Яніна Пінчук - Горад мрой (зборнік)

А зусім нядаўна ў мяне пачало з’яўляцца больш і больш знаёмых з Лацінскай Амерыкі, у тым ліку нават хлопец, які хацеў паступіць ва ўніверсітэт недзе ва Усходняй Еўропе і вывучаў рускую мову, ды яшчэ адзін з Чылі, нашчадак украінскіх казакоў (на якога я вельмі спадзявалася ў справе здабывання генеральскіх мемуараў). Дзіўныя справы Твае, Пане, і дзіўныя повязі. Усё гэта нездарма, як і перапіска з чылійцамі. Няўжо мой лёс будзе такім жа, як у маёй цёткі Наташы?

Яна ўжо трыццаць гадоў жыве ў Нямеччыне. Ніколі не забудуся на яе аповед: «Я заўсёды ў дзяцінстве любіла казкі братоў Грым. А яшчэ ж была кніжка з малюнкамі – мне так падабаліся гэтыя строі, гэтыя акуратненькія дамкі. І ў дзіцячым пакоі ў мяне над ложкам вісеў дыванок. Не, габелен. І там таксама была ілюстрацыя з казак – быццам бы Гензель і Грэтэль, але што дакладна помню – загадкавы, не наш, яловы лес. І мне тады думалася: а вось выдатна было б жыць там! Увесь час марыла і фантазіравала. Ну вось – намарыла!»

«Глядзі, нафантазіруеш сабе Латамерыку», – сказала Арына. А што? Я б і не супраць. Больш таго – мару. Здзейсніць паломніцтва, як у Святую Зямлю.

– Няўжо табе Вайсковых могілкаў недастаткова?

– Ды гэта зусім не тое! Ты не разумееш.

Мае словы – свядомая хлусня. Усё яна разумела. Але ў адказ магла толькі ўздыхнуць і прамаўчаць.

А зараз на мяне наплыло дзіўнае пачуццё – усведамленне таго, што ўсё гэта – рэальна. Пачынаючы з лета, з пары вечаровых шпацыраў, з позніх званкоў Насці, з адурэння ад перакладаў з гішпанскай, з замірання сэрца на вуліцы Чырваназорнай – з кожным крокам «гэта» рабілася ўсё больш рэальным. Я галасіла і абуралася, біла капытом ці інсцэніравала карціну непрытомнасці ад заняпаду сіл, лаялася і стагнала на фінішнай прамой – але ведала, што нават крывавыя пакуты – лічы, не напраўду, мары ж мае згушчаюцца ў паветры, як чарадзейны туман, прымаюць форму, ушчыльняюцца, і… І тут я ўбачыла чылійскага экс-прэзідэнта. Што я ачмурэла – гэта слаба сказана. Спачатку мне падумалася, што справа ў хваравітай фантазіі, што я ўжо канчаткова з глузду з’ехала на глебе сваёй асабістай утрапёнасці.

Аднак стаяў ён амаль проста перада мною, бліжэй да дзвярэй, рыхтуючыся выходзіць, у кампаніі фарбаванай бландынкі гадоў сарака ў бруснічным берэце і нейкага суровага дзядзькі ў наменклатурным паліто. Сам ён таксама выглядаў да немагчымасці наменклатурна – з партфелем, у куртцы з баранковым каўняром. Дый акуляры а-ля Шурык чамусьці не разбаўлялі вобраз, а нагняталі афіцыёз. Ён не ўсміхаўся. І мяне не заўважаў.

«Прыпынак "Вулiца Дарашэвiча"», – адчаканіў голас БССР-аўскага інтэлігента. Мякка раз’ехаліся створкі дзвярэй, кабета крыху манерным рухам паправіла берэт і выйшла – ён за ёю.

З таго вечара спакою я ўжо не ведала.

Дзяўчаты падышлі праз некалькі хвілін. Арына была трохі бледная і хмурная: яна была зусім не ў захапленні ад такой інфернальнай лесвіцы. Наста ж захоўвала заўсёдны бесшабашна-незалежны выраз твару, які, мабыць, больш уласцівы хлопцам. Хоць у нашай кампаніі было не прынята абмяркоўваць, што каму «ўласціва», а што не.

– Так а што за ідэя такая прышпільная? – перапытала Наста.

– Тэорыя распаўсюджання «кававых скрынак» у Мінску, – хіхікнула я.

Арына вытрымала паўзу і загаварыла:

– Вы заўважылі? Яны растуць, як грыбы, быццам спорамі плодзяцца – і гэта за нейкіх паўтара гады. З пункту гледжання эканомікі трохі рызыкоўна, згодныя?

– Хм, ну, пэўна што, – хмыкнула Наста.

– Сумняюся, што яны прадаюць пэўны прадукт, – працягвала Арына. – Кава? Падумаеш, ёю, бадай, ужо гадоў трыста нікога не здзівіш, у кожнай установе яе пададуць, – яна абвяла поглядам памяшканне. – Здаецца, яны прасоўваюць ідэю, імідж. Вядома, калі гэта пазіцыянуецца як аналаг Starbucks, то першы, хто прыходзіць да галавы – хіпстары, – усміхнулася Арына.

З цікавасці мы зірнулі сюды-туды, правяраючы яе сцверджанне. Дакладна, справа ад нас за стойкай асталяваліся багемныя франты – прадстаўнікі вышэйзгаданай субкультуры. Але мая цікаўнасць не была бяздзейнай – я цадзіла халодны кававы напой з адыёзнай назвай «трава», не спыняючы стральбу вачыма, бязмэтнае, але дакучлівае высочванне. Вядомая рэч, калі я зірнула на суседзяў, усярэдзіне ў мяне ўсё абарвалася: гэта быў ён.

Невысокі, але добра скроены малады чалавек у клятчастым пінжаку са скуранымі латкамі на локцях і ў доўгім белым шалі. І, натуральна, у характэрных акулярыках. Ён штосьці нягучна, але з захапленнем расказваў усёй кампаніі – можа, пра нейкі фільм, можа, пра здымкі, што зрабіў нованабытым «Зенітам» (фотаапарат тут жа і стаяў, на стойцы). О так, і відавочна не проста выхваляўся, а рабіў экскурс у мастацтва сучаснай фатаграфіі. Да чаго ж усё стэрэатыпна. Мабыць, выдавала менавіта наўмыснасць маскіроўкі. Тым больш, няможна было зблытаць гэты злёгку самаздаволены выраз, хітрыя яскаркі ў поглядзе, і гэтыя густыя, хораша зачэсаныя хвалістыя валасы ні з чыімі іншымі.