Альгерд Бахарэвiч - Дзеці Аліндаркі

Маю сястру зьелі ваўкі. Вось, напрыклад, у Сярэднявеччы такі факт біяграфіі нікога не зьдзівіў бы, падумаў Лёччык. Бывае, сказалі б. Мінулай зімой маю цётку ўкусіў пацук, сказалі б сярэднявечныя людзі, і яна памерла ад чумы. Бубоннай. А мая сястра выйшла замуж за гарбатага сьвінапаса. А мой дзядзька пайшоў вызваляць Гроб Гасподні, і больш пра яго ніхто ня чуў… Лёччык прыгадаў, як Важаты сказаў учора на лінейцы, што зладзіць ім сапраўднае Сярэднявечча, бо Толік зноў насцаў у ложак. Важаты меў на ўвазе, што іх зноў будуць прывязваць. Быццам ён ведаў, гэты садыст, што такое Сярэднявечча. У Сярэднявеччы бацькі, нараджаючы дзяцей, ведалі, што ацалее і дажыве да шаснаццаці добра калі палова прыплоду. Лёччыку шаснаццаці яшчэ не было. Але ён ведаў, што дажыве. Такая моц адчувалася ва ўсім целе – нават калі проста пацягваешся, дык адчуваеш, што мог бы зараз падняць цэлую краіну і панесьці на плячах. Няважна, куды. Важатыя казалі, што гэта ўсё лягер іх так загартоўвае. І Лёччык верыў у гэта, бо раней такога зь ім ніколі не было. Такая сіла – што чарніцы, што сосны, што сонца: да ўсяго можна дацягнуцца.

Дзіўна, але ён зусім не пачуваўся галодным. Яшчэ раніцай яны прачнуліся ў лягеры сярод звычных драўляных сьценаў іхнага корпуса і нават пасьпелі пасьнедаць у сталовай – малако, каша, хлеб з маслам, сыр, які Лёся не даела і аддала яму. Потым прынялі таблеткі. Сёньня ім ня трэба было ў Кабінэт, і вольнага часу было крыху болей. Калі не было Кабінэту, пасьля сьняданку яны заўжды хадзілі пад ялінкі, сустрэўшыся каля прыбіральняў – там, за драўлянымі будкамі, каля самай агароджы, было іхнае запаветнае месца: зваленыя ў кучу крэслы, старое піяніна, у якім жылі мышы, нейкія плякаты, напісаныя ад рукі пад трафарэт, і заўжды з памылкамі; там стаялі тарчма проста ў траве старыя аконныя рамы, у шыбінах якіх таксама нехта жыў: часам, у сонечнае надвор’е, на шкле зьяўляліся дзіўныя адлюстраваньні – ці то людзі, ці то цені, за сьпінамі якіх, у самай глыбіні шкла, мігцеў асьветлены калідор, поўны павольных, рыбіных рухаў. Узьнікала адчуваньне цудоўнай трохмернасьці гэтага шклянога сьвету, і аднойчы Лёся прызналася, што ёй кожны раз хочацца пайсьці проста ў шкло, бо яна ведае, што гэта магчыма. “Не хадзі”, – прасіў ён сястру, а яна глядзела на яго строга, як манашка.

Там, ля агароджы, зямля была засыпаная сьветлымі шэрымі шышкамі і нерухомай, таксама сьветлай, бы цукрам пасыпанай ігліцай, па якой яны хадзілі туды-сюды, слухаючы, як прыемна шаргоча ў іх пад нагамі. Часам яны ляжалі пад ялінамі, гаворачы пра тое і пра сёе – але ніколі не абмяркоўваючы лягер. За ялінамі пачыналася агароджа, мэталічная сетка, а за ёй быў такі самы сятчасты, быццам сам патрапіў у пастку, лес.

І вось сёньня раніцай з-за ялінаў іх нехта паклікаў. Такое здаралася і раней. Яны зь Лёсяй падыходзілі, не баючыся – падавалася неверагодным, што нехта можа пранікнуць сюды, за сетку, у лягер. У лягеры быў уваход: пафарбаваная жоўтым брама, над якой вісела кола, утыканае бліскучымі пратубэранцамі, і нейкім чынам, яны ведалі гэта, пратубэранцы ахоўваюць іх, гэтае кола было неяк зьвязанае зь сеткай, зь яе пэрымэтрам, абысьці які ў іх пакуль не хапіла часу. Таму цяпер, калі голас з-за сеткі назваў іх імёны, яны не адчувалі страху. Праўда, Лёся сказала, што набліжацца ўсутыч да агароджы ўсё ж небясьпечна – раптам у іх там, на тым баку, ёсьць такія крукі, якімі можна зачапіць чалавека і выцягнуць зь лягеру ў лес. Неяк, калі іх толькі прывезьлі сюды, зь імі загаварыў пажылы мужчына, які прапаноўваў ім пачаставацца арэхамі і нават прасоўваў іх скрозь сетку. Яны маўчалі, а ён гаварыў без супынку, ледзь ня плачучы. Яны тады яшчэ ня надта добра ведалі Язык. Тым разам Лёся падышла бліжэй, Лёччык неахвотна патупаў за ёй. І тады мужчына павярнуўся да іх сьпінай. Адной рукой ён прасоўваў празь ячэйкі арэхі, а другую засунуў у кішэню: дзіўная пастава. І так працягвалася цэлую вечнасьць. І арэхі падалі на ігліцу, колькі ў яго іх там было, тых арэхаў: тысячы, мільёны? І словы ляцелі ў лес, ператвараючыся ва ўздыхі і стогны. “Гэта атручаныя арэхі, – сказала Лёся, калі мужчына нарэшце сышоў і ягоная пакрыўджаная сьпіна зьнікла за дрэвамі. – Ня будзем іх есьці”. І яны пайшлі прэч.

Але часьцей за ўсё на тым баку агароджы стаялі хлопцы з суседніх вёсак і ўсяляк курчыліся й выдурваліся, каб прыцягнуць іхную ўвагу. “Гэй, дэбільчыкі! – крычалі яны, і галасы рабіліся ўсё больш хрыпатыя. – Як вы тамака, недаразьвітыя? Тупыя! Тупыыыыя! Як вы там, тупыя? Лечаць вас? На ўколы схадзілі ўжо? Чарапушкі вам падмылі?” Часам нейкі з тых падшыванцаў даставаў са штаноў чэлес і весела махаў ім, але гэта самыя сьмелыя, астатнія проста паказвалі ім свае загарэлыя азадкі. Лёся ўсьміхалася, не адводзячы вачэй. А Лёччыку хацелася шпурнуць нешта туды, за сетку. Так, каб трапіць у кагосьці. Каб пайшла кроў. Лёччык любіў, калі ідзе кроў.