Гіём Апалінэр - Зямны акіян

Хто б падумаў, што будзе на свеце
людаедства такое!
Колькі ж трэба агню,
каб засмажыць чалавечыя целы!
Вось чаму у паветры
дух слабы эмпірэя;
далібог, не зусім ён агідны!

Быў бы гэты банкет больш прыгожы,
Калі б неба глытала тыя целы разам з зямлёй.
А яно ж паглынае толькі душы забітых
I зусім не сыцее ад гэтага!

Задаволена неба: жангліруе спрытна
агнямі рознакаляровымі…

Я спазнаў разам з ротай маёй
«Слодыч» гэтай вайны
ў макротах траншэяў бясконцых.
Крыкі полымя часта
абвяшчаюць прысутнасць маю.

Тут я выканаў ложак,
тут вусце маё,—
Я разліўся на тысячу рэчак маленькіх,
паўсюдных.

Я ў трапшэі на лініі першай
I, аднак, я — усюды,
прабіраюся ўсюды.
Пачынаю я справу наступных вякоў
І здзяйсняць яе значна цяжэй,
чым легенду аб крылах Ікара.

Я пакідаю будучыні запавет —
гісторыю Апалінэра.
Ён на вайне знаходзіўся
і разам з тым быў ён усюды:
У гарадах, пасёлках тылавых,
дзе шчасце не хімера,
На тым і гэтым свеце пабыў і ў будучыню верыў:
I з тымі быў, хто паміраў
на палях здратаваных,
I з тымі, хто весяліўся з жанчынамі ў рэстаранах.
Быў ён гарматай і канём,
У чатырох краінах свету быў ён пад агнём,
I ў непаўторным кроку войска
жыў.
Калі б сусвет і ўсё, чым я жыву,
Маглі б мяне напоўніць,—
от было б выдатна!

Аднак няма цвярозага тут сэнсу:
Таму што ў гэты час я ўсюды,
я — ва ўсім,
Але ў самім сабе —
я ўсё ж адзін.

Ёсць карабель, які адвёз маю каханую;
Ёсць шэсць кілбас у небе,
I ўначы яны здавацца будуць нам лічынкамі,
з якіх выходзяць зоры;
Ёсць варожая лодка падводная —
крыўдзіцелька майго кахання;
Ёсць тысяча маленькіх елак навакол мяне,
зламаных выбухам снарадаў;
Ёсць пехацінец: ён аслеп ад хмар удушлівага газу;
I ёсць разбітыя нашчэнт траншэі Ніцшэ, Гётэ, Кёльна;
I ёсць мая знямога:
позняцца лісты!

Ёсць фотаздымні маёй каханай
у сумцы палявой;
I ёсць палонныя:
яны ідуць, трывожныя, панурыя;
Ёсць батарэя:
ля гармат мітусяцца разлікі;
Ёсць паштальён вайсковы —
ён трушком бяжыць уздоўж самотных дрэў;
I, кажуць, ёсць шпіён.
Ён поўзае і шнырыць, нябачны,
як брудны далягляд, з якім ён зліўся;
Ёсць высокі, як дзве лілеі, бюст маёй незабыўнай;
Ёсць капітан, які з трывогаю чакае,
што прынясе з Атлантыкі радыётэлеграф;
Ёсць ноч, і ёсць салдаты,
што дошкі пілуюць на труны;
I ёсць жанчыны, што галосяць-просяць для дзяцей маісу
перад скрываўленым Хрыстом у Мехіка;

Ёсць і Гальфстрым, ён цёплы, жыватворны;
Ёсць могілкі за кіламетраў пяць адсюль,
застаўленыя, як палкамі ўпрытык,
Бясконцымі шпалерамі крыжоў
(Тут, дарэчы, крыжы і далёка, і побач),
I ёсць інжыр на кактусах Алжыра;
Ёсць гнуткія, даўгія рукі маёй каханай;
I ёсць чарніліца, што змайстраваў я з гільзы,—
мне яе не дазволяць адгэтуль адправіць;
І ёсць сядло маё пад праліўным дажджом;
Ёсць рэкі, верныя свайму кірунку-плыні;
I ёсць каханне, што мяне пяшчотна кліча;

Быў тут палонны бош —
ён на спіне цягнуў свой кулямёт;
На свеце ёсць мужчыны,
што ніколі не бывалі на вайне!
Ёсць індусы:
яны ў здріўленні глядзяць на еўрапейскія вёскі
і думаюць, смуткуючы, пра тых,
каго убачыць больш не давядзецца;
Ёсць усё, бо мастацтва ўяўлення
так высока ўзнялося у час вайны!

Вось з чаго складаецца сімфонія кахання:
Тут спеў кахання даўняга,
Гук пацалункаў згубленых каханкаў знакамітых;
Тут — крык кахання простых смертных,
замучаных багамі;
Герояў легендарных мужнасць,
нацэленая, як гарматы супраць самалётаў;
Тут — крык каштоўнасцей Язона,
I спеў апошні лебедзя,
I перамогі гімн,
калі ад першых сонечных праменняў
алень прачнецца і затрубіць;
Я чую крык Сабін, калі іх выкрадаюць,
Лісліва-таямнічы крык кахання ў джунглях,
I сокаў шум глухі ў ствалах трапічных дрэў;
Артылерыйскі гром, якім суправаджаецца
жахлівая «любоў» народаў;
I перакаты хваль, дзе нараджаецца
жыццё і хараство.
Я чую песню ўсёй любові свету!

I твары збялелі іхнія,
Раптоўна рыданне змоўкла…

Як снег на пялёсткі ціхія,
Як рукі твае ад слязы памоклыя,
Так ападала лісце з-пад інею
Раннім зазімкам.