Уладзімір Някляеў - Наскрозь

I суткі ўспамінаў ён тыя суткі,
Дарожныя, і ўспомніў да мінуткі,
Да драбязы ўсё,
хоць прыпамінаць
Было няёмка, сорамна...
"Размяк!
Даў слабіну такую, чорт гарбаты!
Які там бог! Які таемны знак!
Таццяна павяла яго дахаты
3 блазноты, з жалю..."
Ён кусаў кулак,
Як у дзяцінстве, толькі вінаваты
Цяпер не свет быў,
Вінаваты — сам...
"Ну што ж... Не галавой аб сцены біцца.
Гарба няма! Ці ён яшчэ ўсё там?
I мне дасюль той сон на ганку сніцца?"

...У дзень, калі зайшлі яны ў бальніцу,
Галіна Львоўна паказала: "Тут
Артапедычны корпус. Інстытут
Распрацаваў практычную методу
Рэзекцыі... Хоць што табе з метод.
Усё, што ад цябе патрэбна,— згода.
— Я згодны.
— Што ж кідацца, як на дрот?
Ты можаш жыць і так...
— Так жыць не буду.
— Табе балюча будзе. Страшны боль.
— Стрываю. Мо ранейшы боль забуду.

Была падлога белая, як столь.
Плыла падлога...
Грукала жалеза,
Бы ў кузні...
"Ну і цацка...
Ну і вежа..." —
Ён чуў, нібы праз вату, галасы.
Балелі косці! Жылы! Валасы!
Пазногці! Скура! Кроў! —
усё балела!
Боль свідраваў, наскрозь пранізваў цела,
Якое пакідала ўжо душа...
Быў боль — і горб! Палова спарыша,
Быў боль — і горб! Сіямскія блізняты.
...Канаючы,
адчуў, што горб адняты.

У шкле дзвярэй — як везлі да палаты,
Накінуўшы на плечы прасціну —
Убачыў незвычайную спіну:
Спіну, якая не была гарбатай.

Яму ў палату шведскую сцяну
Паставілі, брусы прыбілі, рэйкі.
— Цяпер мы будзем працаваць, Андрэйка.

Стаў уставаць — ударылі нажы
У плечы...
— Не магу...
— Устань!
— Балюча...
— Устань
і сам сабе дапамажы,
— Галіна Львоўна...
— Болей не кажы
Ні слова мне!.. Слімак! Хірля!! Ануча!!!
— Галіна Львоўна...
— Зноў згарбееш! Зноў
Забудзешся, што ты — Андрэй Крушына!

...Хоць з-пад бінтоў прасочвалася кроў,
А ён палез на рэйкі...
"Малайчына".

— Андрэй Крушына, дваццаці гадоў,—
Дакладвала наўмысна сухавата
(Хоць гэты тон даваўся цяжкавата)
Галіна Львоўна...
Процьма дактароў
Набілася ў ягоную палату,
I ўперадзе стаяў гарбун сівы,
Урач! — з гарбом вышэй ад галавы —
I на любое слова ўскідваў бровы...
— Рэзекцыя гарба... Наркоз мясцовы...
— I вытрымаў?
— Як бачыце, жывы.
"А боль той!.. Невыносны!.. Нажавы!.."
— На трэці дзень, як толькі знялі швы,
Фізічныя пачаў практыкаванні...

I пляснуў у далоні ўрач сівы,
I пракаціліся рукаплясканні...

Як ён з бальніцы горадам ішоў!
Ішоў — глядзеўся ў кожную вітрыну:
Глядзіце ўсе! Ідзе Андрэй Крушына!..
I ветліва ўсміхаўся ён жанчынам,
I па галовах гладзіў малышоў.

Было такое адчуванне, бы
Усе наўкол — браты яму і сёстры,
Радня на свеце — чалавек любы;
Нібы прайшоўся хтось з сякерай вострай
Па горадзе — і ссек усім гарбы.

Ён думаў пра Галіну Львоўну, пра
Таццяну і бацькоў яе... Мой божа,
Як многа ўсё ж спагады і дабра
Сярод людзей!.. Пакліч — і дапаможа
Табе і жыць, і выжыць чалавек...

На горад

в
е
р
т
ы
к
а
л
ь
н
а

п
а
д
а
ў

с
н
е
г,

Але не першы той, а ўжо апошні,
Вясновы, цёплы... Ля цэнтральнай пошты
Бабуля кветкі прадавала; ён
Купіў букецік кволенькіх пралесак,
Цукеркі і шампанскае ў давесак,—
Злавіў машыну і назваў раён.

Шукаў дарогай словы: "Да цябе
Я поўз дарогай болю на гарбе,
Глядзі:
ён сцёрся доўгаю дарогай..."
Ніяк не падымалася рука
Націснуць кнопку чорную званка;
I раптам дзверы самі, дзякуй богу,
Павольна расчыніліся, і смех
3-за іх пачуўся...
"Як сабачы брэх",—
Чамусьці ён падумаў. I Таццяна:
"Заходзь, — сказала. — У мяне сябры".

Застолле йшло нагамі дагары,
На покуце сядзеў вусач з баянам,
Ён закрычаў:
— У гонар госця — туш!

I нехта тут жа ўставіў:
— Лепей — душ.
Ты б асвяжыўся. Як бульдозер, п'яны.
— Гы-гы.„ Сказаў!.. Бульдозер п'е хіба?

Таццяна стужку белую з ілба
Адкінула...
"Мой бог, ты без гарба!.." —
Сказаць была павінна, а сказала:

— Я замуж выйшла.

— Горка! — зарычала
Застолле, і пад дружны перастук
Налітых шклянак —
падышоў дзяцюк
Да Тані...
— Кіньце вы... Усё вам мала,—
Сказала Таня.— Мне ўжо рот баліць.
Гарэлка горкай і павінна быць.

...I ўсё ж яна яго пацалавала.
Андрэй стаяў з цукеркамі, з віном,
3 букецікам пралесак — дурань дурнем.
— Шампанскае прынёс... Відаць,
культурны, —
Ікнуў вусач. — А мы гарэлку п'ём.
— Ды сціхні ты, — яго штурхнулі ў бок.
— А лепш за ўсё расол піць... Або сок,—
Бубніў вусач.— У соку вітаміны...