Падпаліў ўсіх нейкі злодзей…
Зараз воласць з прыскам пойдзе.
Маладая свой вянок, сват ручнік, а музыка скрыпку вешаюць на грушы, і ўсе ідуць за соцкім у бок пажару.
Стары (з ім разам старая і іх нявестка з грудным дзіцём; нясуць стол, начоўкі і калыску)
Я казаў вам, што заблізка —
Пачарнела аж калыска.
Нявестка
Старая
Стаўма гэтта каля дзічкі.
Стары
А, рабі ўжо, як там знаеш.
Нявестка
Каго толькі не спытаеш —
Адным чынам, што нам хтосьці
Падпаліў сяло па злосці.
Старая
Каб звуглеў, як гэта сажа…
Стары
Чымся слухаць, што хто кажа,
Лепш папраў дзіцю пялёнкі.
Усе адыходзяць.
Нявестка (на выхадзе)
Не забыць каб зноў даёнкі.
Дзяўчынка (і хлопчык з ёй — абое ўжо заплакаўшыся)
Дзе ж той тата збег сягоння?
Хлопчык
Мамка ёсць, але вон гоне.
Дзяўчынка
(Ідуць далей, разглядаючыся.)
Падростак (дурвапаты, ведучы сляпую бабу, каторая, баючыся, ступае)
Зараз, зараз свет пазнаем…
Сляпая
Ці не збіўся ты з дарогі? —
Дзе ступлю, пячэцца ў ногі.
Падростак
Ціха, баба, пойдзе гладка;
Не спячэшся, як аладка;
Як ні бойся — не ўбаішся:
Ўсе сягоння падпякліся.
(Убачыўшы ламаццё.)
А, начовачкі і столік!
Сляпая
Дзе ж мы гэта, мой саколік?
Падростак
А пад грушай на узмежку;
Сядзь пад ёй во, як пад дзежкай.
I глядзі на дым чырвоны
Здаля, як з-пад парасона.
Сляпая
Падростак
Ці ж аслепла, ясне пані? —
Тут і чорт цябе не чэпіць.
Сляпая
А мо далей пойдзем лепей?
Падростак
Ну, садзіся, будзь спакойна:
Далей, бліжай — усё роўна.
Сляпая
Усё роўна, мае дзеткі,
Мне ўжо: сонца, ночка, кветкі.
Падростак (углядаючыся на грушу)
А… Ці бачыце, бабуля,
Як зраслі на йгрушы дулі:
Хвастач, скрыпка і вяночак?
Сляпая
Падростак
Даліпан-то не жартую…
(Становіцца на стале і хоча дастаць скрыпку.)
Вось так зараз запілую.
Старая (выходзіць з ламаццём; з ёй стары і нявестка)
Падростак (саскакваючы са стала)
Ціха, цётка, не сварыся —
Мірам кончым гэту справу:
Я — наўцёкі, ты — пад лаву.
(Саскаквае са стала і адбягае ўбок.)
Стары
Нявестка
Дзе ж? усіх к ратунку гоняць:
Мяне з дзіцем — то хацелі.
Старая
3 двара з помпай прыляцелі:
Людзі ім ваду цягаюць,
Яны кішкаю пускаюць
На закоты, на застрэшкі…
Стары
Ну, ідзём, не ўзялі дзежкі.
(Адыходзяць.)
Падростак (выбегшы з укрыцця)
А цяпер мая ўжо скрыпка,
Толькі лоўка, толькі шыбка.
(Дастае скрыпку і прабуе струн.)
Вось зайграю ва ўсе плечы
Ад запечка ды да печы.
Ад парога да парога…
Выбягае кабета-вар'ятка, сышоўшая з розуму праз пажар, — у зрэбнай спадніцы і кашулі — без каптана; на левай руцэ ў яе — як дзіцянё — абкручана анучамі галавешка, а ў правай — сціскае ў жмені нож; як выбегла — хлопец адскочыў убок.
Вар'ятка (размахваючы нажом)
Дай гасцінец, дай дарогу!..
Жыў ніхто тут не залежа:
Ўсіх пазводжу, ўсіх парэжу!
Вось так жніва, вось пакоша!
Дзе мой муж, дзе мой харошы?
Няма мужа — і так дужа:
Ўсюды пойдзе крыві лужа.
(Углядаецца на сляпую пад грушай.)
Ты са мной яго жаніла,
Ты яго мне і спаліла…
Давай горла, бо іначай
Свету боскага не ўбача
Твой паглёд, змяя, вужача.
(Хоча кінуцца з нажом на кабету.)
Читать дальше