Янка Купала - Шляхам жыцьця

На прызьбе селі мы ўдваіх —
I моўчкі паглядалі,
Як цені з хат і пунь сівых
То ніклі, то ўставалі.

Мяне к сабе ён прыціскаў,
К грудзі туліўся белай,
Глядзеў у вочы, уздыхаў
I штось шаптаў нясьмела.

Сьляза жывая за сьлязой
З маіх зраніц сплывала,
Ў адно мяшалася з расой,
Што на пяску ляжала.

А ночка пела з бліскам зор
Нам сьмелы гімн каханьня,
Сьмяяўся, плакаў сіні бор
Да самага сьвітаньня.

I мілы выйшаў ад мяне,
Адзін пайшоў к пагонцы,
А ўсьлед за ім у цішыне
Ўзыходзіла ўжо сонца…

Зелянелі лагі,
Зацьвіталі сады, —
З маладою сваёй
Я спаткаўся тады.

Вецер косы яе
Расплятаў, спавіваў,
Прыпадаў да грудзей,
Калыхаў, напяваў…

Абняліся мы зь ёй,
Божым сном паплылі
Ўдаль да сонца ўдваіх
Па зялёнай зямлі,

Па квяцістым пуці,
Паласой залатой,
Ўдаль да сонца ўдваіх
Заадно зь яснатой…

Пад агністай зарой,
Над сівым курганом
Заручаліся зь ёй
Туманом і агнём…

Аж нязьменная ноч
Наплыла, апляла,
Непраходнай сьцяной
Паміж намі лягла:

Маладую маю
Разлучылі са мной…
∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙
Так расстаўся навек
Я з сваёю вясной.

Ці ты чуеш, дзяўчынка,
Як трасецца хацінка,
Як вятрыска скуголе,
Шум нясе нейкі з поля?

Ці, пачуўшы, пазнала,
Што ўсё гэта нагнала
Табе ў сэрца са сьвету, —
Ці адчула ўсё гэта?..

Гэта восень заводзе,
Сьлёзы лье ў непагодзе
Над табой, нада мною,
Над няшчаснай зямлёю.

Не пужайся ж ты крыкаў
Непагоды вялікай…
Нас Бог крыўдзіць зь людзямі,
Восень плача над намі.

С табою спаткаліся ў лесе:
Багун і чарнобель к нам слаўся,
Сьмеяўся пушчар, а у сьмесе
За ценем цень новы снаваўся.

За намі, прад намі снавалі
Павучные, бледные цені,—
Мяне у палац зазывалі,
Цябе у сьвятые прадсені.

Сьвятая пасьцель небасхілу
Крывавай імглой заплывала,
Пасад заручальны магілай
Пуціна сьлепая хавала.

Пуціна была, мы і тую
Згубілі, як лепей — не зналі:
Ці маем шукаці старую,
Ці к новай блукаціся далей?

Далёкай, нялёгкай сьцяганы хадзьбой,
Пад хвойкай высокай мы селі з табой,
Як цар і царыца;
Шурпаты няжаты сох верас ля ног,
Спаў белы сплясьнелы пад шышкамі мох
Над цёмнай крыніцай.

На сучча плятуча паўзла дзермяза,
Блішчэла нясьмела раса, як сьляза,
На лісьцях лазовых;
Каронай зялёнай дзед-бор патрасаў
I шумам-задумам законы пісаў
Ў нягаданых словах.

Нам моўча, як ночай, мігцелі агні,
Падгалей міргалі абгніўшыя пні,
Як варта на стражы;
I ціха суліхай сьцікаўся, плыў цень,
За горы, за моры адходзіў наш дзень,
Мінуты ўжо важыў.

Ўжо клаўся на часе мрок сумна нямы,
I поўнач на помач, палохаці сны,
Нязначна падклікаў…
З-пад сосны выноснай ты ўстала, я ўстаў…
Над намі сукамі шум-бор рагатаў
Бяз памяці, дзіка…

Ты прыйшла ка мне тады,
Як зьвінелі халады,
Як стагнаў яловы плот,
Хохлік бегаў ля варот.

I сагрэла ты мяне
Ў палуцьме, у палусьне;
Паня ты была, я — пан…
Посьле зноў зацьвіў курган.

Ад мяне пайшла тады,
Падганялі халады,
Скрыпам выў яловы плот,
Хохлік бегаў ля варот.

Ты прыйдзі ка мне вясною,
Кветкаю прыйдзі;
Заквіці красой са мною,
Думку разбудзі…

Ты прыйдзі ка мне улетку,
Коласам прыйдзі;
Песьняй жніўнай на палетку
Думку саладзі…

Ты прыйдзі ка мне зімою,
Сонейкам прыйдзі,
Даўнай казкай залатою
Думку абудзі…

Ты прыйдзі ка мне увосень,
Зоркаю прыйдзі;
Ў сьвет далёкі з шумам сосен
Думку павядзі…

Ты прыйдзі і на магілкі,
Кветкаю прыйдзі;
Белай ручкай клён няхілкі
Шчыра пасадзі…

∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙ ∙

Ты прыйдзі…

Над ракою ў спакою
Зацьвітала каліна;
У сяле за ракою
Вырастала дзяўчына.

Да зялёнай каліны
Прылятала зазюля;
Да дзяўчыны-маліны
Удаваўся Януля.