la fianĉo kaj antaŭ ĉio el la revema rigardo de mia patro, el la mebloj, el la aero de la loĝejo, memoro de mortinta, sankta virino: la forsoninta voĉo, la iama humila irmaniero de mia patrino, vivas eĉ nun inter ni, kun ni, kvazaŭ ŝi ne estus forpasinta, ankaŭ ŝi, kiel tiom da aferoj de tiam, estas belaj, bonaj kaj veraj… La cetaraj estis konfuzaj, lacigaj kaj malbongustaj. Artista klubo “Nesto”, teatro Komedio, hotelo Hungario, la drivo kaptis min, kaj ĝi ne plu forlasis min. La bonaj amikoj, pri kiuj mi neniel memoris, kaj grandsinjoroj, kiuj nepre memoris min, ekscelencoj, kiuj nomis min “fraĉjo”, kelneroj, kiuj titolis min ekscelenco. Kie ajn mi estis, iu ĉiam flankentiris min en iun angulon kaj diris bonegajn ideojn, kiuj en Budapeŝto ne estas efektivigeblaj, sed en Parizo tiuj estus grandiozaj… Ili ĉiuj estas nervozaj fantaziuloj, dronantaj homoj kun maltrankvilaj okuloj, miaj oreloj, kapo kaj koro ekdoloris pro ili…

Poste mi renkontis ŝian sinjorinan moŝton en la strato Váci, nome sinjorinon Bárdi. Mi ĵuras, ke mi ne serĉis la renkontiĝon kun ŝi, mia komplico, la hazardo volis tion, kaj mi iris apud ŝi, mi akompanis ŝin ĝentile, konversaciante, pro kiu mi prenis dudek gramojn da aspirino en Városmajor, kaj nun ni iras ĉi tie, kaj kia printempo estas! Ŝi rakontas, ke ili vivas bone, sed Dio scias… Ŝia fileto havas du jarojn, kaj se ni jam renkontiĝis, ŝi diras sincere: ke ŝi imagis ĝi ne tiel. Ŝi rigardis malproksimen super la statuon de Verbőczy, kaj ĉe la hungara placo Sankta Marko, antaŭ la preĝejo de la frankciskanoj densa kolombo-svarmo paŝetadis sur la asfalto. Oni sonorigis. Kio estas al mi? Mi prosperas… Nu… Dio mia: oni multe troigas… Mi havas bonan salajron, mi povas diri nur tion. Mi fianĉiĝis al bulgara studentinon pri medicino, baldaŭ ni geedziĝos, ni loĝos en Auteilly, kaj mi kisas viajn manojn…