Анатоль Кудласевіч - Плакун-трава

ДЫЯЛОГ

— Чаго ты шукаеш? Усё ў цябе ёсць:
Магчымасць, жанчына і дзеці...

Ага... Але ж ведаеш, я толькі госць
У хуткаімклівым свеце.

— Ну, што ж за бяда, паглядзі навакол:
Усе мы гасцюем наездам.

— Усе — ды не ўсе: адзін гол як сакол,
У футрах другі, хоць і бездар.

— Не гэта асноўнае — дбай аб душы,
Вось дзе наш клопат галоўны.

— Даўно ужо я дбаю, ты толькі скажы:
Ці многа прыдбае галодны?

— Чаго ж табе трэба пад небам жыцця,
Сумуеш якое халеры?

— Патрэбна не мала, спачатку хаця б —
Кахання, Надзеі і Веры.

УСПАМІН

У лесе хораша было:
Навокал — воля!
Бусёк вымахвае крылом,
Спявае долю.
Бусліны клёкат... а малэ
Таке мурзатэ
Бяжыць за поле, і далей
Крычыць заўзята:
"Бусько, бусько клекатун,
Ловіць жабу за каўтун!"

У лузе люцікі цвілі,
Нібыта сонцы,
Вянкі зялёныя плялі
Дзяўчаты хлопцам.
Лілея летам... Па вясне —
Пралескі, лотаць...
Цвіце Палессе і нясе
Птушыны сокат.

На гаманлівых паплавах
І ў дзень, і ў вечар —
Гуллівых чаіц перамах, —
Вясну скергечуць.
Цыганскі дожджык церушыць,
Вясёлка ззяе...
Яшчэ здаецца: вечна жыць
Не перастанем.
І ўсё бяжыць, бяжыць, бяжыць
Дзіця мурзатэ,
Бяжыць за хмаркаю, крычыць,
Нібыта тату:
"Дожджык, дожджык, сыпані,
Што б калюжкі булі,
По коленца брулі,
Дожджык, дожджык, секані,
Мы паедзем на калі,
Маму з поля прагані,
Тату з поля прагані,
Дожджык, дожджык, сыпані..."

ЭКАЛАГІЧНЫ ДЫПЦІХ

1
Неба прарэзала маланнЯ —
Паскакала ўгалоп па хмарах.
Асядлала ліхога каня
Чалавеча-вар'яцкая мара.
Гэта д'ябал зямлю агроб
Чорнай цемраю цяжкіх крылаў, —
Конь пад намі тады захроп,
Шлях адвечны перакрывіла.
Закрывавілі ручаі,
Засмуродзілі воды возера:
Сатана разліваў чаі,
І дзіравіў планету позіркам.

2
Як клешч карослівы, паўзлі бульдозеры,
Распалошна разляталіся буслы —
Зводзілі лілею з свету божага,
І слязамі рэкі пацяклі.
Аграномы ганарыліся ўраджаямі,
Засыпалі зводкамі "Райком”,
А сівы эколаг у адчаі
Даставаў Чырвонай кніжкі том.

І гартаў дрыготкімі рукамі
Белыя старонкі-паплавы:
— Ой, цяжкі, цяжкі на сэрцы камень,—
Не клыгычуць болей журавы.

Перапэцканы крывавыя старонкі
І паперы й Матухны-Зямлі,
Бо шугае з паднябесся стронцый
На балоты нашы і палі.

Казялец, а па-другому — люцік
Толькі на малюнку ацалеў —
Попелам прысыпаныя людзі
Назвы нат не помняць на сяле.

І гартаў дрыготкімі рукамі
Ён паперу, нібыта клады:
Разлічылася прырода медзякамі —
Выраслі нагрушах жалуды!

Бо смяротны для жывога, мусіць,
Стронцыя разбэшчанага груз —
Знікне на Палессі белы бусел,
Як тады пазнаем Беларусь?

ТАМ НАД ПРЫПЯЦЦЮ

Эх, не ворана крыло над ракою той,
Не груганаў чарада там над Прыпяццю –
Гэта зорная палынь незагойная,
Гэта хмара наплыла з-пад Чарнобыля.

Не татары па зямлі дзікай конніцай,
Не Батыя табуны накапыцілі –
Гэта ў хаты да людзей гора ломіцца,
Гэта хмара наплыла з-пад Чаронобыляя.

Не ваўкі там ля ракі заскуголілі.
Не сляза цячэ з вачэй, бо чыровоная –
Гэта плача Чарнабыль па-над гонямі,
Гэта хмара праліла з-пад Чарнобыля.

* * *

Калі ў грахах угрузне свет,
І пойдзе брат вайной на брата,
Калі праз безліч чорных бед
Сумленне не разбурыць краты
І на пагібель мір спаўзе,
Нібы вужака, козкі, брыдкі
І сатана расчыніць зеў
Для вечнай, апраметнай пыткі,
І крумкачы здзяўбуць крывавыя сляды –
Ты, думаеш, што Бог разгубіцца тады?

О, не! – пашле да вас паэта,
І прыйдзе ён – і выратуе свет.

Загадка неба на зямлі,
О, ты, зняважаны паэт!
А што вы зразумець маглі?
На гэтым свеце і на тым –
Нішчымны ваш адказ…
Ні з чым вы!

Каб не сказалі вы аднойчы:
“Мы ведаем, уразумелі, Ойча,
Твой промысел і вышні сэнс.
Улічвай наш наступны цэнз…”.
Так неба шле да вас паэта,
Каб вам не ўцяміць і павек:
Ён сярод вас жыве – і гэта
Яшчэ не Бог, і ўжо не чалавек.

* * *

Бруіцца час крыніцамі,
Цячэ жыцця ручай,
Ды з прыкрым берагам рака,
і ловіць кропелькі рука, —
І не спатоліць смагі,
Не напіцца нам,
І не канчаецца
Адчай
Радка.