Уладзімір Някляеў - Прошча

- У сны твае
ўвайшлі сланы, -
Сказаў манах. - Але яны
Сваім ісці павінны шляхам.

Чало, што асвянціў ты прахам,
Вадой асвенчана святой.

Шлях з веры ў веру - шлях не твой.

3
"Чаму?" - спытаўся я не ўслых.

Не ўголас ён сказаў: "Ты з тых,
Чый шлях - зваротны.
Да чужых
Святых
ты рушыў са сваімі".

"Святыя могуць быць чужымі?" -
Здзівіўся я.

Нібыта ў шкло
Задымленае, глянуў Свамі,
I дым шкляны праплыў між намі,
Пусты, як тое, што прайшло.

4

- Устань, - сказаў манах. - Ты ніц
Дарэмна падаеш, прыкуты
Да саркафагаў і грабніц
Англійскіх могілак Калькуты.

Ты ў Індыі, - казаў мне Свамі, -
Але дарма марнуеш дні,
Упёршы вочы ў камяні.
Пустыя сны пад камянямі.

Усе, хто зараз сніць іх тут,
Дарма прайшлі свой шлях пакут,
Канаючы ад малярыі.

- Не, - я сказаў. -
Бо тут
Марыя.

- Ты знаў яе? - спытаў манах.

5
Гаруда, белы Божы птах
Ляцеў - далёка ад Калькуты,
I двух аблокаў парашуты
Нёс тым, хто страціўся ў гарах.

- Марыя, нам уніз пара, -
Прасіў я, змучаны гарамі.

"Ты знаў яе?" - пытаўся Свамі.

6

Мандара, Божая гара
Вяршыняй падпірала неба.

"Знямогшы без вады і хлеба,
Аслепшы без павадыра,
Зблукаўшы шлях - з якой пары я
I для чаго я тут, Марыя?"

- На тое, каб адолець шлях.

7

"Ты знаў яе!" - сказаў манах,
Падаў задымленае шкло,
I, як пры сонечным зацьменні,
Я ў шкло зірнуў...

Мільгалі цені,
Глядзеў я, што са мной было.

8

Увесь у жоўта-залатым
Стаяў манах на небасхіле,
Упэўнены ў спрадвечнай сіле
Таго, што свет заве пустым.

- Тут выйсце ў неба, - мовіў ён. -
Пераступаю я закон,
Наблізіўшы да зор жанчыну.
Ды шлях адолены. Прычыны
Для апраўдання мне стае,
Каб паказаць дарогу тую,
Дзе Веду зведаеш святую,
Марыя! Зоры ўсе - твае...

I ён накінуў на яе
Апратку жоўта-залатую.

9

- А хто за мной?
- Няма каму.
- А спадарожнік мой?
- Ён следу
Твайго не ўбачыць, бо яму
Час не настаў спасцігнуць Веду.

Ён вернецца. А ты - ідзі.

10

- Ты судзіш, Свамі?
Не судзі,
Я знаў яе, таго даволі.

Глядзі, як шкло іскрыць на сколе,
Ды што ў тых іскрах для сляпца?

Зваротны шлях - сляпы. Ніколі
Яго не пройдзеш да канца.

Па ім
вяртаешся ні з кім.

11

Плыў над зваротным шляхам дым
Ад Індыі да Беларусі...

- Я не хачу ісці па ім,
А незваротнага - баюся.

Шлях там,
дзе ўперадзе - сляды.

12

- Той шлях, - сказаў манах, - нікуды,
Па тых слядах мільёны люду
Сышліся ў гурт, у гарады.
У храмы іх, у іх суды
Ты б з Індыі вярнуўся, ды
Сюды прыходзяць адусюды -
Адсюль ісці няма куды.

13

Я ўніз ішоў.
Гара з гарою
Перагукаліся, сырою
Прасцінай поўз па схілах снег...
Лавіна!
Я дарма пабег
Па камянях,
па скалах слізкіх...

Дні прабягаючы, гады,
Не змог я збегчы гэтак нізка,
Каб падаць не было куды.

14

Лавіна падала -
на схіле
Раз'юшана, у самай сіле
Дагнала, душна абняла.

- Марыя! - крыкнуў я. - Марыя!.. -
I ўкрылі крык снягі сырыя.

15

Манах сказаў: "Яна дайшла
Дарогай Вед амаль да межаў,
3 якіх звароту ўжо няма,
А ты вярнуў яе. Дарма".

16

Я не вяртаў. Лавінай снежнай
Яна вярнулася сама
Па камянях, па скалах слізкіх.

17

- Ты дзе была, Марыя?
- Блізка.
- Чаму на могілках англійскіх
На камені тваё імя?

- Бо шлях адолела дарма, -
Сказаў манах. - Бо не жанчыне
Пакінуць свет дарогай Вед,
Бо светам стаўся ёй паэт
Англійскі ў афіцэрскім чыне.

18

За нораў дзёрзкі і бунтоўны
Ён з метраполіі раптоўна
Адпраўлены ў Калькуту быў.
Тут ён гібеў, страляўся, піў,
Блукаў, зваротны шлях згубіў -
I ў дом патрапіў малітоўны.
Бог ведае, што за хімеры
Жылі ў англійскім афіцэры,
Ды выдумаў сабе паэт,
Што вернецца місіянерам
Дамоў, што прагне новай веры
Стары ягоны добры свет.