Янка Купала - Сон на кургане

Сам галавы сваёй не вешай:
Табе яе другі павесе…
Пі, каб аж процьму ўсю усцешыў
I ў гэтай сам струпеў пацесе.

За тыя плецены прылады, —
За тых, што точанаю сталяй
Былі ва ўсіх пуцях завадай,
Пакуль аж тут не прыкавалі!

Што гнеш свой карк, як вол у плузе,
Зямлю капаючы нарогам?
Пі, як канюх расу на лузе,—
Ярмо ты знойдзеш за парогам.

За тыя пухавы пасцелі,
За торпы, стогі аж пад неба,—
За тых усіх, што хлеб мой елі,
Пакуль мне тут не далі хлеба!

Што круціш сумна галавою,
Як касцяломнаю машынай?
Пі, каб аж трэсла ўсім табою,
Як трасе вецер павуцінай.

За тую комінную сажу,
За свіст гудкоў, за дым крывавы,—
За тых усіх, хто мяне пражыў,
Пакуль гарэць тут не заставіў!

Што сеў, як мокрая варона?
Пі, як кроў смокчуць з тваіх косцяў!
Заліся гараю шалёнай,
Каб аж тапелец пазайздросціў.

За тыя дзікія напасці,
За нашу брацкую нязгоду,
За тых, што след закрылі к шчасцю,
А паказалі сюды ходы!

Не закладай рук, як бы ўсыпаў
У печ апошняе з аруда.
Пі, аж каб вылецелі скрыпы
3 грудзей тваіх, як з кол па грудах.

За тыя збэшчаныя сілы,
Што самі, чэзнучы ў пракляцці,
Усе з нас высмакталі жылы
I сюды звабілі смактаці!

Пусціў на вуліцу уперад.

Людское ўсё здзёр, апаганіў.

Цяпер сюды прэ, як у нерат.

На славы, долі патаптанне.

Ты што адзін так, небарака,
I чаркі, бачу, не чапаеш?
Са мною выпі, як са ўсякай,
I думай, што з дачкой гуляеш.

За тых, хто родны край зніштожыў
I к цемрам вечным кладкі мосціць.
За тых…

А што на свеце божым
Чутно цікавенькага, госці?

Што ж? Народ грэецца, як можа:
Агонь раскладвае усюды.

3 кастры спляснеўшай і саломы…
I то ўсё грэюцца прыблуды.

Масты старыя йдуць ма зломы,
Старыя стаў паліць руіны.

Не збудаваўшы сабе новых —
Мець будзе духу, як з націны.

Ўжо тлеюць вогнішчы у ровах,
Пяройдуць скора і на горы.

Пачаў падпал разводзіць знізу,
Каб сам прапасць лепш мог у норах.

Стаў класці ўжо на вокны маты,
У куты кладзе абноскі рызаў.

К вакнам прыладжывае латы,
А дзверы насцеж раскрывае.

А ўсё ж, і ў горадзе і то ўжо
Агонь на вуліцах палае.

I гінуць самі ў ім, як смоўжы,
Нагой сляпою растаптаны.

Але ахвота змагаць сцюжу
Усіх з пасцелі прэ ад рана.

Ахвотай і надзеяй дужы,
На дзеле ж слабшыя ад мухаў.

Яшчэ бізун замала хухаў,
Замала пёк рабоў пакорных;
А ў думах выхаваны зморных,
Не знаюць, дзе пячэ, дзе студзіць.

На манастыр і на храм божы…

3-пад храмаў лепш ідзі у людзі
Палоці грады, жаці збожжа.

Лепш лён ідзі часаць і прасці,
Для голых шый лепш кашулёны.

Нясла ж ты помач у няшчасці
Ў свас радзімыя староны?