Анатоль Кудласевіч: Плакун-трава

Мы забыліся як здароўкацца:
Хто апошні, хто крайні тут?
Па патыліцы — на здароўечка!
Уварваць бы, што там даюць:
Чэргі,
чэргі
шэрагам —
шоргат
шэрых
нерваў.

І хвалюемся, нібы рэчы там
Раздаюцца ўвесь дзень дарма.
Вось бяда, напірае на плечы нам
Процьма чэргаў, людзей гурма
Чэргі,
чэргі
шэрагам —
шоргат
шэрых
нерваў.

ЗАКОН ЧАРГІ

Закон чаргі — закон тайгі, амаль што тое ж сама:
Параскідая хутчэй другіх, пралазь на самы перад!
Чарга — наш дом, чаргой жывём, па чэргах — мы з вусамі,
А прыйдзе час і нажывём чаргой сардэчны верад.
Па закону чаргі білі ў морду —
Мардабойны закнаў ухіл.
Семярых разабралі па моргах —
Растапталі законам чаргі.
І тут даюць, і там даюць — куды паспець не знаю.
Не абмінуць бы дэфіцыт, яго штодня ўсё меней.
Я і апошнім пастаю, я пастаю і з краю,
Купоны, грошы і талоны сцісну ў мокрай жмені.
Па закону чаргі білі ў морду —
Мардабойны закнаў ухіл.
Семярых разабралі па моргах —
Растапталі законам чаргі.
Натоў людзей — натоўп надзей: другім не хопіць можа?
Вось інвалід паўзе, як танк, пікіруе бабуля.
Я дзень стаяў, канчаецца тавар, памілуй Божа!
Угробіў дзень і атрымаў пад самым носам дулю.
Па закону чаргі білі ў морду —
Мардабойны закнаў ухіл.
Семярых разабралі па моргах —
Растапталі законам чаргі.

ДА ЧАЛАВЕКА

Хто ты ёсць?
Кім быў ты?
Кім будзеш?
Што ты варты, калі адзін?
Моц людская у слове “Людзі”?
Ці ў звароце: “О, госпадзі!”
Мо драпежнік ты, Homo Sapiens? *
Іклы, кіпці і слоў атрута…
Не адну меў ад Бога запаведзь,
Толькі помняцца ўчынкі Юды.
Штосьці помніцца — ды не тое,
Для натоўпу маралі стае —
Яны боскае слова жывое
Бяруць без часціцы “Не”.
Homo homini lupus est. **
Бог не здрадзіць — свіння не з’есць!
І забі, і пралюбадзейнічай,
Хоць на грошык карысці маеш.
Утварай усялякае дзеянне,
Можа ў пекле канцы схаваеш.
Як жывеш, чалавек moralis, ***
Што на сёння трымае сэрца?
Не дарма цябе з раю гналі —
А з зямлі куды зграі дзецца?
Homo homini lupus est.**
Бог не здрадзіць – свіння не з’есць!
Ты ішоў па зямлі кагортамі
І стагоддзі наўзбоч кішэлі –
Цябе д’ябал адзначыў ордэнам –
Трыццаць срэбнікаў у кішэню.
Далятае да неба бразгат –
Срэбра здрадніцкае не трэ?
Ты забойца роднага брата –
Семя Каіна не памрэ.
Homo homini lupus est.***
Ваўкамі будзем – па-воўчы ў лес.

* Чалавек разумны
** Чалавек чалавеку воўк.

*** Маральны

* * *

Брахаў сабака на ланцуг,
На злую долю.
Што не пускае ён на луг,
А ўсяк няволіць.
Брахаў штодзень па цэлым свеце —
Змаўкаў, калі давалі есці.

Калі ж стары зусім ён стаў —
Яго знялі ад ланцуга,
І прэч пагналі са двара.
—Прыйла пара! —
Рашыў кабель,
І зведаў волі жорнаў:
Цяпер
Не кормяць.

* * *

Крычала вока:
—Бачу я ўсё навокал.
Без мяне жыць не змогуць людзі,
І нават святла без мяне не будзе!
—О! — гэткі здзіў, —
—А гонар твой, брат, заўчасны,
Цяпер глядзі, — сказала Святло,
І згасла…

* * *

Не спрачайцеся, калі ласка!
Кіньце словаў грувасткі лязгат.
Кожны мае ўласную праўду:
Ваша праўда — мая таксама,
Прост ісціна паміж намі.
Хай у дыспутах сотні раўндаў
Правядзём мы з губамі ў пене,
Вы прабачце, ніхто ў накаўце
Не бывае ад моватрэнняў.
І дарэмна за словам слова:
Яго выпусціш — і не словіш!
Чырванеем, або бялеем,
Рыкашэтам злятаюць сказы,
Вось і крыўда на сэрцы вязне! —
Мы й спрачацца ячшэ не ўмеем.
Той дурны быў дзівак, няйначай,
Які словамі гэта азначыў:
Быццам спрэчка штосьці народзіць…
Годзе!

* * *

Далоў аблятае лісце.
Прымоўк абамлелы сад —
Вось так жа было калісьці
І сотні гадоў назад.

І сотні, і сотні тысяч
Круціўся жыцця калаўрот —
А людзі навокал тыя ж
Пад зманлівым словам: народ.
І гады спаўзаюць з дрэваў,
І вабяць душу пладом,

І зноў спакушаюць Еву:
Быў сад, а цяпер — Садом.
Мы літасці ў Бога просім,
Літаннем зямлі расцём.
Сыдуць халады на восень —
Расплачуцца дрэвы лісцём.

Далоў аблятае лісце.
Прымоў абамлелы сад.
Вось так жа было калісьці
І сотні гадоў назад:
Вятрыска хістаў галіны —
А час несупынна бег,
На чырвань тужлівай каліны
Зіма церушыла снег…