Прыстаў
Колькі галасоў
Прыстаў
Пакуль што разбярэцца,
Трэба ўзяць яго пад стражу.
Колькі галасоў
Прыстаў
Колькі галасоў
Прыстаў
Стары і старая (падыходзячы к прыставу)
Гэта, барынька, мы будзем.
Прыстаў
Вота ж тут стаіць вам, людзі:
Даў на вашае прашэнне
Губарнатар разрашэнне
І праезд дзяшовы тожа:
Ў хадакі ісці сын можа
Выбіраць зямлю ў Сібіры.
Стары і старая
Дзякуй, барынька, вам шчыра.
Прыстаў (складаючы торбу)
Колькі галасоў
I вам, барынька, шчасліва!
Прыстаў (да стражнікаў, паказваючы на Сама)
Стражнікі ўсцягваюць Сама за рукі з зямлі.
Колькі галасоў (насмешліва гледзячы, як Сам, устаючы, хістаецца)
Бач, на ножаньках не ўстоіць.
Сам (стогнучы балесна)
Ратаваці бег з папару
Усіх чыста ад пажару…
Вядуць яго ўлева; за ім ззаду прыстаў і пагарэльцы. Астаюцца: уся вясельная дружына, войчым, мачыха, старыя, іх Сляпая, падростак, вар'ятка і сляпая. Садзяцца: на зямлі — малады з маладой, абняўшыся; ля іх непадалёку — сват, маршалак, закоснік, дружкі, музыка, войчым і мачыха; стары — на лаве, звесіўшы галаву над сталом. Усе хмурыя, сумныя, некаторыя заплакаўшыся. Гул ад пажару заціх, толькі вецер шалясціць абтлеўшым лісцём грушы.
Старая (валяючыся на зямлі, як падкошаная, услед выводжанаму Саму)
Нявестка (супакойвае заплаканае дзіцянё)
Сляпая (сама да сябе)
Што тут творацца за дзівы!
Божа ты мой літасцівы.
Стогнуць, плачуць і рагочуць.
Што ім трэба, чаго хочуць?
Старац (выйшаў незаметна і стаў ля грушы, як стуль забіралі Сама. Увесь абвешаны па-жабрачаму торбамі; стаіць, апёршыся абедзвюма рукамі на кій. Загаварыў глуха, панура і тады толькі звярнуў на сябе ўвагу)
3 грудзей вырві сваё сэрца,—
Зіму, лета сушы ў печы;
А як высахне, смалою
Злі жывою сэрца тое,—
Падпалі тады лучынкай,
Каб гарэла безупынку,
Як пажар гарэў сягоння,—
I ідзі ў свет, як з паходняй:
Праўды йдзі так з ім шукаці…
Ты не знойдзеш.
Дзяўчынка і хлопчык (выбягаючы і чапляючыся за вар'ятку, каторая ўсё снуе то сюды, то туды з галавешкай у руках і вянком на галаве)
Маці, маці!
Дзе наш тата, дзе наш тата?
Вар'ятка
Вон, ягнята, вон, шчанята!
Падростак (сядзіць паводдаль на зямлі і пачынае іграць, паглядаючы на музыку)
Паволі апускаецца заслона.
Ноч. Зімой. Шынок у канцы горада; з левага боку дзверы; каля сцен расстаўлена восем столікаў; на сценах вісіць колькі лубачных малюнкаў; у кутку з левага боку вісіць абраз — перад ім цепліцца лямпа з алівай; па правым баку буфет і паліцы з бутэлькамі, за буфетам — шынкар; пасярод карчмы, пад сталяваннем, зачэплена вялікая лямпа; падлога ўся ў гразі і мокрая. Спачатку нікога няма, апрача шынкара і чатырох дзяўчын для паслугі, пасля пачынаюць сыходзіцца госці, выгляд маюць усе яны ўбогі, прыбіты, няшчасны. Ад трэцяга абразу прайшло колькі часу.
Шынкар
Гасцей як вымела мятлою,
Хоць і мароз такі сярдзіты,
Бывала, гэткаю парою
Шынок увесь бітком набіты;
Таргоўля йдзе — аж глянуць люба —
Паўкварты, кварты, дзе там сотка!
Цяпер жа ўсё ідзе на згубу —
Гніе закуска, сохне водка.
А ўсё, ўважаю, вы прычынай;
Гасцей не бавіце дарэчы;
Што ўперад вас былі дзяўчыны,
Пры тых не знаў такой пустэчы.
1-я дзяўчына
Э! Ваша, толькі наракаеш.
2-я дзяўчына
Забыўся, колькі было ўчора.
Читать дальше