Анатоль Кудласевіч: Плакун-трава

БАЛАДА ПРА ПТУШАК І ЛЮДЗЕЙ

Па небе плавалі аблокі, нібы па моры караблі.
Кубло на вішні не высокай — чатыры метры ад зямлі.

Ад маладзенечкіх лісточкаў, зялёнай завязі пладоў
Ляціць пісклявы галасочак, ляціць і падае далоў.

Вакол рудое шалупінне. Адно, жывое, на кубло —
Жыццё раўняецца хвіліне, а ўжо, чуй, голас падало.

О, галапупец жаўтароты! Тварэнне сонца і святла,
Каб аглядзець сусвет шырокі — трэ проста вызірнуць з кубла.

Няслі дзіця ў пад’езд суседзі. Глядзела вокам птушаня:
“Во, у людзей таксама дзеці, а гэта значыць — мы радня!”

Матуля гэтак жа старанна люляе, песенкі пяе,
Не спіць ад вечара да рання — сваю крывінку сцеражэ.

Штодзень дзіця ў кватэры цеснай крычыла, плакала, жыло —
А птушаня спрабуе песню, і ўжо выпроствае крыло.

Дзіця не хутка пройдзе сцежкай, не зроблен нават першы крок —
Але ж з’явілася засмешка, асэнсавана бычыць зрок.

А ў небе плавалі аблокі. Змянілі ветразь караблі.
І ў восень, выраем, далёка ляцелі птушкі ад зямлі.

Ад той, што іх узгадавала і крылы дужыя дала,
І рэжуць птушкі неба хвалі узмахам лёгкага крыла.

Дзіця палежвае ў калысцы — на дзіва кволая радня —
І адлятае ў свет не блізкі з крылатай зграяй птушаня.

Яно ляжыць, шточасу плача, і нат не думае аб тым,
Што свет шырэй за кут дзіцячы кватэры ў доме гарадскім.

І пройдзе дзесяць год, і дваццаць — заглушыць вішню пустацвет —
Тады дзіця пачне бадзяцца, каб паглядзець на белы свет.

ТУРАЎСКАЯ БАЛАДА

Гвораць кахання раней не было і ўпаміне,
Мы будзем спрачацца, бо гэта няпраўды сіло.
Спрадвеку каханне было і да веку не міне
Ні Тураў, ні Кіеў, ні нават з трох хатак сяло.
Каханне жыве там, дзе ёсць разнаполыя людзі:
Мыжчына жанчыну апоўначы ўбачыў і вось —
Пачуццем заб’юцца іх сэрцы ў знямозе і будуць
Да зоркі стаяць.
А гэта ўжо значыць: каханне між іх пачалось
Цокаюць капыты —
Падымаюць пыл.
За гады забыты
Даўняй казкі быль.
Цяжка божым чадам:
Шмат на свеце зла!
Повесці пачатак
Раскажу пасля.

Ад Кіева да Турава
Па сцежачцы крутой,
Ляці, як птушка з выраю,
Ратуй, мой конь, ратуй!
Скача, скача, скача
Княжацкі слуга.
Скача, скача, скача —
Смага на губах.

Песняй не раскажаш
Пра сваю любоў.
Дзе другія княжаць —
Там ліецца кроў.
Паланянкі косы,
Як лясны пажар.
Не глядзі, што босы —
Ёсць лязо нажа.

Ад Кіева да Турава
Па сцежачцы крутой,
Ляці, як птушка з выраю,
Ратуй, мой конь, ратуй!

Маё сэрца — церам,
А душа — смала.
Я табе паверыў,
Ты мне — не змагла.
Погляд, як запалка,
Пекла не мінуць!
Што ж ты, паланянка,
Завяла ў ману?

Скача, скача, скача
Княжацкі слуга.
Скача, скача, скача —
Смага на губах.

Як звычайна проста
Сэрца падпаліць.
Калі ты дарослы
І табе баліць.
Эх, пайшла гулянка —
Карамыслам дым,
Што ж ты, паланянка,
Так даступна ўсім?

Ад Кіева да Турава
Па сцежачцы крутой,
Ляці, як птушка з выраю,
Ратуй, мой конь, ратуй!

Косы паланянкі,
Як лясны пажар.
Скончылі гулянку
На лязу нажа.
Паланянка ўпала
Пасярод звяроў,
А за шклом бакала:
Ці віно, ці кроў?

Скача, скача, скача
Княжацкі слуга.
Скача, скача, скача —
Смага на губах.

Не скажыце — трэба
Болей пра любоў.
Водгукі па небе
Чуем зноў і зноў…
Адляцяць на поўдзень
Клінам жаўрукі —
Гэту песню ўспомню,
А прыпеў такі:

Ад Кіева да Турава
Хваробы ў свеце ўсім
Такія вось, мікстурамі,
Лечацца зусім.
Скача, скача, скача
Вечнасці слуга.
Скача, скача, скача —
Самага на губах.

БАЛАДА ПРА ГРЭШНАЕ КАХАННЕ

Я чужога ў жыцці не браў.
“Не бяры, калі там не клаў!” –
Так вучылі бацькі мяне,
Не чапаў я раней.
Толькі ў долю прыйшла бяда,
Як вясною з гары вада:
Заблудзіўся сярод людзей,

І нязбытных надзей.
А здавалася – вось яно,
Тое шчасце, трымай яго!
Пахіснуліся на мурог,
Як дазволіць я мог?
Зоркі падаюць на зямлю —
А я губы ивае лаўлю.
Ты ж чужым аганьком была,
Як жа гэтак змагла?