Андрей Левус - Беларускі нацыяналізм. Даведнік

«Бюлетэнь БНП» зьмяшчаў партыйныя дакументы, адозвы, кроніку, агляды міжнародных падзеяў, артыкулы, прысьвечаныя Бацькаўшчыне, патрыятычныя вершы. Калі аб'ём першых нумароў складаў 8 балонак, дык апошняга — 16. «Бюлетэнь БНП» выдаваўся на гектографы або рататары.

ВІТУШКА Міхал (1907 —?)

Беларускі палітычны й вайсковы дзеяч, генэрал, кіраўнік Беларускага Рэзыстансу ў другой палове 1940-х — 50-х гг. Скончыў Клецкую й Віленскую гімназыі (1930). Вучыўся ў Пражскім унівэрсытэце й у Варшаўскім політэхнічным інстытуце. Уваходзіў у кіраўніцтва Аб'яднаньня Беларускіх Студэнцкіх Арганізацый і Асьветнага Таварыства Беларусаў у Варшаве. У 1939-40 гг. быў начальнікам міліцыі ў Нясьвіжы. У жніўні 1941 года Вітушка — адзін з камандзіраў аддзелаў Беларускай самаабароны на заходнебеларускім Палесьсі, якая праводзіла сумесную з Палескай Сеччу УПА антыбальшавіцкую вайсковую апэрацыю. Арганізатар беларускай паліцыі ў Менску, да восені 1941 г. быў намесьнікам каменданта паліцыі Дз. Касмовіча. Арганізоўваў аддзелы Беларускае самааховы на Браншчыне, Смаленшчыне й Магілеўшчыне (1942-43). На Смаленшчыне аддзелы В. і Касмовіча зьдзейсьнілі сапраўднае цуда, ачысьціўшы многія раёны ад савецкіх партызанаў. Вітушка ўваходзіў у Цэнтральны камітэт Беларускай Незалежніцкай Партыі, а таксама ў кіраўніцтва Беларускай Народнай Самапомачы. Напрыканцы чэрвеня 1944 г. ён удзельнічаў у Другім Усебеларускім кангрэсе, быў сярод арганізатараў плянаванага антынямецкага паўстаньня, мэтай якога было абвяшчэньне незалежнай Беларускай Народнай Рэспублікі.

Зь лета 1944 г. Вітушка — афіцэр дэсантнага батальёна «Дальвіц», маёр Беларускай Краёвай Абароны. Па адных зьвестках, 17 лістапада 1944 г. ён дэсантаваўся на Віленшчыне на чале атрада парашуцістаў. Аднак ужо 7 студзеня 1945 г. нібыта быў забіты ў баю з аддзелам Чырвонай Арміі. Па іншых зьвестках, у лістападзе 1944 г. пад прозьвішчам Вітушкі дэсантаваўся іншы афіцэр. Сам жа Міхал Вітушка ў Беларусі зьявіўся пазьней. Найбольш актыўную дзейнасьць у Беларусі генэрал (гэтую рангу ён атрымаў ад ЦК БНП у 1944 г.) Вітушка распачаў у 1946 г. Ён здолеў арганізаваць беларускі партызанскі рух у цэнтральнай і заходняй Беларусі ў Беларускую Вызвольную Армію (найбольш пашыраная назва — «Чорны Кот»). Вітушка кіраваў і БНП на Бацькаўшчыне, рэдагаваў часапіс «За волю». Пасьля спыненьня партызанскае барацьбы, працягваў дзейнічаць у Беларусі й Летуве, кіраваў збройным падпольлем. Пазьней перабраўся на Захад.

ВОСТРЫКАЎ Цімох (Міхась, нар. у 1922)

Беларускі дэсантнік, паўнамоцны прадстаўнік Рады БНР, шматгадовы вязень бальшавіцкіх канцлягераў. Дэсантаваўся ў Беларусі з амэрыканскага самалёту 27 жніўня 1952 г. у складзе групы. У выніку здрады, быў арыштаваны 5 верасьня таго ж году. Да 1955 г. знаходзіўся ў менскай турме КГБ. З канцлягераў вызваліўся ў 1975 годзе. Напісаў падрабязныя ўспаміны, якія друкаваць не сьпяшаецца. Жыве ў Гомелі.

ГАДЛЕЎСКІ Вінцэнт (16.11.1888 (па інш. зьвестках — 16.12) — сьнежань 1942?)

Рыма-каталіцкі сьвятар, кіраўнік і ідэоляг Беларускага нацыяналістычнага руху ў 1930-40-я гады, арганізатар Беларускага нацыянальнага Супраціву фашыстоўскім акупантам. Паходзіў з м. Поразава Ваўкавыскага павету. Скончыў Віленскую каталіцкую духоўную сэмінарыю й Пецярбургскую каталіцкую духоўную акадэмію. Удзельнік Першага Ўсебеларускага кангрэсу, сябра Рады БНР. Адзін з заснавальнікаў і лідэраў Беларускай Хрысьціянскай Дэмакратыі, палітычнай партыі. Неаднаразова зьнявольваўся ў турмы польскімі ўладамі за беларускую патрыятычную дзейнасьць. У 1936 г. выйшаў з БХД і заснаваў нацыяналістычную арганізацыю «Беларускі Фронт», выдаваў радыкальную газэту «Беларускі фронт», на балонках якой распрацоўваў ідэалёгію беларускага нацыяналізму. Падчас Другой сусьветнай вайны Гадлеўскі стаўся кіраўніком Беларускага нацыянальнага Супраціву, заснаваў падпольныя нацыяналістычныя арганізацыі «Беларуская Незалежніцкая Партыя», «Беларускі Цэнтральны (Народны) Фронт», ініцыіраваў стварэньне нацыянальнага партызанскага руху. 24 сьнежня 1942 г. В.Гадлеўскі быў арыштаваны гэстапаўцамі й закатаваны на сьмерць.

ГАНЬКО Міхась (1918 —?)

Беларускі палітычны дзеяч, кіраўнік Саюза беларускай моладзі, дэсантнік батальёна «Дальвіц». Паходзіў з вёскі Каледзіна Маладэчанскага раёна. Напярэдадні нямецка-савецкай вайны вучыўся на медыцынскім факультэце Віленскага ўніверсытэта. Быў прызваны ў Чырвоную Армію, трапіў у нямецкі палон. З лягера быў вызвалены па хадайніцтву Ф.Акінчыца, навучаўся ў школе прапагандыстаў у г. Вустраў. З 1942 г. працаваў у Менску ў аддзеле прапаганды Генэральнага камісарыята Беларусі. З чэрвеня 1943 г. — кіраўнік галоўнага штабу СБМ, рэдактар часопіса «Жыве Беларусь» (друкаваўся пад псеўданімамі «В.Аганёк», «М.Волат»). Удзельнік Другога Ўсебеларускага кангрэсу. Быў прыхільнікам супрацоўніцтва з нямецкімі акупацыйнымі ўладамі. На пачатку 1945 г. мяняе сваю арыентацыю, уступае ў Беларускую Незалежніцкую Партыю. Ганько ўвайшоў, як афіцэр-прапагандыст, у дэсантны батальён «Дальвіц», рэдагаваў легальны часапіс «Змагар». Пасьля раззбраеньня «Дальвіца» ў Чэхіі, ягоны сьлед гіне. Ёсьць зьвесткі, што Міхась Ганько дабраўся да Беларусі й удзельнічаў у беларускай антысавецкай партызанцы. Пасьля перабраўся на Захад.