Янка Купала - Сон на кургане

Як у пні клін — так свабодна,
Як дамоўкі — так выгодна.

Ад граніцы да граніцы
Страж мая тут — паляўніца.

Дум згасіце ўсе праявы:
Цемра тут закон і права!

Ад усходу да ночы
Так йшла ў постаці звінна —
Смоллю пот лез у вочы,
Хоць круці — кашуліна.

А тут платы замного
Кажуць, хоць гэтак мала…
Наце! Што ж? ваша змога,
Наша дзе ні прапала.

Вось табе падмога ў працы
Па скарб лезці у палацы,

Дабівацца ў валадарства
Цёмна-ночнага мацарства.

Сядзьце квола, асцярожна;
Гляньце там, тут, а трывожна, —

Як пыліны — так забыты,
Як атопкі — так прыбіту.

Ажані тапор з няславай —
Цемра тут закон і права!

Як папраўдзе судзіці —
Мне належала б плата.
А тут кажуць плаціці
За якуюсь там страту.

Руку рвучы, машына
Сапсавалася, праўда,
Але ў чым жа я вінны,
Калі вінна прылада.

Ўсё да дружбы, ўсё да большай
Тваім думам збор вясёльшы.

Сядзьце роўна, жалязіста,
Мазаліста і крывіста;

Як дым гутні — так цягуча,
Як час векаў — так жывуча,

Як авечкі — гэтак дружна,
Як падмуркі — так натужна, —

Скарб не будзе тваёй стравай:
Цемра тут закон і права!

Так усё аплуцілі —
Не найсці ў свеце света,
І ўдабавак пусцілі
На пакусу звод гэты.

Ўзялі ўсё — дам апошкі:
Капля, кажуць, жалее;
Мо хоць трошкі, хоць трошкі
На душы прасвятлее.

Ўжо з пацехай ды вясёлай
К табе йду, мой ты дзябёлы.

Сядзьце шумна, як расохі,
Дурнап'ян, чартапалохі;

Як звон пляшак — неўгамонна,
Як сама кроў — так чырвона,

Як пагібель — так шчасліва,
Затуманьце ўсе парывы,

Каб не зводзіў скарб ласкавы…
Цемра тут закон і права!

Так аплуціў, ачмуціў,
Як чарвяк лісток вішні,
Хоць і знаю, што круціць,
Хоць і знаю, што лішне,

Мушу даць, хоць не штукі:
Змёў з тачка і паскрэбы;
Кажуць, лепшай прынукі
Не найсці — як патрэба.

На, і доўга не таргуйся,
І па скарб да нас не сунься.

Сядзьце ціха, сядзьце скрыняй,
Як бы мухі ў павуціне.

Як кароўка — гэтак дойна,
Як свая цень — так спакойна;

Гібка так — як валаконцы,
Так працэнтна — як чырвонцы, —

І па скарб не лезь аблавай:
Цемра тут закон і права!

Каб хаця ужо свечак
Як найболей разнеціў,
Каб аж мой чалавечак
На тым цешыўся свеце…

На імшу на «задушкі»…
За жывёлку таксама…

За памершыя душкі
Майго таты і мамы.

Для навукі, для прымеру,
Як паступкам знаці меру…

Сядзьце складна і прыкладна,
Непакратна і няздрадна;

Як фігуркі выразаны,
Як бібулы маляваны,

Як грыбы ў спляснелай глебе:
Вочы к небу, губы к небу!

Ўсе жыцця здушыце з'явы…
Цемра тут закон і права!

Ўправа, ўлева, ўлева, ўправа
Аплятаці шчыльна, жвава
Абручамі ў знак, не ў знакі,
Як гадзюкі, як вужакі.

Як гадзюкі, як вужакі,
Абручамі ў знак, не ў знакі
Аплятаці шчыльна, жвава
Ўправа, ўлева, ўлева, ўправа!