Ніл Гілевіч - На высокім алтары

Пацярпі!
Сёння Пятніца.
Сёння якраз
Божы Сын быў распяты балесна.
А Вялікдзень святы —
Ён наперадзе ў нас...
I распяты наш лёс — уваскрэсне!»

«Уваскрэсне!» —
Шаптаў мне ціхусенька хтось:
Можа, лес?
Можа, луг?
Можа, поле?
«Уваскрэсне
I ўзыдзе на ўзвыш, як Хрыстос —
У такім жа, як ён, арэоле!..»

1993

Вы, сябры, што, дасць Бог, не спазнаеце
Тых пакутаў, якія нам выпалі,
Вы памінкі па нас спраўляеце —
Па жывых... I многа ўжо выпілі.
Нашы косці цягаеце рэзгінамі —
З трагічнымі ў кожнай памылкамі...
Сябры! Пачынайце хрэсьбінамі!
Не пачынайце паміпкамі!..

1993

А памяць бунтуе.
Напэўна, нішто мне
Яе не ўлагодзіць:
Як мора — бушуе,
I дыбіцца ў шторме,
I ходырам ходзіць.

Бясконцыя хвалі
Нястрымана гоніць
У накіпах белых.
I ў тым парыванні
Са дна і з прадонніц
Выносіць на бераг

Не скарб для скарбонкі —
Бурштыны ці перлы —
У знак суцяшэння,
А толькі абломкі
Калісь пацярпелых
Караблекрушэнняў.

1993

О тая ўночы бліскавіца
Над жоўтым зарывам святла!..
Чаму, чаму яна спавіта
Істужкай чорнаю была?..

1993

Імгненне...
Аднак жа — якое імгненне!
Як вогненны выбух
У розгар пажару,
Калі ўжо ахоплена
Полымем хата,
I кроквы, і латы,
I бэлькі са столлю —
Бяссільна і ярасна
Рухнулі долу,—
Ажно завіхурылі
Іскры да неба!
Шукаю ратунку —
I чую: «Не трэба
Жахацца, не трэба
I плачу-ныцця.
Не кідайся ў роспач.
Хіба дагарае
Табе дарагая
Калыска жыцця?
Тушыць? А навошта
Тушыць галавешкі?
Не варта — ні працы,
Ні горкай усмешкі...»
Імгненне...
Імгненне ўсяго —
I не болей.
А як жа яно
Азарыла наўколле!
У бляску ягоным
Так сталі відны
Усе мае годы.
Усе мае дні.
Уся мая —
Аж да маленства —
Дарога.
Да гэнай хаціны
Вясковай, убогай,
Дзе я нарадзіўся
(Для шчасця, вядома!
Бо хто ж для пакутаў
Прыходзіць на свет?).
I сталі відны
Мне астатнія дні —
Чарнейшыя
За чарнату галавешак.
Прагорклыя гарам —
Такім ужо едкім,
Як быццам згарэла
I тая хаціна,
Дзе я нарадзіўся,
I шчасце само...

Сучаснік мой юны!
Пабачыўшы тло,
Не думай,
Што гэта імгненне
Было
Не нашым з табою,
А толькі маім,
Што я — пагарэлец,
А ты — херувім.
Не думай!
Не думай!..
Таму што аднойчы —
У будзень ці ў свята,
Апоўдні ці ўночы —
Ты ўспомніш пажар
На сядзібе дзядоў
I за даляглядам
Пражытых гадоў
Ягонае зарыва ўбачыш,
Якое
Табе гэтаксама
Азорыць наўколле,
I ў бляску тым яркім
Сацьмее і зблякне...

А што ў ім сацьмее
I што ў ім пагасне —
Я гэтага ведаць
Не буду, на шчасце.

1993

Не рві сабе сэрца, паэце!..
Пачуў я — ці гэта быў сон?..
Як многа змянілася ў свеце
З тых бурна ўзвіхураных дзён.

Якія грамы адгрымелі!
Якія дажджы адгулі!..
А зоры зіхцяць, як зіхцелі.
А хмары нлывуць, як плылі.

Не рві сабе сэрца, паэце!
Зноў голас трывожны, як звон.
Нішто не змяшлася ў свеце
З тых горка аплаканых дзён.

1993

Пара веснавая,
I дождж веснавы —
Спакойны,
Высокі,
Святлісты.
Як багаславенне
На ўсходы травы,
На рунь
I на лес першалісты.

Як быццам
Не з хмаркі праліўся на дол,
А з самага сёмага неба...
Ах, выклік гарэзны
Вясны маладой!
Даўно так душа не п'янела!

Пасвенчаны водар
Я п'ю на глыткі —
I сам маладзею, здаецца.
I хочацца верыць,
Што з Божай рукі
Мне гэтая радасць даецца.

1993

Хаджу па чужыне, гляджу на людцоў,
На іхняе з Богам вітанне —
I зноў працінаюся болем, і зноў
Душу мне свідруе пытанне:

Як доўга яшчэ будзе ў нас у вачах
I ў кожным штрыху чалавечым —
Наш, пройдзены намі, пакутлівы шлях,
Наш сум па няспраўджаным нечым?

1990

Я не знаю, што ў нас будзе
Ні праз месяц, ні праз год.
Абясхрэсціліся людзі.
Абязбожыўся народ.