Гіём Апалінэр - Зямны акіян

Калі ж гэта поўнач празвоняць куранты?

Гэта дама ў сукенцы з турэцкім узорам,
З круглым дэкальтэ,
I ў туніцы, вышытай золатам,
Насіла карону локанаў
З абручыкам колеру золата.

На ножках маленькіх — туфелькі
З бліскучаю спражкай.
Такая багіня, што нават
I страшна было б закахацца!

Любіў я жанчын суровых у завадскіх кварталах,
Штодня там на свет прыбываюць істоты,
Якіх яшчэ свет не бачыў:
Становіцца сталь іх плоццю, полымя — іх мазгамі.

О так, любіў я спрытнае іх племя,
Людзей-машын. Іх шык — пустая пена.
А дамы гэтай прыгажосць
У сэрцы выклікала толькі боязь!

У камеру вядуць мяпе,
Распранутага дагала.
Злавесны голас, нібы ў сне,
Сіпіць:
— Гіём, бяда прыйшла!

I я, разлучаны з зарой,
У магіле цёмнай і сырой.
Бывай, сяброўскі карагод,
Бывай, каханне юных год!

Не, я цяпер не той зусім,
Гэй, асцярожна!
Я тут пад нумарам сваім —
Астрожнік.

Пракралася ж і сонца ўдзень
Праз краты звонку,
I скача зайчыкам прамень
Мне на старонку.

Яму, гарэзу, і няўцям
З яго праменнем,
Што некаму тужліва там
У сутарэнні.

У нейкай яме, як мядзведзь,
Я пасля ночы крочу-крочу.
Я сёння дыхаю ледзь-ледзь.
Ланцуг на небе. Дзень сірочы.
У нейкай яме, як мядзведзь,
Я пасля ночы крочу-крочу.

А побач з камерай маёй
Крыніца зазвініць раптоўна:
Наглядчык пройдзе і парой
Ключамі бразгане жартоўна.
I побач з камерай маёй
Крыніца зазвініць раптоўна.

Як горка смуткую я ў сценах глухіх —
Між колераў бледных тых, шэрых!
Асенняя муха — чытачка маіх
Няроўных радкоў на паперы.

Чаму ты мне, бог, даў пакутлівы лёс,
Дзе рай твой зямны абяцаны?
Дзе літасць твая да прытоеных слёз,
Да лаўкі маёй акаванай?

О, колькі тут сэрцаў смуткуе, павер,
Я кожнае з іх прыкмячаю.
Ты злітуйся, божа! Мой розум цяпер
Знямеў ад тугі і адчаю.

Як тут павольна дзень ідзе,
Нібы чыёсьці пахаванне!..
І дзень, праведзены ў бядзе,
Аплакваць будзеш з адчуваннем,
Што вельмі хутка час да скону йдзе.

Я слухаю горада гул за сцяной,
Астрожнік, хаваючы слёзы.
Варожае неба вісіць нада мной —
З пагардай глядзіць і пагрозай.

Вось дзень адышоў, як наглядчык, прыціх,
Газніца мігае з пагрозай.
У камеры душнай мы толькі ўтраіх —
Газніца, і я, і мой розум.

Тут пакоі — удовы.
Сам жыві-памірай!
Нехта з’явіцца новы, —
Плату ўперад давай!

Гаспадар у трывозе,—
Ці заплацяць паны?
Я кручуся ў знямозе,
Як ваўчок завадпы.

Шум фіякраў — аж млосна!
А сусед мой, лайдак,
Смаліць востры, нязносны
Той англійскі табак.

Ён рагоча, кульгае,
Ла Вальера двайнік!
I да ранку мігае
Мой пакутнік-начнік.

I ўсе людзі ў атэлі,
Сярод тлуму таго,
Вавілон зразумелі
З мовай дзікай яго.

Нашы дзверы зачынім!
Кожны ўспомніць пры тым
Аб адзінай жанчыне,
Аб каханні сваім.

Людзі будучых дзён, калі нікалі
Успамінайце мяне: жыў паэт на зямлі,
Калі з тронаў ляцелі старчма каралі.
Паміралі яны у маўклівай журбе,
Але веліч захоўвалі ўсё ж пры сабе.

Ты — дзівосны у верасні, горад Парыж!
Ты паміж вінаграднікаў ночы стаіш:
Вінаградзіны-зоры павіслі ўгары,
Іх нястомна дзяўбуць аж да самай зары
Ап’янелыя птушкі майго захаплення.

Я па цёмных завулках хадзіў у натхненні.
Я пачуў печы голас, як вяртаўся дадому,—
Ён спяваў, урачысты,
то сціхаў, невядомы,
Каб да Сены дайшло гэтай ноччу вячыстай
Рэха ўсіх галасоў — далёкіх і чыстых.

Доўга слухаў я розныя спевы і крыкі,
Што Парыж абудзіў сваёй песняй вялікай.

Песень Францыі прагну.
Прагну песень народаў—
Хай у глотку маю
яны льюцца заўсёды!
П’яны-п’яны Парыж я адчуў і убачыў —
Вінаград ён збіраў самы спелы і смачны,
I спявалі там звонка
Вінаградныя гронкі.

Рэйн стары адгукнуўся, плыў, як водгулле, Ван:
Слухай песні, Парыж, спеў сваіх грамадзян!
Тыя гронкі, што сонца калісь нарадзіла,
Мы гатовы прынесці ў ахвяру табе.
Мы нясём табе розум, і муры, і магілы,
Непачуты табою крык дзяцей у калысках,
Мы прыносім табе рэкі думак іскрыстых,
Мы працягваем рукі ў парыве бязмежным,
Быцца доўгія рукі спяваючых вежаў.