Henrik Ibsen - La Sinjorino el la Maro

WANGEL (al la piano) Ho, mi oferus kion ajn – por ĉiuj tri. – Se mi nur ion scius.

( Ellida envenas tra la pordo maldekstre.)

ELLIDA (rapide al Wangel ) Ne eliru ĉi-matene!

WANGEL Ne, certe ne. Mi restos hejme ĉe vi. (Montras al Arnholm , kiu proksimiĝas) Sed ĉu vi ne volas saluti nian amikon?

ELLIDA (turnas sin) Ho, jen vi, sinjoro Arnholm! (etendas al li la manon) Bonan matenon.

ARNHOLM Bonan matenon, sinjorino. Do ne en la banejo kiel kutime?

ELLIDA Ne, ne, ne! Pri tio mi ne pensas hodiaŭ. Sed bonvolu eksidi por momento?

ARNHOLM Ne, dankon, – ne nun. (rigardas al Wangel ) Mi promesis al la knabinetoj veni al ili en la ĝardeno.

ELLIDA Jes, Dio scias ĉu vi renkontos ilin en la ĝardeno. Mi neniam scias kie ili iradas.

WANGEL Ho jes, ili tenas sin apud la lageto.

ARNHOLM Nu, mi certe trovos iliajn spurojn. (Li kapsalutas kaj transiras la verandon kaj elen en la ĝardenon dekstren.)

ELLIDA Kioma horo estas, Wangel?

WANGEL (rigardas sian horloĝon) Iomete post la dekunua.

ELLIDA Iomete post. Kaj la dekunuan – duonon antaŭ la dekdua ĉi-nokte venos la vaporŝipo. Ho, se mi tion estus trapasinta!

WANGEL (proksimiĝas al ŝi) Kara Ellida, – pri unu afero mi devas demandi vin.

ELLIDA Pri kiu do?

WANGEL Hieraŭ vespere – tie supre sur la "Videjo" – vi diris, ke dum la lastaj tri jaroj vi ofte vidis lin tute viva antaŭ vi.

ELLIDA Jes, mi faris. Kredu min.

WANGEL Nu, sed kiel vi lin vidis?

ELLIDA Kiel mi vidis lin?

WANGEL Mi pensas, – kiel li aspektis por vi, kiam vi kredis, ke vi vidis lin?

ELLIDA Sed kara Wangel, – vi ja nun mem scias kiel li aspektas.

WANGEL Ĉu li ankaŭ tiel aspektis en via imago?

ELLIDA Jes, li ja faris.

WANGEL Ĝuste tiel, kiel vi hieraŭ vidis lin en la realaĵo?

ELLIDA Jes, ĝuste tiel.

WANGEL Nu, sed kial vi ne tuj rekonis lin?

WANGEL (ekmire) Mi ne faris, ĉu?

WANGEL Ne. Vi mem diris poste, ke unue vi ne sciis, kiu tiu fremdulo estas.

ELLIDA (surprize) Jes, mi pensas, ke vi pravas! Ĉu ne ŝajnas strange por vi, Wangel? Imagu, – ke mi ne tuj rekonis lin!

WANGEL Estas nur la okuloj, vi diris –

ELLIDA Ho jes, – la okuloj! La okuloj!

WANGEL Nu, – sed supre sur la "Videjo" vi diris, ke li ĉiam montris sin kia li estis, kiam vi disiĝis. Tie antaŭ dek jaroj.

ELLIDA Ĉu mi diris?

WANGEL Jes.

ELLIDA Do li tiel aspektis preskaŭ kiel nun.

WANGEL Ne. Vi priskribis lin tute alimaniere antaŭhieraŭ survoje hejmen. Antaŭ dek jaroj li estis senbarba, vi diris. Tute alie vestita li ankaŭ estis. Kaj la broĉo kun perlo –? Ĝin la viro ne portis hieraŭ.

ELLIDA Ne, li ĝin ne portis.

WANGEL (rigardas ŝin esplore) Pripensu iomete, kara Ellida. Aŭ – eble vi ne plu kapablas memori, kiel li aspektis, kiam li staris kun vi sur la "Krutdeklivo"?

ELLIDA (pripensante, momenton fermas la okulojn) Ne tute klare. Ne, – hodiaŭ mi ne kapablas. Ĉu ne estas strange?

WANGEL Tamen ne tiel strange. Nova bildo de realaĵo montris sin antaŭ vi. Ĝi superombras la antaŭan, – tiel ke vi ĝin ne plu povas vidi.

ELLIDA Ĉu tiel, Wangel?

WANGEL Jes. Kaj ĝi ankaŭ superombras viajn malsanajn imagaĵojn. Tial estas bone, ke la realaĵo venis.

ELLIDA Bone! Vi diras bone, ĉu?

WANGEL Jes, ke okazis, – povos sanigi vin.

ELLIDA (eksidas en la sofon) Wangel, – venu sidi ĉe mi. Mi devas diri al vi ĉiujn miajn pensojn.

WANGEL Jes, faru, kara Ellida.

(Li eksidas sur seĝon aliflanke de la tablo.)

ELLIDA Vere estis malfeliĉo – por ni ambaŭ – ke ĝuste ni du kuniĝis.

WANGEL (miras) Kion vi diras!

ELLIDA Ho jes. Estis. Estas ja ankaŭ kompreneble. Ne povus fariĝi io alia ol malfeliĉo. Ne laŭ la maniero laŭ kiu ni trovis unu la alian.

WANGEL Kio do mankis en la maniero, –

ELLIDA Aŭskultu nun, Wangel, – Ne plu helpas, ke ni iradas ĉi tie mensogante por ni mem – kaj por unu la alia!

WANGEL Ĉu ni faras! Mensogas, vi diras!

ELLIDA Jes, ni faras. Aŭ ni tamen kaŝas la veron. Ĉar la vero – la pura klara vero – estas ja tio , – ke vi venis tien kaj – kaj aĉetis min.

WANGEL Aĉetis –! – Aĉetis – vi diras!

ELLIDA Ho, mi ja ne estis ereto pli bona ol vi. Mi akceptis. Mi ja vendis min al vi.

WANGEL (rigardas ŝin en doloro) Ellida, – ĉu vi vere havas koron paroli tiel?

ELLIDA Sed ĉu vere estas alia nomo por ĝi! Vi ne plu eltenis la videcon en via domo. Vi ĉirkaŭrigardis por nova edzino –

WANGEL Kaj por nova patrino por la infanoj, Ellida.

ELLIDA Eble ankaŭ tio – tiel flanke. Tamen – vi ja tute ne sciis ĉu mi taŭgas por tiu okupo. Vi ja nur vidis min – kaj iomete parolis kun mi kelkajn fojojn. Kaj vi ekdeziris min, kaj sekve –

WANGEL Nu, nomu tion kiel plaĉas al vi.

ELLIDA Kaj mi, de mia flanko –. Mi staris senhelpa en konfuzo tute sola. Estis ja kompreneble, ke mi akceptis – kiam vi proponis nutradi min mian vivon.

WANGEL Ne aspektis por mi kiel nutrado, kara Ellida. Mi honeste demandis al vi, se vi volus dividi kun mi kaj la infanoj la iometon, kiun mi povis nomi la mian.

ELLIDA Jes, vi faris. Sed tamen mi ne devus akcepti! Neniam por kiu ajn prezo mi devus akcepti! Ne vendi min mem! Prefere la plej mizeran laboron, – prefere la plej malriĉajn kondiĉojn en – en libereco – kaj laŭ propra elekto!

WANGEL (ekstaras) La kvin-ses jaroj, kiujn ni vivis kune, ĉu ili estis tute senvaloraj por vi?

ELLIDA Ho, ne pensu tion, Wangel! Estas tiel bone ĉe vi, kiel kiu ajn homo povas deziri. Sed mi ne eniris vian domon en libereco. Jen la afero.

WANGEL (rigardas ŝin) Ne – en libereco!

ELLIDA Ne. Mi ne libervole iris kun vi.

WANGEL (mallaŭte) Ah, – mi memoras – la frazturniĝon de hieraŭ.

ELLIDA En tiu frazturniĝo ĉio kuŝas. Ĝi eklumigis por mi. Kaj tial mi nun vidas klare.

WANGEL Kion vi vidas?

ELLIDA Mi vidas, ke nia kuna vivo – vere ne estas geedzeco.

WANGEL (amare) Jen vera eldiro de vi. La vivo kiun ni nun vivas, ne estas geedzeco.

ELLIDA Eĉ ne antaŭe. Neniam. Ne de la komenco. (rigardas antaŭen) La unua – tiu povus esti plena kaj pura geedzeco.

WANGEL La unua? Kiun unuan vi aludas?

ELLIDA La mian – kun li .

WANGEL (rigardas ŝin mire) Mi tute ne komprenas!

ELLIDA Ho, kara Wangel, – ni ne mensogu unu por la alia. Ankaŭ ne por ni mem.

WANGEL Ne, ne! Sed kio sekve?

ELLIDA Jes vidu, – ni neniam povas nei – ke libervola promeso estas same deviga kiel geedziĝo.

WANGEL Sed je Dio –!

ELLIDA (ekstaras impete) Permesu al mi forvojaĝi de vi, Wangel!

WANGEL Ellida –! Ellida –!

ELLIDA Jes, jes, – permesu al mi! Kredu min, – ne eblos alimaniere. Ne post la maniero laŭ kiu ni kuniĝis.

WANGEL (en regata doloro) Al tio do venis inter ni.

ELLIDA Devis veni. Ne povus alimaniere.

WANGEL (rigardas ŝin triste) Eĉ ne tra la kuna vivo mi gajnis vin. Neniam, – neniam tute posedis vin.

ELLIDA Ho, Wangel, – se mi povus ami vin tiel kiel mi dezirus! Tiel kore kiel vi meritas! Sed mi sentas profunde, – ke neniam okazos.

WANGEL Eksedziĝon do? Eksedziĝon, – plenan juran eksedziĝon – vi deziras?

ELLIDA Kara, vi ne bone komprenas min. Ne estas ja pri formoj, ke mi pensas. Ĉar ne estas tiaj eksteraj aferoj, kiuj gravas. Kion mi volas, estas ke ni du samopinias libervole liberigi nin unu de la alia.

WANGEL (amare, kapsignas malrapide) Refari la negocon, – jes.

ELLIDA (vigle) Ĝuste tiel! Refari la negocon!

WANGEL Kaj poste, Ellida? Poste? Ĉu vi pripensis kiel aspektos por ambaŭ ni? Kiel la vivo fariĝos por vi kaj por mi?

ELLIDA Tion mi ne povas atenti. Sekvu kio sekvu. Kion mi petegas de vi, Wangel, – estas ja la pli grava! Nur donu al mi liberecon! Redonu al mi mian plenan liberecon!