Анатоль Кудласевіч - Плакун-трава

Аднойчы скажа вораг мой:
“Твой сын зусім, зусім інакшы,
Ён разарваў сабой сувой
І сувязь знішчылася ваша!”
Я не паверу нізашто
Наветам гэтакім ніколі –
Табе я сам даваў, сынок,
Імя прапрадзеда Міколы.

Як сыну гэта перадаць? –
Я перадаць павінен сыну!
Я навучу яго спяваць
Над разгаворанай чужынай.
Я навучу яго любіць
Палескі край, нібы жанчыну,
Я навучу цвярозым быць,
Калі сп’янее да Айчыны.

* * *

Як рэкі плывуць стагоддзі,
Для часу няма мяжы.
Не спыніш, не скажаш: "Годдзе!" —
Бо час міма нас бяжыць.

Праз нас ён бяжыць,
Зваротна
Ніколі яшчэ не йшоў,
І безліч плямён і нароўдаў

Пачэзла пад плынню вякоў.
Як рэкі плывуць стагоддзі.
Імкнуцца наўпрост, нацянькі,
Мы — людзі, па беразе ходзім,
А праўды не п'ём з ракі.

На беразе нашай долі
Стаім, на ваду глядзім,
Аспрэчваем час, павольна
Змяншаючы лік гадзін.

Шухнулі ў рэчку з берага —
Падмыла вада пясок,
Каго нам спрачаць цяперака? —
Час цераз нас пацёк!

* * *

Прымрою месца лобнае —
крывавяць крані,
І водгалас з народу йдзе:
распні Яго, распні!
Стагоддзі за стагоддзямі
даўно скрывілі шлях.
Памілуй нас , о Госпадзе!
куды дарога йшла.
Ішла, круціла збочыла,
куды цяпер, куды?
А кожнаму так хочацца
дажыць свае гады.
Калі тыран над тронамі —
слуга заўжды Пшлат,
І бомбамі нейтроннымі
збудуюць горад-сад.
Ляцела над трыбунамі:
Ура! Ура!! Ура!!!
Ды дзесьці зноў падумалі,
што мы крычым:” Вараву!”
Мне сніцца месца лобнае —
крывавяць карані,
І водгалас з народу ёдзе:
распні Яго, распні!

* * *

Жахліва ісціну прымаць,
Прымаць і розумам і сэрцам,
І ведаць бездань, і прадонне знаць
і адчуваць, што святасць б'ецца на зямлі
Спрадвечнай бойкай за Любоў...
Хадзіць па краю, па мяжы,
І жыць...

* * *

І вечны жыд адправіцца ў дарогу,
І кола дзён закруціць небасхіл,
І стане на калені перад Богам,
Той, хто ніколі Бога не прасіў.
Але пакуль зямля яшчэ карае,
І голас Неба да людзей слабы,
І душы пачуццём сваім згараюць,
На гэтай,
на зямлі,
на грэшнай
мы павінны быць.
Вякоў вайна
, гадоў крывавых спрэчкі...
І час нас працінае навылёт,
І кожны са сваёй вясковай рэчкі
Да сонца раптам ірванецца у палёт.
...і жыд пускаецца ў дарогу —
І на зямлі пакуль жывуць.

ПАЧАТАК

У гучшчынях сівых галактык,
Напачатку светабудовы,
Дух адвечны адлічваў такты,
Як гадзіннічак адмысловы.
Немаўляці выпробныя крокі
Навароджаннага сусвету —
Дух схіліўся над светлай кропляй
Біарытмаў Святога Гена.
Хіжа шчэрыўся космас дзікі,
І драпежніцкая стыхія
Разяўляла, бы пашчы дзіры,
Дзіры чорныя, віравыя...
Іскрамётная палымянасць,
Агнявісты, касмічны жар
Біўся ў чорных жэрлах вулканаў,
Правіць Хаос — ён гаспадар!
Тут — планетныя землятрусы,
Там — міжзорная таўкатня:
Метэоры ляцелі юзам,
Нібы спушчаная гайня.
І дрыжэлі сузор'і ў трасцы
Ліхаманкавых дялячынь,
І збянтэжана космас тросся
Над прадоннем гарачыні.
Дзесьці ў рухах метэарытаў
Між маланак і грыманіц
Выспявалі жывыя рытмы
Светлай кропелькі дабрыні.
Кропля падала на сусвет,
На планеты ляцела кропля —
Зайчык сонечны кідай след,
Жыццятворачы першы пробліск.
Нат не верыцца, што стыхіі
Руху, полымя і вады
Нарадзілі істот — жывыя
Потым з'явяцца праз гады.
Гэта Духу наканаванне
Неразгаданым соты век
Засталося адно пытанне:
Скуль жа ўзяўся ты, чалавек?

* * *

У лесе жыў сярод звяроў —
І ад тугі ажно зароў.

У вёсцы жыў каля людзей —
І плакаў, плакаў кожны дзень.

Цяпер у горадзе жыве —
Штодзень то плача, то раве.

* * *

Там на дрэве —
Кубло.
Апусцела даўно,
Бо навокал адчаянны лямант і грай:
Прымярае крыло
На сябе птушанё,
Уважліва так прымярае.

* * *

У кожнага свая Айчына.
Ад першых да апошніх дзён
У сэрцы кожнага — бацькоўскі кут адзіны,
Ды кожны да чужых краёў жадзён.
Здаецца кожнаму, што недзе на чужыне
За светам,
там
квітнее вечны сад,
А ў садзе тым саспелыя ажыны,
І ловяць рукі небны зоркапад.
Амаль што кожны думкаю юначай,
Як птах, ляціць за небакрай,
Ды рэдка хто па старасці заплача
Ад выстылай духоўнай недастачы,
О, Божа, хоць за гэта не карай!