Гі Мапасан - Навелы

Цяпер усе яны ішлі па тратуары з майго боку вуліцы, на яе баку не было ніводнага. Сонца засвяціла ў другі бок. Яны ішлі адзін за адным, маладыя, старыя, чорныя, бялявыя, сівыя.

Я бачыла сярод іх вельмі прыстойных, дарагая, прыстойнейшых, чым мой муж і чым твой былы муж таксама.

Я думала: «Каб я зрабіла ім знак, ці яны зразумелі б мяне, сумленную жанчыну?» І вось у мяне абудзілася непрыстойнае жаданне... непераможнае жаданне! Часам у мяне з'яўляюцца такія жаданні. А, глупства! І ўвогуле, мне здаецца, што жанчына ў нечым падобная да малпы. Дарэчы, сцвярджаюць (гэта мне адзін доктар сказаў), што мозг малпы вельмі падобны да нашага. Дык вось, мы заўсёды каго-небудзь пераймаем, малпуем. Мы пераймаем нашых мужоў, калі кахаем іх у першыя месяцы шлюбу, пасля — нашых каханкаў, нашых сяброў, нашых духоўнікаў, калі яны добрыя. Мы пераймаем іх манеру думаць, гаварыць, іх словы, рухі, усё. Якое глупства.

А калі мне ўжо вельмі захацелася нешта зрабіць, дык я абавязкова зраблю.

Дык вось, я падумала: «Ану, паспрабуем на адным, толькі на адным, каб пабачыць, што будзе. Што са мной здарыцца? Нічога. Мы ўсміхнёмся адно аднаму, і ўсё, і я яго больш ніколі не ўбачу, а калі нават убачу, дык ён мяне не пазнае, а калі нават пазнае, дык я скажу, што гэта памылка».

І я пачынаю выбіраць. Я хацела прыгожага, вельмі прыгожага. Раптам бачу — ідзе высокі бландзін, вельмі прыгожы. Ты ж ведаеш, я люблю бландзінаў.

Я гляджу на яго, ён на мяне. Я ўсміхаюся, ён таксама. Я ківаю. О, ледзь прыкметна. Ён ківае ў адказ і заходзіць! Дарагая мая, ён заходзіць праз галоўную браму!

Ты сабе не ўяўляеш, што я ў гэты момант адчувала! Я думала, што звар'яцею. О, як я баялася. Уяві сабе, ён пачне гаварыць са слугамі! З Жазэфам, які так адданы майму мужу! Жазэф напэўна падумае, што я даўно ведаю гэтага пана.

Што рабіць, скажы, што рабіць? Ён хутка пазвоніць, зараз, праз момант. Што рабіць, скажы? Я падумала, што лепей за ўсё выбегчы яму насустрач, сказаць яму, што ён памыліўся, прасіць яго, каб ён пайшоў адсюль. Ён пашкадаваў бы жанчыну, бедную жанчыну. І я кідаюся да дзвярэй і адчыняю іх у той момант, калі ён збіраўся пазваніць.

Я, ужо зусім ашалелая, сказала запінаючыся: «Ідзіце адсюль, пане, ідзіце, вы памыляецеся, я сумленная жанчына, я замужам. Гэта памылка, страшная памылка, я пераблытала вас з адным маім сябрам, вы вельмі падобныя. Майце літасць, пане».

А ён пачынае смяяцца і адказвае: «Здароў, кіска. Я ўсё ведаю. Ты замужам, значыць, гэта будзе каштаваць два луідоры замест аднаго. Я згодны. Хадзем хутчэй».

І пхае мяне. Увайшоўшы, ён зачыняе за сабой дзверы, цалуе мяне, скаваную жахам, бярэ мяне за талію і вядзе ў салон, што застаўся незачынены.

Ён пачынае аглядаць усё навокал, як ацэншчык на аўкцыёне. Пасля кажа: «Чорт, а ў цябе тут даволі шыкоўна. Пэўна, у цябе цяпер цяжка з грашыма, калі працуеш каля акна!»

Тады я зноў пачынаю яго прасіць: «О, пане, ідзіце адсюль, ідзіце! Зараз вернецца мой муж! Ён можа ўвайсці ў любы момант! Я клянуся, што вы памыліліся!»

Ён спакойна мне адказвае: «Ну, добра, красунька, хопіць прыкідвацца. Калі вернецца муж, я дам яму сто су, каб ён схадзіў насупраць».

Убачыўшы на каміне фатаграфію Рауля, ён пытаецца:

— Гэта твой... твой муж?

— Гэта ён.

— Ну і мыза. А гэта хто? Твая сяброўка?

Гэта была твая фатаграфія, дарагая, у бальным уборы. Я ўжо не ведала, што кажу, і прамармытала:

— Ага, гэта мая сяброўка.

І вось гадзіннік б'е пятую гадзіну, а ў палове шостай заўсёды вяртаецца Рауль! Уяві сабе, калі ён вернецца перш, чым гэты пойдзе! Тады... тады... я здурнела... зусім... я падумала... падумала... што... што лепей... было б... збавіцца ад гэтага чалавека... як мага хутчэй... Чым раней, тым лепей... разумееш?.. І вось... і вось... так было трэба... бо ён бы без гэтага не пайшоў... І я... я... зачыніла дзверы ў салоне... Вось і ўсё.

Маркіза дэ Рэндон пачала смяяцца дзікім смехам, схаваўшы галаву ў падушку.

Трошкі супакоіўшыся, яна спыталася:

— А ён... ён быў прыгожы?

— Ну вядома.

— І ты яшчэ скардзішся?

— Але... але, дарагая, справа ў тям, што ён абяцаў прыйсці сёння ў той самы час, і я... я страшэнна баюся... Ты сабе не ўяўляеш, які ён упарты... Што рабіць... скажы мне... што рабіць?

Маркіза села на ложку, каб падумаць, пасля раптам выпаліла:

— Зрабі так, каб яго арыштавалі.

Баранеса здзівілася і нясмела спыталася:

— Як? Як жа? Што ты маеш на ўвазе? Арыштаваць яго? На якой падставе?

— О, усё вельмі проста. Ты ідзеш да камісара паліцыі, кажаш яму, што адзін мужчына ходзіць за табой ужо тры месяцы, што ён меў нахабства зайсці ўчора да цябе, што ён пагражаў сёння зайсці зноў і што ты просіш аховы ў закона. Табе дадуць двух паліцыянтаў, і яны яго арыштуюць.