Ніл Гілевіч - На высокім алтары

Пагарда да роднага слова,
Да мовы, што з веку вякоў
I верай і праўдай суровай
Жывіла душу прабацькоў;

Пагарда да родных мелодый,
Да песень, што з гэтай зямлі
I гучнасць, і фарбы, і водар
У кожную ноту ўзялі:

Пагарда да памяці продкаў,
Да славы і гонару іх,
Да іхніх мазольных наробкаў,
Да іх курганоў векавых...

Не знаю, як дзе там на свеце,
А ў нас тут праклён быў здаўна:
Калі вы ёй гэткія дзеці —
То хай вас не носіць яна!

1992

І.

Не бушуюць мітынгі.
Не віруе плошча.
Сцягі размаітыя
Вецер не палошча.

Можа, з Божай міласці
Адышла мітрэнга?
Не. Байцы стаміліся.
Перадышка трэба.

Мудрацы ў праплешынах,
Тон узяўшы роўны,
Грунт кладуць палепшаны
Пад Закон Асноўны.

А героі нацыі
У галодных чэргах.
З фразы камбінацыі
Твораць невычэрпна.

«Покуль край не выпетраў
На свабодных дулях —
Трон сюды са скіпетрам!
Заступай, татуля!

Хоць сабе карычневы,
Хоць сабе чырвоны,—
Заганяй апрычнінай
Зноў нас у загоны!..»

II.

Дзень імгліцца снежаньскі.
Без душы мяцежнай
Плошча Незалежнасці
Чуецца залежнай.

Дзень празяб да дрыжыкаў.
Сцюжна. Сівер зімны.
У чаканні «пыжыкаў»
Дрэмлюць лімузіны.

З правымі і з левымі
Не знайшоўшы ладу,
Інвалід разгневаны
Выйшаў з Дома ўраду.

У кішэнях порацца —
Пуста! Ні цыгаркі!
Нават дыму з горычы
Не глыне паўчаркі.

Лоб у шрамах хмурачы,
Сціснуў кій у пальцах:
Можа, дзе акурачак
Знойдзем на асфальце?..

1992

О любыя мае
Браты і сёстры!
Часцей глядзіце
З курганоў вячыстых
На край свой родны,
Што, як храм дзівосны,
Ад вас чакае
Споведзяў найчыстых.
Хай дрогне сэрца
I ад шчасця ўмлее —
Так, што ажно сляза
Засцеле вочы...
Тады з вас, пэўна,
Кожны зразумее,
Чаму тут зброд
Быў панаваць ахвочы.

1992

Сарваня вярыскам
З вечнасці дрэва,
Ляціць
Вераснёвы лісток залаты —
Як нам напамінак,
Што ладзіцца трэба
Да нашага слаўнага свята,
Браты.

Калісьці
Праклятаю Рыжскай умовай —
Не ўмовай, а змовай —
На ўгоду панам,
На гора народу,
Што рваўся з аковаў,
Разрэзалі любы наш край
Напалам.

Разрэзалі сэрца,
Душу разарвалі,
I мову і песню
Забралі ў палон.
I вусны замкнулі нам...
Голас давалі
Адно для зняверцаў —
За рабскі паклон.

Наш дух не змірыўся:
I ў скрусе глыбокай
Мы ў прышласць глядзелі —
Праз далеч гадоў.
А ўжо на падворку —
Трунар з далакопам:
«Труна вам гатова!»
«I дол вам гатоў!»

Так проста — няйначай
Мы лішнія ў свеце
I месца няма нам
На грэшнай зямлі...
О вешчы лісток залашсты!
Ён свеціць
І вечна свяціцьме
З'яднанай сям'і!

Ніякая змова,
Ніякая звяга
Не страшныя ўжо нам,
Хоць лёс і круты.
Святкуй жа, мой краю,
Вялікае свята!
Наш Дзень уз'яднання
Святкуйма, браты!

1992

Цымбалы,
Цымбалкі,
Цымбалі кі звонкія!
Жывая душа.
Беларускай зямлі!
На нівах і ў пушчах,
На ўзмежках рамонкавых
Вы голас чароўны
Для спеву ўзялі.

Журчанне крынічкі,
I песенька жаўранка,
I гоман калосся,
I пошум трысця,
I шэлест узвышаны
Сцягу дзяржаўнага —
Усё ў вас злілося
У песню жыцця.

Цымбалы,
Цымбалкі,
Цымбалікі родныя!
Пачую — і ўчую:
Радзіма пяе!
Чаго ж вы парою
Такія журботныя?
Чаму весялосці
Вам так не стае?

Напэўна, вы ловіце
Чуйнымі струнамі
I сумныя бомы
Хатынскіх званоў,
I шал чарнавею
Над светлымі рунямі,
I сыканне гадзін,
I крык груганоў.

Няхай сабе грагаюць —
Злосныя, хцівыя.
Любові не ўсмерціць,
Дабра не забіць!
Звініце, цымбалкі,
Гудзіце, гудлівыя,
Каб неба з зямлёю
У душах радніць!

1992

Ты нарадзіўся ў сэрцы Беларусі.
Тваёю першай нянькаю былі
Яе паданні, што наўкол жылі,
Яе напеў, якім звінелі гуслі.