Уладзімір Някляеў - Паэмы

Усе, хто зараз сніць іх тут,
Дарма прайшлі свой шлях пакут,
Канаючы ад малярыі.

— Не, — я сказаў. —
Бо тут
Марыя.

— Ты знаў яе? — спытаў манах.

5

Гаруда, белы Божы птах
Ляцеў — далёка ад Калькуты,
I двух аблокаў парашуты
Нёс тым, хто страціўся ў гарах.

— Марыя, нам уніз пара, —
Прасіў я, змучаны гарамі.
"Ты знаў яе?" — пытаўся Свамі.

6

Мандара, Божая гара
Вяршыняй падпірала неба.

"Знямогшы без вады і хлеба,
Аслепшы без павадыра,
Зблукаўшы шлях — з якой пары я
I для чаго я тут, Марыя?"

— На тое, каб адолець шлях.

7

"Ты знаў яе!" — сказаў манах,
Падаў задымленае шкло,
I, як пры сонечным зацьменні,
Я ў шкло зірнуў...

Мільгалі цені,
Глядзеў я, што са мной было.

8

Увесь у жоўта-залатым
Стаяў манах на небасхіле,
Упэўнены ў спрадвечнай сіле
Таго, што свет заве пустым.

— Тут выйсце ў неба, — мовіў ён. —
Пераступаю я закон,
Наблізіўшы да зор жанчыну.
Ды шлях адолены. Прычыны
Для апраўдання мне стае,
Каб паказаць дарогу тую,
Дзе Веду зведаеш святую,
Марыя! Зоры ўсе — твае...

I ён накінуў на яе
Апратку жоўта-залатую.

9

— А хто за мной?
— Няма каму.
— А спадарожнік мой?
— Ён следу
Твайго не ўбачыць, бо яму
Час не настаў спасцігнуць Веду.

Ён вернецца. А ты — ідзі.

10

— Ты судзіш, Свамі?
Не судзі,
Я знаў яе, таго даволі.

Глядзі, як шкло іскрыць на сколе,
Ды што ў тых іскрах для сляпца?

Зваротны шлях — сляпы. Ніколі
Яго не пройдзеш да канца.

Па ім
вяртаешся ні з кім.

11

Плыў над зваротным шляхам дым
Ад Індыі да Беларусі...
— Я не хачу ісці па ім,
А незваротнага — баюся.

Шлях там,
дзе ўперадзе — сляды.

12

— Той шлях, — сказаў манах, — нікуды,
Па тых слядах мільёны люду
Сышліся ў гурт, у гарады.
У храмы іх, у іх суды
Ты б з Індыі вярнуўся, ды
Сюды прыходзяць адусюды —
Адсюль ісці няма куды.

13

Я ўніз ішоў.
Гара з гарою
Перагукаліся, сырою
Прасцінай поўз па схілах снег...
Лавіна!
Я дарма пабег
Па камянях,
па скалах слізкіх...

Дні прабягаючы, гады,
Не змог я збегчы гэтак нізка,
Каб падаць не было куды.

14

Лавіна падала —
на схіле
Раз'юшана, у самай сіле
Дагнала, душна абняла.

— Марыя! — крыкнуў я. — Марыя!.. —
I ўкрылі крык снягі сырыя.

15

Манах сказаў: "Яна дайшла
Дарогай Вед амаль да межаў,
З якіх звароту ўжо няма,
А ты вярнуў яе. Дарма".

16

Я не вяртаў. Лавінай снежнай
Яна вярнулася сама
Па камянях, па скалах слізкіх.

17

— Ты дзе была, Марыя?
— Блізка.
— Чаму на могілках англійскіх
На камені тваё імя?

— Бо шлях адолела дарма, —
Сказаў манах. — Бо не жанчыне
Пакінуць свет дарогай Вед,
Бо светам стаўся ёй паэт
Англійскі ў афіцэрскім чыне.

18

За нораў дзёрзкі і бунтоўны
Ён з метраполіі раптоўна
Адпраўлены ў Калькуту быў.
Тут ён гібеў, страляўся, піў,
Блукаў, зваротны шлях згубіў —
I ў дом патрапіў малітоўны.
Бог ведае, што за хімеры
Жылі ў англійскім афіцэры,
Ды выдумаў сабе паэт,
Што вернецца місіянерам
Дамоў, што прагне новай веры
Стары ягоны добры свет.

Ён кінуў піць. Пісаў увішна
Евангелле ад Рамакрышны,
Ствараў хімеру: Веру Вер.

Як сноб, на англіцкі манер
Хрыста аспрэчваў афіцэр.

Паслаў ерэтыка Ўсявышні
У горы.
Перад ім гара
Мандара ўстала — брама ў неба.
Аслаблы без вады і хлеба,
Аслеплы без павадыра,
Караскаўся ён за хімерай
Дарогаю, якой не верыў,
Бо верыць не прыйшла пара.

I скінула яго гара
Лавінаю...

Яго ў снягах
Знайшла Марыя ледзь жывога,
Адняньчыла, нібы малога,
I, не адпрэчыўшы зямнога,
Згубіла свой нябесны шлях.

19

— Вам не ўзляцець, — сказаў манах,
Пакуль зямля цяжарыць крылы...