Леапольд Стаф - Высокія дрэвы

I не заблудзіш у дарозе,
Па якой цябе вядзе
Прабітая цвіком рука.

1936

Фантан — лілея водная,
Прыгожая, але бясплодная.
I квецень, з выгляду жывая,
Ніякіх водараў не мае.

Фантан шкляным крылом трапеча,
Прыкованым навечна.
За ветрам хіліцца з падножжа,
Ды матылька дагнаць не можа.

Крыло, лілея і фантан:
Падман ці не падман.
Вясёлкавая пырска —
Для тройцы ўсёй калыска.

1936

Ціхмень на гладзі рэчкі спячай
Блакіціцца люстэркам гладкім.
Ставок ад бляску стаў нябачны:
Аслеп даўно. I анігадкі.

I раптам лопаецца шыба
Вады ва ўсплёску бліскавічным.
З глыбіняў сіганула рыба:
Уласнага маўчання клічнік.

1936

Напоўнены бляшаным плачам
Дажджу, што ў дах дудніў бясконца,
Аслеп я, бы пугач няйначай,
I ў сне баюся дня — без сонца.

Пракіслая іржою слота
Пад сцёкам балбатлівай рыны
Сваім апрыкрым анекдотам
Зямлю катуе без супыну.

Тут, дзе дранцвее бляск і колер,
Дрыжыць світанак печкай зімнай,
І ў сэрца ляк трывожна коле,
Што ў неруш сну гадзіннік грымне.

О, горкі час, о,час нязрадны,
Час абуджэння слотным раннем,
Калі бушуе прымус здрадна,
Бы ўлетку рэчка ў Закапанэ.

1936

У нядзелю апоўдні ўсе фартэпіяны
Граюць так, што пакойчык мой робіцца бубнам.
Адусюль паасобку грымяць і сукупна.
Стол з падлогаю скача. Мур хістаецца п’яны.

Ад «Малітвы дзяўчыны» да «Рапсодыі» Ліста
Спазмы фіярытурак натужна скавычуць.
Лямпу-бомбу хапаю рукой тэрарыста,
Але шнур яе гасіць парыў ваяўнічы.

Раптам джаз какафоніяй пекла шыбае,
I ўжо сам я, бы д’ябал, танцую з мурынам,
I цыганка, калі я прытомнасць губляю,
Ашалела калоціць мне ў лоб тамбурынам.

1936

Адвячоркам, калі з бляскам першых ліхтарняў
Шпагі промняў скрыжоўвае нізкае сонца,
Паўз сталы, што стаяць каля мура кавярні,
Бледны сунецца цень з ліхтаром на аборцы.

У скамячаны брыль і ашмоцце адзеты,
Ён далёкім здаецца вачам нават зблізу,
Недарэчным на фоне зары сілуэтам,
З чалавека няўдалым, пляскатым эскізам.

Ды не здань і не дух ён, хоць прывідны звонку.
На нагу прыпадаючы, з гэткім імпэтам
Часам ён папраўляе штаны на пастронку,
Бы рыдаў ці рукамі размахваў над светам.

Кій з цвіком на канцы у руцэ ён трымае,
Пад сталы ім уважліва меціць, з-пад вока,
I раз-пораз зямлю вастрыём працінае,
Як святы Юры дзідай пякельнага цмока.

Ён пільнуе, выглядвае штосьці з увагай.
Што ж шукае мраяр гэты або істэрык,
Дыяген ці Калумб у абліччы тулягі?
Неадкрытых Сезамаў? Нязнаных Амерык?

Гэты ў зрэб’е спавіты жабрак ці філосаф,
Абыходзячы вулкі мястэчка старанна,
Сваім кіем збірае бычкі папяросаў,
Быццам рэшткі пагаслых, пігмейскіх вулканаў.

Але верыць: аслепіць калі-небудзь бляскам
I яго... Нездарма, быццам у ліхаманцы,
У вачах зіхацяць фанатычныя яскі,
I не можа дрыготку суняць ён у пальцах.

Срэбнік блісне? Дукат? Скарб! Шчаслівая доля!
Ды, на жаль, хто ж не знае пра чорную здраду?
Гэта ад дарагіх цыгарэт бандэроля
Або танны ашмётак фальгі з шакаладу.

1936

Хто той дзівачны незнаёмы,
Хто прымхамі мяне суроча,
Раскідвае, бы сноп саломы,
I зноў у сноп збірае клочча.

Душу маю, як шашаль, точыць,
I цела паліць ліхаманкай,
I не дае спачыну ноччу,
Аднак бадзёрасць дорыць ранкам.

I ўзрадаваць усмешкай можа
На змярку, калі я ў адчаі,
I дзеліць шлях, як раздарожжа,
I берагі, як мост, злучае.

1946

Людзі з поля ідуць, брэх напоўніў мястэчка,
Між халупаў, як злодзеі, шастаюць цені,
Быццам шабля сталёвая, свеціцца рэчка,
I на сэрца з сутоннем кладзецца сумненне.

Тупацяць пасля працы валы цяжкім крокам,
Пруць авечкі гурмой, як лавіна трывогі,
Толькі дуб, напалову адсечаны змрокам,
Кронай вогненнай моцна шчэ верыць у Бога.

1946