Henrik Ibsen - La Sinjorino el la Maro

( Ellida kun ŝalo sur la kapo venas de maldekstre akompanata de doktoro Wangel .)

WANGEL Sed kara Ellida, – mi asertas al vi, – ni ankoraŭ havas abundan tempon.

ELLIDA Ne, ne, – ni ne havas! Kiun ajn momenton li povas veni.

BALLESTED (ekster la barilo) Ho jen, bonan vesperon, sinjoro doktoro! Bonan vesperon, sinjorino!

WANGEL (rimarkas lin) Ho, ĉu estas vi? Ĉu estu muziko ankaŭ ĉi-nokte?

BALLESTED Jes. La "Korn-asocio" intencas aŭdigi sin. Ne mankas festaj okazaĵoj nuntempe. Ĉi-nokte okazos por la anglo.

ELLIDA La anglo! Ĉu ĝi jam vidiĝas?

BALLESTED Ankoraŭ ne. Sed ĝi ja venas de interne – de inter la insuloj. Ĝi povas veni antaŭ ol ni atentas.

ELLIDA Jes, – ĝuste tiel estas.

WANGEL (duone al Ellida ) Ĉi-nokte estas la lasta vojaĝo. Kaj ĝi neniam plu revenos.

BALLESTED Malĝojiga penso, sinjoro doktoro. Sed tial ni ja al ĝi faru honoron. Ho jes, ho jes! Baldaŭ finiĝos la ĝojiga somera tempo. Baldaŭ ĉiuj markoloj estos fermitaj, kiel diriĝas en la tragedio.

ELLIDA Ĉiuj markoloj fermitaj, – jes.

BALLESTED Malĝojige pripensi. Ni estis la gajaj infanoj de la somero dum semajnoj kaj monatoj. Estas premige akcepti la malhelan sezonon. Jes, komence, mi pensas. Ĉar la homoj povas akli – a – klimatigi sin, sinjorino Wangel. Jes, ĝuste kion ili povas.

(Li salutas kaj foriras maldekstren.)

ELLIDA (rigardas trans la fjordon) Ho, tiu doloriga streĉo! Tiu ĉi ekscita duona horo antaŭ la decido.

WANGEL Estas do definitive decidite, ke vi volas mem paroli kun li?

ELLIDA Mi devas mem paroli kun li. Ĉar estas ja en libereco, ke mi faru mian elekton.

WANGEL Vi ne havas elekton, Ellida. Vi ne havas permeson elekti. Mi ne permesas al vi.

ELLIDA La elekton vi ne povos malhelpi. Nek vi, nek iu alia. Vi povos malpermesi al mi forvojaĝi kun li, – sekvi lin, – se mi tiel elektos. Vi povos reteni min ĉi tie per forto. Kontraŭ mia volo. Tion vi povos. Sed ke mi elektas, – elektas interne en mia animo, – elektas lin kaj ne vin, – se mi tiel volos kaj elektos, tion vi ne povos malhelpi.

WANGEL Ne, vi pravas. Tion mi ne povos malhelpi.

ELLIDA Kaj mi ja havas nenion por kontraŭstari! Ĉi-hejme estas ja nenio, kio allogas kaj ligas min. Mi estas ja tute senradika en via domo, Wangel. La infanojn mi ne posedas. Ne posedas iliajn animojn, mi aludas. Neniam posedis ilin. – Kiam mi forvojaĝos, – se mi do forvojaĝos, aŭ kun li ĉi-nokte – aŭ morgaŭ al Skjoldvik, mi eĉ ne havas ŝlosilon por redoni, – eĉ ne sciigon por postlasi, nek pri unu aŭ pri iu alia afero. Tiel senradika mi estas en via domo. Tiel tute ekster ĉio mi estis de la unua momento.

WANGEL Vi ja mem volis.

ELLIDA Ne, mi ne volis. Mi nek volis nek ne volis. Mi ja simple lasis ĉion tiel fariĝi, kiel mi ĝin trovis la tagon kiam mi venis. Estas vi – kaj neniu alia, – kiu volis havi ĉion tiel.

WANGEL Mi intencis aranĝi ĉion plej bone por vi.

ELLIDA Ho jes, Wangel, mi ja bone scias! Sed estas venĝo en tio. Io kio venĝas sin. Ĉar nun troviĝas ĉi tie neniu liganta forto, – neniu apogo por mi, – neniu helpo, – neniu allogo al tio, kio estus nia kuna interna posedo.

WANGEL Mi komprenas, Ellida. Kaj tial vi ja de morgaŭ rericevos vian liberecon. De tiam vi vivu vian propran vivon.

ELLIDA Kaj tion vi nomas mian propran vivon! Ho ne, mia propra, vera vivo erarvojiĝis, kiam mi akceptis vivon kune kun vi. (pugnige premas la manojn en timo kaj maltrankvilo) Kaj nun, – ĉi-nokte – post duona horo – venos li, kiun mi perfidis – li, al kiu mi tenus min senrompe, kiel li tenis sin al mi! Nun li venos kaj ofertas al mi – la lastan kaj solan fojon – revivi la vivon, – vivi mian propran, veran vivon, la vivon, kiu timigas kaj allogas – kaj pri kiu mi ne povas rezigni. Ne libere!

WANGEL Guste tial vi bezonas, ke via edzo – kaj ankaŭ via kuracisto – prenas potencon sur vi – kaj agas en via nomo.

ELLIDA Jes, Wangel, mi bone komprenas. Ho, ne miskredu, ke foje estas momentoj, kiam ŝajnas al mi, ke estus paco kaj savo kaŭri intime ĉe vi – kaj provi spiti ĉiujn allogajn kaj timigajn fortojn. Sed eĉ tion mi ne kapablas. Ne, ne, – mi ne kapablas!

WANGEL Venu, Ellida, – ni iomete promenadu kune.

ELLIDA Mi volus. Sed mi ne kuraĝas. Ĉar li ja diris, ke mi atendu lin ĉi tie.

WANGEL Venu. Vi ankoraŭ havas bonan tempon.

ELLIDA Jes, ĉu vi opinias?

WANGEL Sufiĉan tempon, mi diras.

ELLIDA Do ni iomete promenadu.

(Ili eliras antaŭe dekstre. Sammomente venas Arnholm kaj Bolette antaŭen apud la supra bordo de la lageto.)

BOLETTE (rimarkas la forirantojn) Jen vidu –!

ARNHOLM (mallaŭte) Tŝ, – lasu ilin foriri.

BOLETTE Ĉu vi komprenas, kio estas inter ili la lastajn tagojn?

ARNHOLM Ĉu vi ion rimarkis?

BOLETTE Ĉu mi rimarkis!

ARNHOLM Ion aparte?

BOLETTE Ho jes. Plurajn okazaĵojn. Ĉu vi ne?

ARNHOLM Ho, mi ne ĝuste scias –

BOLETTE Jes, certe vi faris. Sed vi ne volas priparoli.

ARNHOLM Mi opinias, ke estus bone por via duonpatrino fari tiun vojaĝeton.

BOLETTE Ĉu?

ARNHOLM Jes, ĉu ne estus bone por ĉiuj, ke ŝi povu foje elveni?

BOLETTE Se morgaŭ ŝi transloĝiĝos al Skjoldvik, ŝi certe neniam revenos al ni.

ARNHOLM Sed, kara Bolette, kial vi do tiel pensas?

BOLETTE Jes, tion mi firme opinias. Atentu nur! Vi vidos, – ŝi neniam revenos. Almenaŭ ne dum mi kaj Hilde estas en la domo.

HILDE Ankaŭ Hilde?

BOLETTE Nu, kun Hilde eblus. Ĉar ŝi ja ankoraŭ estas nur infano. Kaj funde ŝi adoras ŝin, mi opinias. Sed pri mi estas alie, vidu. Duonpatrino, kiu ne estas multe pli aĝa ol oni mem –

ARNHOLM Kara Bolette, – por vi eble daŭrus nur mallonga tempo ĝis vi elvenus.

BOLETTE (vigle) Ĉu vere! Vi do parolis kun patro?

ARNHOLM Ankaŭ tio, jes.

BOLETTE Nu, – kaj kion li diris!

ARNHOLM Hm, – via patro estas ja forte okupata per aliaj pensoj ĉi tiujn tagojn –

BOLETTE Jes, jes, la samon mi ja antaŭe diris.

ARNHOLM Sed tiom mi eltiris el li, ke vi ne devas atendi iun helpon de li.

BOLETTE Neniun –!

ARNHOLM Li profunde klarigis al mi sian staton. Opiniis, ke tute ne eblus por li.

BOLETTE (riproĉe) Kaj vi tamen havis koron por stari tie min trompante.

ARNHOLM Vere mi ne faris, kara Bolette. Dependas tute de vi mem – ĉu vi deziras elveni aŭ ne.

BOLETTE Kio dependas de mi mem, vi aludas?

ARNHOLM Ke vi elvenos en la mondon? Lernos kion vi pleje ŝatas. Partoprenos en ĉio, kion vi sopiras ĉi-hejme. Vivos la vivon sub pli helaj kondiĉoj, Bolette. Kion vi al tio diras?

BOLETTE (kunfrapas la manojn) Ho, granda Dio –! Sed ja tute neeblas, tio ĉi. Ĉar patro nek volas, nek povas, do –. Ĉar mi ja ne havas iun alian en la tuta mondo al kiu min turni.

ARNHOLM Ĉu vi ne povus decidigi vin akcepti asiston de via malju – de via antaŭa instruisto?

BOLETTE De vi, Arnholm! Ĉu vi volus –?

ARNHOLM Helpi vin? Jes, kore volonte. Kaj per konsilo kaj per ago. Fidu tion. – Ĉu vi aprobas? Ĉ u? Ĉu vi akceptas?

BOLETTE Ĉu mi akceptas! Povi eliri, – vidi la mondon, – lerni ion profunde! Ĉion kio staris antaŭ mi kiel la granda, feliĉiga neebleco –!

ARNHOLM Jes, tio povos nun fariĝi realaĵo por vi. Se vi mem volas.

BOLETTE Kaj al tiu nedirebla feliĉo vi volas helpi min! Ho ne, – sed diru ĉu povas mi akcepti tian oferton de fremda homo?

ARNHOLM De mi vi povas akcepti, Bolette. De mi vi povas akcepti kion ajn.

BOLETTE (kaptas liajn manojn) Jes, preskaŭ ŝajnas al mi, ke mi povas! Mi ne scias kiel estas; sed – (ekkrias) Ho, mi povus kaj ridi kaj plori pro ĝojo! Pro feliĉo! Ho, – ĉu povos mi tamen vere vivi. Mi komencis timi, ke la vivo preterirus min.