Яніна Пінчук - Горад мрой (зборнік)

– Дык ты не думала пра генерала? У яе голасе дакор.

– Сёння мы бачыліся на Вайсковых. Ну, ты ведаеш. Шкада, што яны такія маленькія, там нават зацішнай адзіноты амаль не адчуваецца. Хоць там жа так хораша, прыгожа.

Мілы мой генерал! Я ішла сёння да цябе. Спачатку перайсці на іншы бок, праз трамвайныя шляхі, потым нырнуць у двор, а там – зачараваны касцёл. Белы, гожы, ён стаіць на ўзвышэнні, як на пастаменце, каменныя сцены якога аплёў дываном дзікі вінаград. І гэта заслужана, таму што ён быццам адважны фрэгат, што выдужаў сярод навальніц і дагэтуль ганарліва ўздымаецца над бруднымі хвалямі савецкага смецця. Беласнежны, як сам папскі строй, пасярод плебейскіх бялізнавых вяровак, задрыпаных пад’ездаў і ўбогіх гаражоў.

Я буду з табой, генерал, не адной крыві – дык аднаго духу, я дамагуся, я выпраўлю гэта дурное непаразуменне і далучуся да цябе і тваёй Царквы на векі вечныя… Ды ў канцы канцоў, я ўжо – з табою, de facto – зараз толькі набыць статус de jure! «Ангельскую ты ўжо ведаеш, не турбуйся!» – «Але ж мне яшчэ трэба здаць экзамен. Кожны, хто едзе вучыцца за мяжу, абавязаны здаць TOEFL. Мне патрэбны сертыфікат». – «Захочаш, так будзе». Так, будзе ў мяне «сертыфікат». І экзамен» здам. І буду як усе нармальныя лацінасы. Амэн.

У двары касцёла растуць ніцыя вербы. Шатры з вострага лісця мудрагеліста прапускаюць святло, малюючы на цёплых дарожках дзіўныя ўзоры. Цяжкія, каньячнага колеру форткі дзвярэй расчынены, у змроку храма мігцяць свечкі – тут таксама адмысловая тэрыторыя, адлучаная ад усяго, што знадворку. Тут і так чароўнае месца, а ўнутры касцёла – як быццам яшчэ адзін узровень, яшчэ большая глыбіня таямніцы. Тут цудоўна. Чаму ж я ніколі не заходзіла туды, што мяне трымае? Ды нічога асаблівага. Аднак цяпер я сыходжу адсюль. Касцёл так і застаецца для мяне загадкай, неразгаданай, але той, што вабіць, як святло далёкага маяка.

Адна вуліца завецца Чырвоназоркавая, другая – Смалячкова; я ведаю, што гэта быў снайпер – наш, беларускі, у гады Другой сусветнай. Я так люблю гэтыя пяціпавярховікі, і ў мяне ёсць аформленая мара – мне б хацелася тут жыць. Мне ўжо здаралася выслухваць ад людзей, што мае жаданні – дробнабуржуазныя, мяшчанскія, што няможна мераць мару грашыма, але… У чым мая загана – у тым, што я дакладна ведаю, чаго хачу? Тым больш, ніхто, апроч мяне і некалькіх пасвячоных, не ведае, якім таемным сэнсам я напаўняю самыя банальныя дзеянні, наколькі метафізіка для мяне важнейшая за фізіку.

Утульныя, ціхія вулачкі пасярод самага цэнтру, бружмель у агародчыку, ізноў бялізнавыя вяроўкі, а вунь наперадзе – хаты пяцідзясятых гадоў на пару сем’яў (і як толькі не абваліцца гэты пакрыўлены балкон?), вунь прабегла котка (не мая, іншая), трыпутнік у расколінцы пад нагамі, вадасцёкавыя трубы, бэзавае лісце, прывіднае святло з-за аблокаў. А вось мой любімы кандыцыянер! Ды Наста мае рацыю: ён выглядае як выдраны кавалак самалёта. Велізарны, ён зачароўвае сваім трывожным, злавесным гудам, які ўздымаецца раптам, нарастаючы, і ад гэтага бягуць мурашкі па спіне, як у дзяцінстве пры выглядзе індустрыяльных збудаванняў на фоне крывавага заходу сонца. Італія… Вось ужо ніколі б не падумала, што Залатая Горка нагадае мне Італію. Проста там мяне таксама інтрыгавала тое, што я цяпер спецыяльна вучылася бачыць наноў: незвычайная форма вадасцёкавай трубы, чорныя лапіны сажы на жаўтлявай хаце – сляды пажару, плюшч на сцяне, жук-насарог на асфальце, васковыя тычачкі ў белых духмяных кветках, смаўжы, што выпаўзаюць ноччу на жвір стаянкі, грозныя вялікія кандыцыянеры.

Шпіталь МУС – прыстойны будынак, аточаны пышнай зелянінай і прыстойнай, з пікамі, агароджай. Тут ён таксама з’яўляецца мне: глядзіць з-за жалезных прутоў, як арыштант, да аднаго прута дакранаючыся рукой – нерашуча, нібы нават узяцца асцерагаецца. Ён не ў бальнічнай адзежы, у поўнай форме, у шэрым кіцелі. Але вочы такія сумныя, нібыта жыць яму засталося два дні, і ён хацеў мяне ўбачыць – а я ў гэты час, вядома, недзе швэндалася, піла, танцавала і рагатала ў голас абы з кім.

Сэрца зашчамляе, і па ўсім целе прабягае разрадам хваля салодка-пакутнага болю, які выбівае слязу. Я пачынаю лаяцца, слаць генерала куды далей, і паскараю крок, адскокваючы ад агароджы – а прыступ пакуты закіпае ўжо ў мяне ў горле – бегам, бегам…

Заходжу на могілкі нясмела, з чорнага ходу, з той вулачкі, дзе двухпавярховыя хаты (мы з Настай сышліся на тым, што было б выдатна купіць такую хату і жыць там). Я ўжо ўвайшла, гляджу на вулачку з-пад махроў галля і ўсміхаюся: проста за Вайсковымі могілкамі амбасада Кубы – вось чорт, гэта гумар такі ці што? Не, не да смеху.