Вера Смирнова - Героi Элады (З мiфаў старажытнай Грэцыi) (на белорусском языке)

Лань усё часцей паказвалася перад iмi, быццам пачынала прывыкаць да людзей, - яна спынялася i пазiрала на iх без боязi i ўцякала ўжо не так iмклiва, як раней. Цяпер забiць яе было б лёгка, але ж яны павiнны былi злавiць яе жывой - такi быў загад цара.

Нарэшце iм удалося загнаць лань на вяршыню i абысцi. На вузкай сцяжынцы над прорвай яе чакаў Iалай. Убачыўшы яго, лань павярнулася, хацела бегчы назад, але тут Геракл перагарадзiў ёй дарогу. Яна замiтусiлася, не ведаючы, куды ўцякаць, i раптам замерла на краi прорвы. У тое ж iмгненне Геракл накiнуў ёй на рогi сплеценую з паўзучых раслiн вяроўку i моцна трымаў, пакуль не прыйшоў Iалай. Удвух яны павялi злоўленую лань па пракладзенай ужо дарозе ўнiз з гары.

Раптам на павароце сцяжынкi, у лесе, перад iмi з'явiлася прыгожая жанчына ў кароткiм адзеннi, з паляўнiчым лукам у руках, з калчанам за плячамi. Твар яе быў разгневаны, вочы палалi. Уладным узмахам рукi яна спынiла паляўнiчых, а лань адразу ж падбегла да яе i пачала церцiся галавой аб яе рукi.

Маладая паляўнiчая пагладзiла яе i сказала:

- О прагныя людзi! Хiба вам мала дарог i палёў у шырокiх далiнах там, унiзе? Навошта вы парушылi цiшыню майго горнага лесу? Нiколi яшчэ не ступала тут нага чалавека... Цяпер вы паказалi дарогу сюды людзям, i на маiх запаведных вышынях загрукаюць сякеры i рыдлёўкi, а стрэлы паляўнiчых распудзяць маiх звяроў i птушак. Навошта вы зрабiлi гэта?

Геракл пазнаў дачку Зеўса - Артэмiду-паляўнiчую.

- Не гневайся на нас, багiня! - адказаў ён ёй. - Мы прыйшлi сюды па волi твайго бацькi, вялiкага Зеўса, якi паслаў нас служыць людзям. Мы праклалi дарогу на вяршынi, таму што зямля ўся павiнна стаць набыткам чалавека. Але толькi смелыя i дужыя змогуць падымацца сюды. Няхай адважныя пойдуць за намi на гэтыя вяршынi. Тут цудоўна, тут вольна дыхаецца, i адсюль далёка вiдаць усё вакол. Тут чыстае паветра, i сам чалавек, падняўшыся сюды, робiцца чысцейшым i лепшым.

Позiрк багiнi палагаднеў. Яна пагладзiла прыгожую лань i сказала ёй:

- Iдзi! Ты хутка вернешся да мяне! - i схавалася памiж дрэвамi.

Геракл з Iалаем пайшлi далей, ведучы за сабою злоўленую лань.

Дарога назад была хутчэйшая i лягчэйшая, бо яны iшлi па сваiх слядах i зарубках. Неўзабаве яны спусцiлiся да падножжа гары. Геракл рушыў у Мiкены i прывёў у палац Еўрысфея цудоўную лань.

Але цар, баючыся Артэмiды, аддаў лань Гераклу.

Геракл успомнiў словы красунi паляўнiчай: "Ты вернешся да мяне!" Каб выканаць пажаданне багiнi, ён вярнуў лань Артэмiдзе.

Чацвёрты подзвiг

Геракл вызваляе зямлю ад Эрыманфскага вепра

I ўлетку i ўвосень, калi на палетках даспявае гароднiна i збажына, сяляне, што жылi каля гары Эрыманф, з трывогай аглядалi ранiцай свае палi i кожны раз то тут, то там знаходзiлi сляды страшнага спусташэння: зямля была парытая, пасевы здратаваны, вырваны з коранем i шмат пладоў, патрэбных людзям, без карысцi былi падушаны нейкай грубай сiлай.

Людзi гаварылi, што ў дубовым гаi на горных схiлах жыве дзiкi вепр, якi ўночы спускаецца з гары i спусташае палеткi. Але такiя страшныя былi яго iклы i капыты, што нiхто не адважваўся пайсцi ў лес i забiць злоснага драпежнiка.

Цар Еўрысфей загадаў Гераклу ўпаляваць Эрыманфскага вепра.

Геракл здзiвiўся, што дагэтуль не знайшлося ў паселiшчы меткага стралка, таму што забiць дзiка не так ужо цяжка, i адзiн пайшоў на Эрыманфскую гару.

Узбiраючыся ўгору па крутым схiле, ён пачуў конскi тупат, i раптам мiма яго прамчаўся ў далiну табун дзiкiх коней. Але, прыгледзеўшыся добра, Геракл убачыў, што гэта былi не конi. Нiбы палова чалавека зраслася з палавiнай каня - на конскiм крыжы чалавечае тулава з галавою i рукамi. Здалёк здавалася, што раз'юшаныя коннiкi iмчацца на шпарканогiх конях.

- Кентаўры! - усклiкнуў Геракл.

Нiбы бура, пранеслiся кентаўры паўз Геракла, крышачы ўсё на сваiм шляху, i памчалiся проста ў паселiшча, што знаходзiлася пад гарой.

"Гэта страшней за дзiкага вепра!" - падумаў Геракл i зразумеў цяпер, чаму Еўрысфей паслаў яго сюды на паляванне.

Але ён не спалохаўся i пайшоў далей. Неўзабаве ён убачыў пячору, перад якой стаяў на варце малады кентаўр.

Геракл смела падышоў да яго i сказаў дружалюбна:

- Я царскi паляўнiчы. Цар загадаў мне высачыць i забiць дзiкага вепра, што жыве тут на гары. Цi не падкажаш мне, як яго знайсцi?

Кентаўр ахвотна адказаў:

- Гэты вепр дапякае i нам, жыхарам гэтага лесу. Праз яго я павiнен ахоўваць пячору, каб ён не спустошыў наша жытло. Добра, калi ты заб'еш яго. Я пакажу табе яго след. Але спачатку будзь маiм госцем.

I ён прывёў Геракла ў пячору, расклаў агонь i пачаў частаваць паляўнiчага мясам i садавiнай.