Сяргей Чыгрын - Чамяры і чамяроўцы

Пра паэзію Івана Чыгрына можна разважаць шмат. І крытыкі яшчэ скажуць важкае слова пра Івана Чыгрына — як паэта. Мне яшчэ хочацца дадаць, што Іван Пятровіч вельмі шчыры чалавек. Ён заўсёды адгукнецца на просьбу, падзеліцца сваім жыццёвым і творчым вопытам, асабліва з землякамі. Шкада толькі, што ўсё радзей ён бывае ў сваіх Чамярах, дзе стаіць бацькава хата. Бацькоў ужо даўно няма, але як не хапае іх цяпла, усмешак і вясковых навін. У адным з вершаў Івана Чыгрына пра родную вёску прачытаў такія радкі:

Проста сказана, але вельмі чулліва і моцна. Па-нашаму сказана, па-чамяроўску. У гэтых радках і ўвесь Іван Чыгрын.

Скульптар Іван Якімавіч Міско — самы тытулаваны чамяровец. Ён з’яўляецца заслужаным дзеячам мастацтваў Беларусі, лаўрэатам Дзяржаўных прэмій СССР і Рэспублікі Беларусь, ганаровым акадэмікам Міжнароднай акадэміі навук Еўразіі, ганаровым акадэмікам Міжнароднай акадэміі інфармацыйных працэсаў і тэхналогій…

Зрэдку, але бываю ў мінскай творчай майстэрні свайго земляка Івана Міско. Там трапляю нібы ў музей, дзе вочы разбягаюцца ад розных бюстаў, малюнкаў, аўтографаў, здымкаў. Найперш уражваюць дзверы, на якіх пакінулі свае аўтографы тыя людзі, якія пабывалі ў майстэрні скульптара. Свае аўтографы пакінулі касманаўты Пётр Клімук, Уладзімір Кавалёнак, Георгій Берагавой, мэр Масквы Юрый Лужкоў, расейскі мастак Ілья Глазуноў, кампазітар Аляксандра Пахмутава, спявак Іосіф Кабзон, і нават Аляксандр Лукашэнка. А пакінуў ён тут свой аўтограф, калі яшчэ быў дэпутатам Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь. А я чым горшы за Рыгоравіча? Тым больш, што я — зямляк скульптара, таму таксама пакінуў на дзвярах свой аўтограф.

Каго толькі не ляпіў Іван Міско. Але яго ўлюбёнай тэмай была і застаецца касмічная. Партрэт першага касманаўта свету Юрыя Гагарына наш зямляк зрабіў пад гукі жалобнай узыкі ў дзень пахавання першаадкрывальніка касмічных прастораў. На сённяшні ж дзень у майстэрні скульптара з Чамяроў — цэлая галерэя скульптурных партрэтаў касманаўтаў з самых розных краін свету — Беларусі, Расіі, ЗША, Англіі, Францыі, Польшчы,

Германіі і нават Японіі і Афганістана.

Па словах скульптара, значная частка ягонага жыцця прайшла ў мінскай майстэрні. “Але ў кожнага чалавека ёсць дарагі сэрцу куточак зямлі — радзіма, — згадвае Іван Якімавіч. — Для мяне гэта вёсачка Чамяры, што на Слонімшчыне, дзе 22 лютага 1932 года я ўпершыню ўбачыў сонечнае святло. Тут жылі бацькі, дзяды і прадзеды. Яшчэ ў школьныя гады ў мяне з’явілася цікавасць да малявання. Калі ж наступіў час вызначаць свой жыццёвы шлях, вырашыў стаць мастаком. Мара збылася — я паступіў вучыцца ў мастацкае вучылішча ў Мінску. З першага курса пайшоў у армію. Служыў далёка ад родных мясцін, у Забайкаллі. Але і там стараўся не расставацца з жывапісам. Маляваў партрэты для гарнізоннага клуба, афармляў насценгазету. Завочна скончыў вучылішча імя Н.К.Крупскай у Маскве. Пасля службы прадоўжыў вучобу ў Мінску. І здарылася так, што паступаў я на аддзяленне жывапісу, а скончыў скульптурнае. Аднойчы ўбачыў, як працуе скульптар і быў уражаны. Магчымасць тварыць у жывой прасторы здалася мне пасля гэтага больш прывабнай, і сэрца маё назаўжды прыкіпела да скульптуры. Дыпломная кампазіцыя “Юнацтва” стала пачаткам творчай біяграфіі. У 1957 годзе я скончыў вучылішча. Затым была Беларуская акадэмія мастацтваў. Скульптурная кампазіцыя “Суровыя гады” падвяла вынікі вучобы. Гэта работа была своеасаблівым водгаласам маіх дзіцячых гадоў, абпаленых вайной. Я пачаў працаваць у Дзяржаўным мастацкім музеі Беларусі, якому аддаў дваццаць гадоў жыцця. Гэта быў надзвычай плённы перыяд для творчасці. Праца ў музеі дала рэдкую магчымасць удасканальвацца ў сваёй прафесіі. Сярод маіх ранніх работ — “Вясна”, “Беларусачка”, скульптурныя партрэты дырыжора Р. Шырмы, акадэміка А. Пракапчука, пісьменніка Я. Маўра, кампазітара Я.Цікоцкага, акадэміка Ф.Фёдарава, партрэт маці і цэлая серыя партрэтаў Герояў Сацыялістычнай Працы. Я ляпіў партрэты людзей, якія былі цікавымі для мяне. Сярод іх мае землякі, простыя людзі, якія пражылі настолькі багатае жыццё, што на іх тварах адбіліся і мудрасць, і душэўная прыгажосць, і высакароднасць. З 1957 года я пачаў браць удзел у рэспубліканскіх і ўсесаюзных мастацкіх выставах і конкурсах. Тройчы працаваў на міжнародных пленэрах па скульптуры ў Германіі. У 1965 годзе быў прыняты ў Саюз мастакоў”. [35] Міско Іван. Альбом. Мн., 2002. С. 5