Гэнры Лангфэла - Спеў аб Гаяваце

Як пад прысакам у люльцы
Аганёк чырвоны тлее,
Так пад цёмнымі брывамі
Вочы бліснулі ў старога.
«Уг!» — адказваў Ягу злосна;
«Уг!» — астатнія сказалі.

I схапіў драўляны келіх
Ягу, келіх той, Анэган,
Моцна сціснуўшы рукамі,
Страсянуў, ажно фігуркі
Зазвінелі, і са злосцю
Вытрас іх перад сабою.

Дзве змяі ляглі чырвоным
Верхам, пешкі дзве — чырвоным,
Качаняткі ўсе — чырвоным,
Чорным — дыскі, Азабавік,
Белым верхам — рыбка, Кіга;
Падлічылі: пяць адзінак!

I ўсміхнуўся По-Пок-Ківіс,
Страсянуў драўляны келіх
I, падкінуўшы ўсе фішкі,
Іх вакол сябе рассыпаў:
Дыскі — з гладкаю паверхняй,
Дыскі — з чорнай, і фігуркі
З верхам белым і чырвоным,
Пасярэдзіне стаяла
Пешка, як сярод партнёраў
Спрытны ў гульнях По-Пок-Ківіс.
Абвясціў ён: «Пяць дзесяткаў!»

Дзесяць пар вачэй глядзелі
На шчасліўца з воўчай злосцю
У той час, як ён з вігвама
Выйшаў разам з Мэшыновай,
Як за ім пляменнік Ягу,
Хлопец стройны і высокі,
Нёс увесь багаты выйгрыш:
Паясы, адзенне, вампум,
Капшукі, каралі, зброю.

«Занясі,— яму загадваў,
Пышным веерам махнуўшы,
По-Пок-Ківіс, — гэту дробязь
У вігвам мой, што на дзюнах!»

Як выходзіў раніцою
Ён на свежае паветра,
Ад гульні і ад курэння
У яго балелі вочы,
Нібы хто пяску насыпаў
Пад чырвоныя павекі.
Птушкі радасна спявалі,
Ручаі імкліва беглі,
Так і сэрца Йенадзізі,
По-Пок-Ківіса, спявала
З асалодай, нібы птушкі,
Пераможна, як патокі,
Аж пакуль не падышоў ён
Да вігвама Гаяваты,
Што ў канцы сяла ўзвышаўся.

Пуста там было і ціха,
Прывітаць ніхто не выйшаў
По-Пок-Ківіса з вігвама,
Навакол яго вясёла
Птушкі раннія спявалі,
Сустракалі дружна сонца,
А на вільчаку вігвама
Цар Груган крыламі лопаў,
З крыкам злосным, негасцінна
По-Пок-Ківіса сустрэўшы.

«Пуста тут! Няма нікога! —
Прыглядаўся По-Пок-Ківіс,
Што б зрабіць яму — прыдумваў,—
Дом пакінуў Гаявата,
Недзе ў полі Мінегага,
I няма старой Накоміс,
I жыллё іх без прыгляду!»

Гругана за глотку ўзяўшы,
Навакол сябе ахвяру
Стаў круціць, нібы бразготку,
Трэсці, як мяшэчак з зеллем,—
Задушыўшы, нежывога
Кагагі вісець пакінуў
По-Пок-Ківіс на вігваме
Як абразу Гаяваце.

Увайшоў зладзейскім крокам
У вігвам, адтуль выносіць
Стаў увесь набытак хатні —
Скуры буйвала і рысі,
Футры выдры, гарнастая,
Цэбры, кубкі, міскі, лыжкі,
Гэта ўсё параскідаўшы
Як знявагу гаспадыням
Мінегазе і Накоміс.

Потым крокам бесклапотным
Крочыў лесам По-Пок-Ківіс
I свістаў вавёркам гучна,
Што ў яго шпурлялі з дуплаў
Жалудовым шалупіннем.
Ён спяваў вясёла птушкам,
А яны ў адказ вясёла
З цёмных спратаў шчабяталі.

Са скалы ўзбярэжнай потым
Пазіраў на Гітчы Гумі
Ён з настроем жартаўлівым,
Думаў з кпліваю пагардай
Аб звароце Гаяваты.

Ён ляжаў і чуў далёкі
Недзе унізе шум прыбою,
А над ім плылі, як здані,
I кружыліся нябёсы;
Навакол яго ляталі
Чарадой шумлівай птушкі
Нізка так, што ледзьве крылы
Не краналіся аблічча.

Стаў ён нішчыць іх без ліку —
I па дзесяць і па дваццаць,
Са скалы высокай кідаць
Іх на бераг Гітчы Гумі.
Тут Каёшк, марская чайка,
Узнялася над скалою
З крыкам: «Гэта По-Пок-Ківіс!
Гэта ён нас забівае!
Клічце, клічце Гаявату —
Хай наш брат нам дапаможа!»

Як вярнуўся Гаявата,
У народзе панавалі
Замяшанне і трывога,
Ён дачуўся ад суседзяў
Аб учынках і аб злосных
По-Пок-Ківіса намерах.

Цяжка дыхаў Гаявата,
Мармытаў праз зубы словы
Абурэння і, як шэршань,
Гнеўна ён гудзеў у вусы.
«Я адпомшчу ліхадзею
По-Пок-Ківісу, — сказаў ён.—
Не такі ўжо свет бясконцы,
Не такі ўжо шлях суровы,
Каб яго не напаткалі
Справядлівы гнеў і кара».

Не марудзіў Гаявата —
З паляўнічымі на пошук
Ліхадзея выпраўляўся
У той лес, дзе ён праходзіў,
На той мыс, дзе птушак нішчыў;
По-Пок-Ківіс знік, і толькі
Сярод лесу адшукалі
След ягонага прывалу
На чарнічніку стаптаным,
На траве, прымятай целам.

З Мускадэ, з нізіны, з лугу,
Знак падаў ім По-Пок-Ківіс,
Ён, відаць, дамоў вяртаўся,
Ды, заўважыўшы пагоню,
Кпліва ёй махнуў рукою.
Гучна крыкнуў Гаявата
Са скалы яму высокай:
«Не такі ўжо свет бясконцы,
Не такі ўжо шлях суровы,
Каб цябе не пакаралі
Справядлівы гнеў і помста!»