Уладзімір Някляеў: Наскрозь

Застагнаў. Паперыны скамечыў.
Грымнуў кулакамі: "Завяршу
Лёс!

Не так жыву, не так пішу!
Словы ўсе— як стылы попел з печы.
Божа, прызаві маю душу!
Калі ёсць ты —
літасці прашу...
Дар твой
не па сіле чалавечай".

Вылаяўся. 3 лютасцю глухой
Паглядзеў на кніжныя паліцы.
"Кнігі, кнігі... Думак бліскавіцы.
Для чаго яны ўсе? Каб пыліцца?
На мышыным свяце стаць трухой?

Геніі сціралі пот з ілба.
Думалі. Гібелі да гарба.
Розуму вучылі, а хіба
Стала разумнейшым чалавецтва?
Войны скрозь, драпежніцтва, калецтва.
Раб, як жыў,— жыве з душой раба.
Зброя, як кавалася,— куецца.
Кнігі ўсе — на камені сяўба.

Столькі напісалі — і дарма.
Праўду вызвалялі з-пад ярма,
Джала ў вусны ўкладвалі прароку.
У-у-у, пасталі!..
Ні з якога боку
Месца, каб уціснуцца, няма.

Вокладкі якія... О-го-го.
Ну, стаяць. А толку? Што з таго?..
Дык нашто пісаць і для чаго
Тое, што нікому не патрэбна?
I пра што
Пісаць?.. 3 грудка свайго
Услаўляць праслаўленых?.. Ганебна,
Бараніць абдзеленых? Каго?..

Не, пара канчаць!..
Труха, кара,
Мітульга наўкола, мішура,
Сцёртых слоў біблейская аскома.
Рві апошні ліст з календара!
Пра жыццё наскрозь усё вядома.
Што за ім? —
даведацца пара.

Хто ў жыцці трымае? Толькі страх.
Страх адзін,
Што там
Таксама прах,
Прах адзін — і болей анічога,
Ні чарцей ніякіх і ні бога.
Як
з труны
глядзіць
нябожчык
строга!

Што ў яго заплюшчаных вачах:
Скончаная,
Новая дарога?
Будучага цені ці былога?
Што ён бачыць у бясконцых снах?

Вершы — сны.
Паэзіі тамы —
Соннікі. Паэты — шарлатаны,
Ашуканцы, шулеры, шаманы,
Вечнікі кайданаў і турмы...
Геніі, прарокі —
з іх гурмы.

Па заслугах — суд ім! Бо якы
Пасярод разбою і вайны
Навявалі залатыя сны,
Клікалі ў завоблачныя высі...

Ну якія
з гэтых сноў
збыліся?
Што ў іх кнігах, акрамя маны?

До маніць. I іншым, і сабе.
До штукарыць. Потам на ілбе,
Балявой крывінкай на губе
Не мана, а праўда праступае:
Слову, што народзіцца ў табе,
Далакоп магілу ўжо капае.

Сіла слоў... Якая ў слове сіла?
Колькі слоў у кроў перамясіла
Сіла ўлады, зброі —
і магіла
Роўная з зямлёй. Пясок ды жвір.
Весяліла слова, галасіла.
Вопратку блазенскую насіла,
Распранулі —
пустата. Пухір.

Зеўрыць пустата. Яна гатова
Праглынуць.
Адрокшыся ад слова,
Трэба адракацца ад жыцця.
Больш рабіць няма чаго...
Хаця..."

Верш начны перапісаў нанова.
Адкаваў радкі, нібы падковы.
Плакаў і смяяўся, як дзіця.
...Пра адчай забыўся канчаткова.

Л і р ы ч н а е а д с т у п л е н н е
Пабочная тэма

Пакуль няма сямі гадзін,
Зганяй у краму...
Паэт на свеце не адзін —
I ў гэтым драма.

Ёсць
у паэта
канкурэнт —
Паэт таксама.
I ў тым паэзіі сакрэт
Таемны самы.

Паэтаў, як травы ў аўсе.
3 іх кожны —першы.
I, славы прагнучы, усе
Складаюць вершы.

Грызуць адну і тую ж млосць,
Куды ім дзецца...
Таму і ў крамах чэргі ёсць
I ў выдавецтвах.

Калі паэт на белы свет
Глядзіць пахмура,
То гэта значыць: канкурэнт
На верхатуры,

Калі на вадапой паэт
Ідзе да квасу,
То гэта значыць: канкурэнт
Ачысціў касу.

Калі паэт, нібыта прэнт,
Ляжыць на ложку,
То гэта значыць: канкурэнт
Зрабіў падножку.

Калі ж паэт разбіты ўшчэнт
(Як кажуць: выпаў),
То гэта значыць: канкурэнт
3 кім трэба
Выпіў.

I тут ужо не шах, а мат,
Пішы прапала...
Адсюль выснова акурат:
3 кім піць не трэба — гэтых шмат,
3 кім трэба — мала.

I канкурэнцыя расце,
Паэт
Цясніцца,—
Бо маладзейшыя ў хвасце
Не хочуць віцца.

Яшчэ не ўмеюць гаварыць,
А пішуць, пішуць...
Ну як тут жыць? I як тварыць?
Не жыць тут, хай яно гарыць,
А хоць бы выжыць.

Пара суняць паэтаў раць,
Што рвуцца ў бойку:
Усіх іх пранумараваць,
Па рангах іх рассартаваць
I па абоймах.

Хто геній — геній. Не — дык не.
Не геній, значыць.
(Я сартавальнікам
Мяне
Прашу назначыць.)

Навошта рваць у бойках поўсць?
Ёсць для дзяльбы парадак, ёсць
Законы неба.
Закон дзяльбы: чым болей ёсць,
Тым болей трэба.