Васіль Зуёнак - Лета трывожных дажджоў

Аблачынак —
песень жаўруковых
Як ратунак:
мёртвым ад жывых.

ВЕРА

Дзе вы, песні жніўныя?
Хто вас адвячоркамі
Панясе над ніваю?..

...Дрэмле выспа чорная...

Крыж да крыжа горнецца,
Ды не ступіць кроку...
А над ёю — горасны
Камень адзінокі.

Дзе другі — не ведала
І не будзе ведаць
Дзеўкай аўдавелая
Песенніца Вера.

Дзесьці ён у Прусіі,
А яна ў магіле...
Замуж не прымусілі
І не ўгаварылі —

Ні сваты, ні маці —
Колькі ні стараліся...
Звекавала ў хаце
Птушкаю параненай...

А было, а помніцца —
Песні жніўным вечарам,
Што ішлі над поўняю
Па сцяжынцы Верынай.

Ой, дадому, жнейкі,
Бо заспее раніца...
...На грудок маленькі
Неба апіраецца...

Дзе вы, песні жніўныя?
Адышла апошняя...
Лісцейка тужлівае —
Палявою поштаю...

Ды сівы равеснік
Той далёкай песні
Іншым разам збочыць,
Як ніхто не сочыць.

Скажа нерасталае,
Быццам абыякава:
— Дзеўкай адспявала —
Бабаю адплакала...

АГОНІЯ ЛІСТАПАДУ

Спіць душа, і думак алавяных
Воз на голях восеньскіх заграз...
Дзе вы, лёгкай радасці паляны,
І якое сонца грэе вас?

За якім схаваўся даляглядам
Сумны клін апошніх журавоў?
Паглядзець памкнуся — а прысады
Голлем шлегануць: «Ідзі дамоў...»

Голы вецер свісне: — Ты не вельмі
Давярайся восені ў жыцці:
Хоць і ўсё дазволена — ды нельга,
Хоць адкрыта ўсё — ды не ўзляціш...

Воля тут, як спелая рабіна:
Хустка ёсць, ды нечага абуць,—
Не ўцячы ад налеці драздзінай:
Кроплі-ягады крывавыя дзяўбуць...

Абмакрэлым, незямным цяжарам
Цягнуць хмары шэрую нуду...
Хутка ўдараць белыя пажары,
Полымем сцюдзёным загудуць...

Я ЗА TOE…

Калі спрэчкі заходзяць,
Які будзе заўтрашні дзень,
Я кажу пры пагодзе:
— Такі, як у добрых людзей.

Я за тое, каб жыў у хаце
Хлебны водар і душы лячыў,
Каб спявала над люлькаю маці,
А не роў транзістар-айчым...

Каб уласныя дзеці
Зналі ў твар уласных бацькоў,
Каб у нас, а не дзесьці
Судзілі пажадлівых халасцякоў.

Каб і духам, не толькі целам,
Мы ў спорце майстрамі былі,
Каб унук мой не бег звар'яцела
Забіваць галы за рублі...

Я за тое, каб сорам,
Нарэшце, даняў гандляроў,
Каб не плакалі хорам,
Што ўчора жылі — будзь здароў!..

Каб прыроду і чалавека
Не раздвойваў прагрэсу клін,
Каб да вусця, вольныя, рэкі,
А не ўверх, пад канвоем, цяклі.

Каб ад холаду май не бегаў
Пазычаць у снежня кажух,
А каб Новы год быў ca снегам
І ад нудных дажджоў не глух.

Я за тое, каб вораг
З пацалункамі заўтра не лез,—
Хай ён там застаецца — ва ўчора:
Злая сіла — на цёмны лес...

І каб дзверы замкоў не зналі,
А замкі не шукалі дзвярэй,
Каб мы ўсе хоць крышачку сталі,
Хоць на кроплю, шчырэй і дабрэй.

АЭРАМАТЬІЎ

Самалёт убірае шасі —
Ногі ў круглых, гумовых красоўках.
Турбінная сіла, нясі
Да сфер недасяжна высокіх...

Як бог, як сусвету ўладар —
Любуюся ў ілюмінатар:
То вёска праскоча між хмар
І ўсцяж баразны — араты,

То працы людское гады,
Цывілізацый гены,
Спрасованыя ў гарады,
Мільгнуць пад крылом імгненна,—

Ляціць і ляціць шар зямны...
І там недзе я — маленькі —
Далёка, яшчэ да вайны,
Валюся, збіваю каленкі —

Але ў захапленні бягу
За самалётам па лузе...
І ніяк дагнаць не магу,
І ніколі назад не вярнуся...

* * *

Фантазій бог і помыслаў высокіх
Спусціўся з неба, а лясы далі
Развагі сілу і гаючым сокам
Маёй душы крыніцу налілі.

З палёў жытнёвых — шырыня, i воля,
І хлебадайнай працы неспакой,
З лугоў — касьбы вясёлае раздолле,
А з песняю — сустрэўся над ракой...

Тады скажыце мне: з якой нагоды
Мяне хрысцілі тут валадаром?
Я сын, я сэнс, я дух жывы прыроды.
Астатняе — вучонасці сіндром.

* * *

Плылі, плылі гусанькі
Ціхаю вадою,
Чарадою гусценькай,
Гукаючы долю.