Norman Davies - Boże Igrzysko. Tom II

Norman Davies, The Poles in Great Britain, 1914—1919, „Slavonic and East European Review”, L(1972), s. 63—89.

Patrz powyżej, przyp. 7, rozdz. X tomu II.

W. Lipiński, Polska Organizacja Wojskowa, „Bellona”, XXXVII (1931), s. 171—195.

W. Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski, 1905—1918, wyd. 2, Warszawa 1935. Praca jest opatrzona bibliografią i zawiera przegląd historii polskich formacji wojskowych na wszystkich frontach.

Patrz S. Dąbrowski, Walka o rekruta polskiego pod okupacją. Warszawa 1922.

Patrz S. Arski, Galicyjska działalność wojskowa J. Pilsudskiego 1906—1914, Warszawa 1967.

K. Kumaniecki, Odbudowa państwowości polskiej. Najważniejsze dokumenty, Warszawa—Kraków 1924,s.12.

W.Conze.Polnische Nation und Deutsche Politik im Ersten Weitkrieg, Kolonia 1958; E. R. Burke, The Polish policy of the Central Powers during the World War, Chicago 1936; Leon Grosfeld, La Pologne dans les plans imperialistes allemands, 1914—1918, w: La Pologne aux Congres International des Sciences Historiques a Rome, Warszawa 1955, s. 327—355.

I. Geiss, Der Polnische Grenzstreifen, 1914—1918: ein Beitrag żur deutschen Kriegspolitik im Ersten Weltkrieg, Lubeka - Hamburg 1960; P. R. Sweet, Germany, Austria, and Mitteleuropa, 1905—1916, w: Festschrift fur Heinrich Benedikt, wyd. H. Hantsch, A. Novotny, Wiedeń 1957.

J. W. Wheeler—Bennett, Brest—Litovsk: the Forgotten Peace, March 1918, Londyn 1938.

Rękopis autobiografii Ignacego Mościckiego, Archiwum Instytutu J. Piłsudskiego w Nowym Jorku, s. 129—130. Wg relacji Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego (ówczesnego adiutanta Józefa Piłsudskiego), w którego obecności toczyła się rozmowa gen. von Beselera z Piłsudskim.

R. Dmowski, Problems of East and Central Europę, Londyn 1916. Patrz N. Davies., op. cit. (przyp. 6 powyżej, s. 849).

A. Dallin, The Future of Poland, w: Russian Diplomacy m Eastern Europę 1914—1917, Nowy Jork 1963. Tekst oświadczenia Rządu Tymczasowego z 30 marca 1917 patrz Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko—radzieckich. Warszawa 1962, t. l, s. 18—20.

W sprawie oświadczenia bolszewików z 27 marca 1917 roku patrz ibidem, t. l, s. 8—9.

L. Gerson, Woodrow Wilson and the Rebirth of Poland, 1914—1920, New Haven 1953; V. Mamatey, The United States and East Central Europę, 1914—1920: a study in Wilsonian Diplomacy and Propaganda, Princeton 1959.

L. Grosfeid, Polskie reakcyjne formacje wojskowe w Rosji, 1917—1919, Warszawa 1956; H. Bagiński, Wojsko polskie na Wschodzie, 1914—1920, Warszawa 1921; S. Żbikowski, Zachodnia Dywizja Strzelców, „Z pola walki”, III (1960); M. Wrzosek, Polskie Korpusy Wojskowe w Rosji w latach 1917—1918, Warszawa 1969.

Por. poniżej, przyp. 7, rozdz. XXI tomu II

M. Stachiw, J. Sztendera, Western Ukrainę at the turning point of Europe's History, Scranton, Penn., 1969, l, 1918—maj 1919; Rosa Bailly, A City fights for its freedom: the rising of Lwów in 1918—1919, Londyn 1956; J. Bendow, Der Lemberger Judenpogrom, 1918—1919, Wiedeń 1919; S. Skrzypek, The problem of East Galicia, Londyn 1948.

Oficjalni historiografowie współczesnej Polski świadomie przeceniają rolę embrionalnego Rządu Ludowego Daszyńskiego w Lublinie, aby odwrócić w ten sposób uwagę od mającego wkrótce nastąpić sukcesu Piłsudskiego, jakim było utworzenie pierwszego rzeczywiście niepodległego rządu. Por. H. Jabłoński, Narodziny Drugiej Rzeczypospolitej, 1915—1919, Warszawa 1962. [Patrz przyp. 2, rozdz. I, s. 514; przyp. tłum.]

Józef Iwicki, Z myślą o Niepodległej: Listy Polaka, żołnierza armii niemieckiej z okopów I wojny światowej, 1914—1918, wyd. A. Juzwenko, Wrocław 1978.

Należy ubolewać, że najnowsza praca na temat historii Polski międzywojennej napisana w języku angielskim, Politics in Independent Poland, 1921—1939: the Crisis of Constitutional Government Antony Polonsky’ego, opublikowana w Oksfordzie w 1972, pomija trzy pierwsze lata powstawania i istnienia Rzeczypospolitej. J. Rotschild, East Central Europę between the two World Wars, Seattle 1975, umieszcza Polskę w szerszym kontekście terytorialnym. Z prac polskich należy wymienić następujące ważne wprowadzenia do tego okresu historii kraju: A. Micewski, Z geografii politycznej II Rzeczypospolitej’, Kraków 1965; M. M. Drozdowski, Społeczeństwo, państwo, politycy II Rzeczypospolitej, Kraków 1972; J. Żamowski, Społeczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej, 1918—1939, Warszawa 1973; W. Pobóg—Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski 1865—1945, Paryż—Londyn 1953—56, t. l, 2; S. Mackiewicz, Historia Polski 11 Xl 1918 — 17 IX 1939, Londyn 1941. Patrz także praca zbiorowa Pologne 1918—1939, Neuchatel 1946— 47, t. 1—3.

Jest to pogląd dość ekscentryczny. Inne, pełne zacietrzewienia, wprowadzenia do tematu znaleźć można u Pobóg-Malinowskiego, op. cit., lub w: A. Ajnenkiel, Od rządów ludowych do przewrotu majowego. Warszawa 1968.

A. Przybylski, La Pologne en lutte pour ses frontieres, Paryż 1931; S. Pomarański, Pierwsza wojna polska, 1918—1920, Warszawa 1920 (zbiór komunikatów wojennych).

Norman Davies, White Eagle, Red Star (op. cit., patrz powyżej przyp. 9 rozdz. X).

Lord D’Abemon, The Eighteenth Deciswe Battie ofWorId History, Londyn 1931, s. 49 i nn. D’Abernon, ambasador królewski w Berlinie, był jednym z czołowych naocznych świadków bitwy nad Wisłą.

Izaak Babel, Historia jednego konia, w zbiorze opowiadań odeskich. Tłum. S. Pollak, Warszawa 8, s. 157—159. Patrz Norman Davies, Izaak Babel's Konarmiya Stories and the Polish-Soviet War, 1919—1920, „Modern Language Review”, XXIII (1972), s. 845—857.

P. Wandycz, Soviet-Polish Relations 1917—1921, Cambridge, Mass., 1969. Patrz także S. Dąbrowski, The Peace treaty of Riga, „Polish Review”, V (1960), s. 3—34.

Edward Gibbon (1737—94), angielski historyk, autor monumentalnego dzieła Zmierzch cesarstwa rzymskiego (przyp. tłum.).

D’Abernon, op. cit., s. 8—9.

Klara Zetkin, Reminscences of Lenin, Londyn 1929, s. 19—22. Patrz także S. W. Page, Lenin and World Revolution, Nowy Jork 1959, s. 154—176.

P.Wandycz, Generał Weygand and the Battle of Warsaw ,,Journal of Central European Affairs”, XIX (1960), s. 357—365, oraz tego samego autora: France and her Eastern Allies, 1919—1925, Minneapolis 1965.

Polska myśl demokratyczna w ciągu wieków. Antologia. Oprać. M. Kridl, W. Malinowski, J. Wittlin. Nowy Jork 1945, s. 270—271. Patrz także Historia państwa i prawa Polski. 1918—1939, część I, pod red. F. Ryszki, Warszawa 1962.

Na temat integracji patrz Drogi integracji społeczeństwa w Polsce XIX—XXw., pod red. H. Zielińskiego, Wrocław 1976, z artykułem Piotra Sławeckiego, Kilka uwag o roli —wojska w procesach integracyjnych i dezintegracyjnych II Rzeczypospolitej, s. 193—215.