Анатоль Кудласевіч - Плакун-трава

ДУМА ЯЦЬВЯГА

Водарам спелых вішняў
Вабіць світанак сіні.
З хата на ганак выйшаў —
Сэрца дрыготка стыне.
Дзесць у сяла на ўскрайку
Апошні спявае певень...
Ці іншага трэба раю? —
Хай доўжацца гэтыя спевы!
Не трэба мне, Божа, нічога,
Але ж бунтуе згадка,
Трэба спытаць у Бога:
"Хто я такі, загадка?"
Не беларус я кажуць,
А палешук этнічны —
Шлях парз душу праляжа,
І прападзе ў антычнасць...
Бо на зямлі яцьвягаў
Княжылі, панавалі,
Чорна-крывавыя сцягі
Неба запаланялі.
Дзе майго продка корань,
Адкуль маё племя выйшла? —
Сэрца смуга агорне
Пасярод спелых вішняў.
Вабіць да спелых вішняў,
Стыне світанак сіні...
Ты прамаўчаў, Усявышні —
Губляюць пытанні сілу.

ЧЫТАЧАМ ГАЗЕТ

Мільгаюць імёны і даты,
Пракручваюць кола назад.
Газетчыкі, нібы салдаты,
Наладзілі глупства парад.

Стракатых артыкулаў процьма,
Жабрацкія торбы ідэй.
Газеты, як рыбіна лоцман,
Вядзе да крывавых падзей.

І мы чарадой чалавечай,
Бы статак бязглуздых пачвар,
Натоўпамі лезем на плечы,
На голавы, як на пажар.

Абцасы, падэшвы, анучы —
Па целу, па сэрцы, душы!
Сабачыя дзеці вы, суччы,
Як можна жывое душыць?!

Балюча ўсярэдзіне - ой-кі!
Хоць падай на брук ды маўчы.
Ну, колькі ж вас, сколькі ж вас,
сколькі?.... —
І падлы жывой не злічыць.

ДЗВЯРЫНЕЦ

Калідорам — дзверы, дзверы…
Дзверы справа, дзверы злева, —
Там начальнікі сядзяць.
У пакоях шмат паперы
А патрэбную — не ўзяць.

Не, не ўзяць яе радзімай,
Нібы пропуск, той што ў рай,
Час — гадзіна за гадзінай,
Адчыняй і зачыняй.

Кожны кажа на суседа,
А сусед, кіўком — няма!
Так праходзіш да абеда,
Ды змарнуеш час дарма.

А пасля глядзіш — і вечар,
Плечы горбіць стома дня.
І здаецца, што навечна
Валакіта-паражня.

Што цяпер і мне да скону
Той паперы не здабыць,
Што няма нідзе закону,
Застаецца толькі піць.

І ў такіх вось калідорах
Чэргі, нібы па віно,
Растрасаюць пыл жыцця.
І растуць паперы ўгору
У дзвярынцы небыцця.

ПАМІНКІ ПА ДУШЫ

Апячэ, яшчэ раз апячэ!
Ты жывы, чалавеча, наўмысна
Апячэ і не стане лягчэй:
Вакханалія — гэта не трызна.

Горкіх оргій уедлівы дым:
Недакурак, кілішак над кількай,
Завітаў ты сюды маладым,
А застолле пакінеш з кавенькай.

Пакульгаеш далей — небыццё,
Як агонь ад агоніі прысмак.
За сталом даканала жыццё,
А гавораць, што п’янка не трызна.
Сорак дзён… І сябры пры віне:

Недакурак, кілішак над кількай…
Праляціць так жыццё, праміне —
Затрасуцца ўспамінам паджылкі.

САЛДАТАМ ТАТАЛЬНАЙ ВАЙНЫ

Мы з табой не на полі бою,
Мы з табою на полі быту.
Хтосьці харкае зноў крывёю,
Для кагосьці — ўсё шыта-крыта.

Мы з табой не на грознай сечы,
А ў пакоях сваёй кватэры,
Выпускаем запал карцечы
У Надзею, Любоў і Веру.

І ні фронту няма, ні тылу.
Рубяжом — аполённыя душы,
Што рабіць, як жыццё пастыла,
Калі кожнае слова душыць?

Мы салдаты выйны татальнай:
Мы ў сусветна-сямейнай рухнем —
Хто загіне ў баі за спальню,
Хто пазе ў бастыёне-кухні.

Сколькі згінула ў гэтых войнах —
Пераможцаў не будзе сытых:
Мы з табой не на полі бою —
Мы з табою на полі быту.

ЧАЛАВЕЧАЯ ПЕСНЯ

Я стаяў у чарзе за хлебам,
А чарга канчалася ў небе,
А чарга піхалася нагамі,
І масціла свій шлях мацюгамі.
Папрасіў я тады: о, Божа,
Дай кожнаму хлеба на кожны
Дзень.

Эх, мы воўчага роду-племені
Дзень натоўпінся у чарзе.
Налаўчыліся хапаць жменямі,
І стаяць на адной назе.
Чэргі,
чэргі
шэрагам —
шоргат
шэрых
нерваў.

Эх-ма!
Яшчэ разок!
Віна няма на пасашок?
Піва… Водкі?...
Самагон?

— Самі гонім, самі п’ём!
Не размова ж у нас — а лаянка:
Дурань дурня аслом заве.
Мы ня звыклі дарэмна каяцца,
Калі стукнулі па галаве.
Чэргі,
чэргі
шэрагам —
шоргат
шэрых
нерваў.
Эх-ма!

Чаго няма?
Што сягоння ў дэфіцыце?
Швэдры, курткі, нагавіцы?
—Чаравікі!
—Проста жах! Хутка пойдзем у лапцях.
Чэргі,
чэргі
шэрагам —
шоргат
шэрых
нерваў.