Аркуш Алесь - Вяртанне

Каго шукаюць здані ў нашым лесе?

Стагоддзі пераблыталі, няйначай.

Іх песня,

Як сабачы брэх, мурашыць спіну.

Выццём пазатыкалі сабе вушы,

Не чуюць дрэва, птушку, чалавека,

І толькі рулі касавурацца, як зрэнкі.

Жаўнеры сунуліся хіжым ланцугом,

Спявалі птушкі, размаўлялі дрэвы,

Заходзілася плпчам немаўля...

РАСПЛАТА

У люстэркі лістоты

глядзіцца сонца.

Зняважыў злачынца дрэва

Абразай ілжывых слоў,

У сьпіну нібыта стрэліў,

І словы атруцілі дол.

Як трызніла дрэва сутоннямі!

Як моташна лісце гуло!

Наўкольныя парасткі кволыя

Ня ўзнімуцца ўжо на крыло.

Не трэба ні шроту, ні пораху —

Люстэркі на дрэве зіхцяць...

Нацэліла зброю на ворага,

І полымя бег не суняць.

ІНДУСТРЫЯЛЬНА-ХІМІЧНЫ ДЖАЗ

Найбольш сур’ёзная абстаноўка склала-

ся ў г. Наваполацку, дзе валавы выкід

шкодных рэчываў самы высокі сярод га-

радоў рэспублікі...

З дакладу на рэспубліканскім сходзе

гаспадарчага актыву ў верасні 1987 г.

Зноў людзкія адбіткі заганныя,

Як музыкі, ў нябёсах лятаюць —

Працінаюць пякельную ноч.

Нараджаюць мелодыі танныя:

Дзьмуць у комінаў доўгія пальцы,

Дзьмуць да чырвані пацерак-воч.

Іх музычны імпэт без падману —

Не жартуюць браты-блюзняры.

Уздымаюцца клубы туману,

Тлум цярушыцца на ліхтары.

Што паперныя столі і дахі!

Тлум укрые таксама і нас.

Тлумны час, як заўсёды, не ў час.

І мацнеюць мелодыі жаху,

І цярушацца пёрамі птахаў —

Вар’яцее атрутны джаз.

ЗДРАДНІК

Хто хаваецца ў лесе днямі?

— Гэта зраднік, — адказвае сыч. —

На скарэлым шынельным лямцы

У кустоўі, як мёртвы, ляжыць.

Тое месца абходзяць звяры.

Толькі хмарай над ім камары.

Ён баіцца, аднак, зварухнуцца,

Ён чакае цямнейшай начы:

Каб да твані паўзці — дацягнуцца,

Каб у багну ад нас уцячы.

А РАПТАМ...

Што калі раптам нашчадак,

Крануўшы таемнасці ключык,

Праз процьмы мінулых стагоддзяў

Нат' кволую думку агучыць?

* * *

Жоўкнуць пачуцці, паштоўкі, надзеі.

Восень не ведае збою.

Толькі сапраўднае, шчырае спее

І узыходзіць вясною.

МАСТАК

Усе яго малюнкі на

зрэзе воласа.

Якая вытанчанасць!

Якое майстэрства!

Ён Майстар з вялікай літары.

— Ён Гулівер у краіне

волатаў, — кажа адзін.

— Ён Гулівер у краіне

малеч, — кажа другі.

КАРЦІНА

Я марна шукаў яе ў сённяшнім свеце,

Міналі, здаецца, стагоддзі.

Яна, як жывая, жыла на партрэце.

Сказалі: карціна у Лодзі.

У Лодзі сказалі: карціна ў Парыжы.

Ў Парыжы не чулі ніколі.

Дзядуля сівы падказаў: у Нясвіжы

Жыве яна з месяц, мо болей.

Вярнулася ўрэшце... заўсёды я верыў...

Няхай на партрэце, няхай праз стагоддзі...

Шырэй рашчыніце пудовыя дзверы —

Я да людзей панясу Багародзіцу.

* * *

Алесю Гаруну

Паэт з такімі сумнымі вачыма,

Аб чым ты мусіў гаварыць?

Куды нас мусіў клікаць ты? –

У край любові, дабрыні? –

Магчыма.

Паэт з такімі сумнымі вачыма,

Што аб любові ведаў ты?

Дзе дабрыня, дзе бруд людзкі

Ты сэрцам адчуваў сваім? –

Магчыма.

Паэт з такімі сумнымі вачыма,

Як здолеў папярэдзіць з нематы,

Што пустазелле на любоў

Няздатна?

Я чую спеў твой, як і ты

Заўсёды чуў святы матыў, -

Дакладна!

Падрыхтаванае на падставе: Алесь Аркуш, Вяртанне: Вершы — Мінск: Бібліятэка часопіса “Маладосць”, 1988.

Першая паэтычная кніжка Алеся Аркуша – споведзь маладога сучасніка перад людзьмі, перад Радзімай. Імклівыя рытмы веку, урбанізацыя, няпростыя пошукі свайго шляху жывуць у вершах паэта.