Вера Смирнова - Героi Элады (З мiфаў старажытнай Грэцыi) (на белорусском языке)

- Хутчэй хадзем адсюль, - сказаў Геракл, - пакуль нас не ахапiў смяртэльны сон. - I, кiнуўшы ў ваду бразготку Афiны, сябры пайшлi ад мёртвага возера.

Шосты подзвiг

Геракл ачышчае Аўгiевы канюшнi

Невыказна багаты быў цар Элiды Аўгiй. Незлiчоныя статкi яго валоў i авечак i табуны коней пасвiлiся ва ўрадлiвай далiне ракi Алфея. Трыста коней з белымi як снег нагамi меў ён; дзвесце - чырвоных, нiбы медзь; дванаццаць коней былi белыя, нiбы лебедзi, а ў аднаго з iх блiшчала на лбе зорка.

Аўгiй столькi меў скацiны, што слугi не паспявалi чысцiць хлявы i канюшнi, i за шмат гадоў у кожнай з iх назбiралася гною пад самы дах.

Цар Еўрысфей хацеў удружыць Аўгiю i зняважыць Геракла. I ён паслаў героя чысцiць Аўгiевы канюшнi.

Геракл прыйшоў у Элiду i сказаў Аўгiю:

- Калi ты аддасi мне дзесятую частку сваiх коней, я вычышчу канюшнi за адзiн дзень.

Аўгiй засмяяўся: ён думаў, што iх зусiм немагчыма вычысцiць. Таму цар сказаў Гераклу:

- Я аддам табе дзесятую частку маiх коней, калi ты за адзiн дзень вычысцiш мае канюшнi.

Геракл папрасiў, каб яму далi рыдлёўку, i Аўгiй, усмiхаючыся, загадаў прынесцi яе герою.

- Доўга ж табе давядзецца працаваць гэтай рыдлёўкай! - сказаў ён.

- Адзiн толькi дзень, - адказаў Геракл i пайшоў на бераг Алфея. Паўдня ён старанна працаваў рыдлёўкай. Зямля ляцела з-пад яе i лажылася высокiм валам. Геракл запрудзiў рэчышча ракi i адвёў яе проста ў царскiя канюшнi. Воды Алфея iмклiва пацяклi праз iх, зносячы з сабою гной, стойлы, кармушкi, нават струхлелыя сцены.

Абапёршыся на рыдлёўку, Геракл глядзеў, як добра працавала рака, i толькi зрэдку памагаў ёй. Да захаду сонца канюшнi былi чыстыя.

- Не гневайся, цар, - сказаў Геракл, - я ачысцiў твае канюшнi не толькi ад гною, але i ад усяго, што струхлела i даўно згнiло. Я зрабiў больш, чым абяцаў. Цяпер ты аддай мне тое, што абяцаў.

Але сквапны Аўгiй заспрачаўся, пачаў сварыцца i адмовiўся аддаць Гераклу коней. Тады Геракл зазлаваў, пачаў з Аўгiем бiцца i забiў яго.

Сёмы подзвiг

Геракл утаймоўвае Крыцкага быка

Шэсць разоў прыходзiў ужо Геракл у Мiкены i па загаду цара Еўрысфея выпраўляўся ў небяспечную i цяжкую дарогу. Шэсць подзвiгаў ён здзейснiў: забiў Нямейскага льва, знiшчыў Лярнейскую гiдру, злавiў Керынейскую лань, прынёс у Мiкены Эрыманфскага вепра, прагнаў з Грэцыi Сцiмфальскiх птушак i за адзiн дзень вычысцiў Аўгiевы канюшнi. I вось зноў паклiкаў героя Еўрысфей i загадаў яму плыць цераз мора на выспу Крыт i ўтаймаваць раз'юшанага быка, з якiм нiхто з крыцян не мог справiцца.

Гэты бык прыплыў калiсьцi да выспы Крыт, i крыцкi цар Мiнас абяцаў богу мораў Пасейдону прынесцi быка яму ў ахвяру. Але беласнежны бык з залатымi рагамi так спадабаўся Мiнасу, што цар пакiнуў яго сабе, а Пасейдону ахвяраваў другога быка. Бог мора ўгневаўся i наслаў шаленства на прыгожага быка. Бык ашалеў, вырваўся са стойла, уцёк з царскага двара i стаў гразой усёй выспы.

Геракл падаўся на бераг мора, сеў на фiнiкiйскi карабель i паплыў на Крыт. Наляцела бура, доўга насiла карабель па бурным моры, нарэшце разбiла яго, i хвалi выкiнулi абломкi на бераг чужой, незнаёмай краiны.

Тут раслi дрэвы, падобныя на пучкi вялiкiх пёраў: проста са ствала выходзiлi тоўстыя сцяблiны, на якiх гайдалiся лiсты, такiя вялiзныя, што пад кожным мог схавацца чалавек.

Геракл i яго спадарожнiкi, што засталiся жывыя, адпачылi ў засенi гэтых дрэў i пайшлi ўздоўж берага па гарачым жоўтым пяску. Доўга iшлi яны i нарэшце прыйшлi ў вялiкi горад каля мора. У гаванi было шмат караблёў, а на беразе стаялi высокiя палацы i храмы.

- Вы ў Эгiпце, - сказалi iм жыхары, якiя спяшалiся ў храм на свята, - а кiруе Эгiптам вялiкi Бузiрыс, магутны i грозны цар.

Геракл папрасiў адвесцi яго да цара. Але толькi чужаземцы ўвайшлi ў палац, як iх схапiлi i звязалi ланцугамi.

- Вы прыйшлi якраз у пару, - сказаў iм жорсткi ўладар Эгiпта, - сёння свята ў Эгiпце, i я ахвярую вас багам.

- Багi не прымаюць чалавечых ахвяр, - адказаў Геракл.

Але Бузiрыс, смеючыся, адказаў:

- А вось мы праверым! Ты першы будзеш заколаты жрацом - паглядзiм, цi пажадаюць цябе багi. - I загадаў адвесцi палонных у вялiкi храм пасярод горада.

Геракла i яго спадарожнiкаў прывялi ў храм, якi быў поўны народу. Але як толькi запалiлi агонь каля ахвярнiка i стары жрэц узяў свой востры i доўгi нож, Геракл з усяе сiлы напружыўся i разарваў ланцуг, якiм быў звязаны. Абрыўкам ланцуга ён ударыў жраца i забiў яго. Потым у гневе расшпурляў царскую варту, адабраў у Бузiрыса меч i закалоў лiхога цара. Уражаныя сiлай героя, эгiпцяне не адважылiся падступiцца да яго. Геракл вызвалiў сваiх таварышаў i заспяшаўся з iмi на бераг мора. Там яны знайшлi карабель, якi мог завезцi iх на Крыт.