Сяргей Чыгрын - Чамяры і чамяроўцы

Два гады наш зямляк не змог нідзе ўлаткавацца на працу. А пасля ўсё ж узялі ў Дзяржаўны музей БССР. А перад пенсіяй — працаваў намеснікам галоўнага рэдактара ў выдавецтве “Універсітэцкае”.

У 2000 годзе асобным выданнем выйшла з друку кніга Сцяпана Міско “Школьны тэатр Беларусі XVI-XVIII стст.”

У ёй аўтар найбольш поўна даследаваў тэатральнае мастацтва Беларусі перыяду сярэднявечча. Кніга складаецца з трох раздзелаў. У першым раздзеле даследчык расказвае пра тое, як узнік школьны тэатр і што сабой уяўляў яго репертуар. У другім раздзеле асаблівая ўвага ўдзяляецца аналізу інтэрмедый, якія ляглі ў аснову прафесійнай беларускай драматургіі. А ў трэцім раздзеле ў скарочаным выглядзе даецца змест асобных інтэрмедый.

Вядома, Сцяпан Міско гэтым выданнем не пратэндуе на вырашэнне ўсіх праблем, звязаных з развіццём школьнага тэатра ў Беларусі. Будучым даследчыкам давядзецца яшчэ перакласці на беларускую мову ўсе тэксты драм, якія пісаліся і ставіліся на тэрыторыі Беларусі на лацінскай і польскай мовах, выявіць многіх невядомых да гэтага часу драматургаў школьнага тэатра, даследаваць больш шырока тэорыю і практыку школьнага тэатра. Аднак і тое, што нашаму земляку ўдалося адшукаць у архівах і старых выданнях, вельмі карысна для тых, хто цікавіцца гісторыяй беларускага тэатра.

Падчас адной з сустрэч Сцяпан Міхайлавіч Міско сказаў: “Калі будзеш пра мяне пісаць, не забудзь згадаць, што я з’яўляюся сябрам Саюза беларускіх тэатральных дзеячаў з 1964 года”. Што я і раблю.

Калі з’явіўся ў 1981 годзе мой першы вялікі артыкул у тыднёвіку “Літаратура і мастацтва” пісьменнік Іван Чыгрынаў патэлефанаваў Івану Чыгрыну:

— Паслухай, Іване, ці чытаў ты апошні нумар “ЛіМа”?

— Чытаў. А ў чым справа? — здзіўлена запытаўся Іван Пятровіч Чыгрын.

— Ды справа ў тым, што ў літаратуру прыйшоў новы Чыгрын. І скуль яны бяруцца, гэтыя Чыгрыны? — незадаволена і са здзіўленнем уздыхнуў у трубку Іван Гаўрылавіч Чыгрынаў.

— А чаго ты хвалюешся, Гаўрылавіч, — супакоіў Івана Чыгрынава Іван Чыгрын. — У Расіі некалькі Талстых, і ўсе яны — класікі!

— Можа ты і маеш рацыю! — супакоіўся Іван Гаўрылавіч і паклаў трубку…

Гэты тэлефонны званок так узрушыў Івана Чыгрына, што ён нават напісаў верш “Растлумачце слова мне месія”, але апублікаваў яго ажно ў 1998 годзе ў часопісе “Крыніца” (№ 9):

Месіяй для мяне і Івана Пятровіча на гэтым свеце, відаць, з’яўляюцца наша прозвішча, мова і літаратура. Нас лічылі і лічаць сваякамі, бо часам і цяпер сябры пытаюцца ў мяне: як мы адзін аднаму прыходзімся? А мы — проста землякі. Ды і мая вёска Хадзявічы знаходзіцца недалёка ад Чамяроў. Заградзінавае поле, урочышчы Гаркі, Падоськавічы, Пацяроб, Палонаўскія, Падліпа, Кажухава, Лаза, тая ж рэчка Валобрынка знаёмыя нам з дзяцінства. Праўда, Іван Пятровіч старэйшы за мяне амаль на трыццаць гадоў. Але гэта не перашкаджае нам сябраваць, любіць сваю Айчыну, думаць і пісаць па-беларуску.

Іван Чыгрын нарадзіўся 10 красавіка 1931 года ў Чамярах у сялянскай сям’і. Пасля Чамяроўскай сямігодкі вучыўся ў беларускай сярэдняй школе № 1 г.Слоніма, якую скончыў у 1950 годзе. У гэтым годзе паступіў на філфак Белдзяржуніверсітэта. Калі атрымаў дыплом настаўніка, прыехаў на радзіму вучыць дзяцей роднай мове ў Яварскай школе Дзятлаўскага раёна і ў Кракоцкай сярэдняй школе на Слонімшчыне.