Ганна Севярынец - Дзень Святого Патрыка

Таму і настойваюць людзі дасведчаныя: дзерганула дзе – ідзі і лячыся. Неадкладна. Не чакаючы, пакуль пачнецца сапраўдны боль. Яны так упэўненыя таму, што самі не так даўно з аперацыйнай. Ведаюць, як яно бывае.

Але ж кажуць, што настане час, калі і гэта скончыцца. Старым, кажуць, зубы не баляць. У каго – адпрацаваная звычка да стаматалагічных кабінетаў, у каго – пратэзы.

Крый божа.

Чамусьці менавіта гэты дзень яны з аднакурснікамі святкавалі заўсёды, з самага першага курса, калі выпадкова трапілі на адмысловы напаўсамадзейны канцэрт, які ладзілі мясцовыя школьнікі з ласкі нейкай замежнай амбасады (зразумела, ангельскай, але Марына чамусьці любіла думаць, што амбасада была ірландская). На танна аздобленай сінімі і зялёнымі балончыкамі і блішчастым серпанцінам сцэне танчылі, убіваючы пяткамі ў пол сваё хваляванне, даўгалыгія і ненатуральна рыжыя дзеці ў чэшках, музычнае суправаджэнне часам пачынала трымцець і пыкаць, але ж гэтыя валынкі і скрыпкі былі такімі захапляльнымі і зайздросна вясёлымі, што хацелася выйсці ў праход, закласці рукі за спіну і колькі разоў узбрыкнуць, падкідваючы ногі да па-бядняцкі раскошнай люстры Палаца прафсаюзаў.

Былі яшчэ дзве такія культуры, акрамя ірландскай, якія падабаліся Марыне «па ўмаўчанні»: украінская і шатландская. І музыка, і літаратура, і тэатр (кіно і жывапісам Марына асабліва не цікавілася) выклікалі цікавасць адной толькі нацыянальнай прыналежнасцю. У ірландцаў ёй падабаўся нейкі ўнутраны, глыбока схаваны, але ж адчувальны ў музычным рытме ці колькасці вершаваных складоў рух – несупынны, вечны, нескароны, як тыя ногі танцораў, што выкідваюць дзівосныя каленцы пры цалкам нерухомым корпусе і руках. Шатландцы натхнялі глыбінёй і адначасова прастатой: нічога, акрамя галоўнага. Шатландцу, падавалася Марыне, няцяжка паміраць: ніякага шалупіння ў галаве, усё зразумела, прымальна і цалкам лагічна. Менавіта гэтым ёй падабаўся Бёрнс. Ніводнага непатрэбнага слова ці дэталі, толькі галоўнае: яна пакахала, ён абяцаўся, яна прыйшла з дзіцём, а ён здрадзіў, яна памерла, ён зразумеў. Увесь жыццёвы расклад – як на далоні. Ну, што да ўкраінцаў, то тут іншае. Такі стракаты, пярэсты, рознакаляровы свет, такая прага да колеру і гуку, такое багацце знешняга, прыцягнутага, нібы магнітам, да загадкавага ўнутранага, такі клубок з эмоцый, жаданняў, адказнасцяў, уцёкаў і вяртанняў – пакапайся як след у любой украінскай песні і абавязкова знойдзеш там і свой колішні клопат, і сваю запаветную мару.

Дарэчы, Мара – так Сямёнаў пачаў называць яе з таго самага Дня Святога Патрыка, які яны адзначылі разам.

– Фу-у-у, – скрывілася Марына. – Ну гэта ж зусім неяк празрыста. Танны нейкі прыёмчык, Сямёнаў.

– А хто сказаў, што я буду кадрыць цябе дарагімі? Я ж бедны студэнт, які закахаўся ў багатую ледзі. Што я цябе, дыямантамі пацешу? Дыямантаў, ведаеш, табе шмат хто накупляе. А называць цябе Марай я першы прыдумаў. Першы ж?

Багатая ледзі кіўнула – ну першы, так, – захуталася ў пярэсты шалік – паўтара даляра на распродажы ў Беластоку, і яны рушылі на канцэрт.

Раней святы адзначаліся па адной і той жа схеме. Спачатку – той самы канцэрт у Доме прафсаюзаў, гэтым разам – ужо шосты, самадзейнасці ў іх не менела, але хараства і сваёй, звыклай, зразумелай прывабнасці ўсё ж паболела. Вунь і балонікі злева тыя самыя, што ў мінулым годзе, і вянок, толькі перавесілі злева направа, а як вырасла гэтая даўганосая, якая танчыла сола ўжо два гады запар! Зусім ужо дзяўчына на выданні! Потым сто грамаў каньячку паблізу ў якой кавярні ці так, у Панікоўцы на лавачцы, хаваючыся ад міліцыі, – і дадому, у інтэрнат, яшчэ па каньячку і торцік. На Патрыка ніколі не напіваліся: па-першае, пасля 23-га і 8-га і так было цяжка, а па-другое, не хацелася псаваць канцэртны настрой. Гэтым разам інтэрната ўжо не было, дзень назаўтра быў працоўны, кампанію Марыне і Сямёнаву ніхто не склаў – магчыма, усё ж такі з далікатнасці, а не па прычыне працоўнага дня. Таму і каньяк, і торцік чакалі дома, на Ляўкова, у малюпасенькай здымнай кватэрцы на чацвёртым паверсе. Не, Сямёнаў, канешне, мог паехаць да сябе, але ж Марына ведала, што не паедзе. Ці таму, што сапраўды хацеў да Марыны, ці таму, што каньяк і торцік. А можа, у комплексе.

Лічылася, што яны жывуць разам – Марына і Сямёнаў. Калі пасля выпускнога пачалася гонка па Мінску – знайсці жыллё, абысці размеркаванне, напрасіцца хоць куды на працу, сяброўкі нават не ўлічвалі Дамейку ў сваіх раскладах здымаць кватэру ўтрох ці нават упяцёх. Па-першае, нікому не хацелася кожны дзень бачыць Сямёнава, тым больш па-сямейнаму – у майтках, а тое і без іх, ён бы змог; па-другое, гэтая ягоная гвалтоўная беларускамоўнасць; а патрэцяе, дзеля сяброўства можна і гэтага прыдурка пацярпець, але ж перашкаджаць каханкам будаваць адносіны – ну навошта? А будаваць было што, бо адносіны былі надзвычай багатымі на падзеі.