Ганна Севярынец - Дзень Святого Патрыка

Ой, баліць, мамачка, сілы няма. І віруе, і рве, і падымае ўсё знутры, і ты імчыш рабіць хаця б што-небудзь: бачыць яго, дакранацца да кашулі, гістэрычна рагатаць над нясмешнымі ягонымі жарцікамі ці проста сядзець самотна на падаконніку, а ён мімаходзь запытаецца: «Ну што, малыш, засумавала?» – і тут ты павернешся да яго, а вочы такія глыбокія-глыбокія, і ў іх толькі цені ад чорных крылаў… І ты глытаеш анальгін, прыкладваеш да дзясны халоднае сала, завязваеш нітку вакол прыдалоння, а яно ўсё баліць і баліць, і баліць, і здаецца, няма такога доктара, які суцішыць гэтакі боль…

А ўначы ты не здолееш спаць і пойдзеш бадзяцца па калідорах студэнцкага інтэрната, і ля кожных дзвярэй будзе табе холадна, а ля адных – спякотна, і ты станеш свідраваць іх позіркам, зусім як свідруе ў галаве невыносны зубны боль, і ад такога свідравання чэрці вылезуць з пекла, але ж толькі не ён, хаця што яму каштуе выйсці дасмаліць пакінуты з вечара апалак… І ты будзеш енчыць і нэндзіць, і чакаць світанка, і бегчы па доктара куды вочы глядзяць, шукаючы паратунку.

І будзе доктар, і будуць ягоныя суровыя вочы, зусім як матчыны, і будзе ён акуратна, шкадуючы твой боль, бубніць праз павязку: «Ну казалі ж вам, ну колькі раз казалі, ну гэта ж трэба было так зацягнуць…», а ты будзеш мыкаць скрозь слёзы і думаць: «Ага, казалі, хто ж ведаў, што яно так накрые, так пацягне, і ты ж быццам цар звяроў, чалавек, гэта гучыць горда, а спыніць і пераадолець гэтую пакуту – ну ніяк, ні інтэлектам, ні анальгінам».

І раптам боль пройдзе, і ты ідзеш такі па вуліцы – усе твае ўнутраныя скразнякі надзейна запламбіраваныя, і так табе добра, насамрэч добра, і неяк пуста, але ж гэта добра, і ты ідзеш, шчаслівы і здаровы, а ўсё ж сумуеш па тым часе, калі ты і твой боль былі цэнтрам сусвету.

Аднойчы адзін стаматолаг, узрушаны маім занадта эмацыйным успрыманнем працэсу, сказаў мне: «Вы не перажывайце, потым зубы так не баляць. Гэта ў маладых месяц – і зуба няма, а ў сорак будзе ў вас час і на пакуты, і на лячэнне. Тады якраз будзеце паспяваць маральна падрыхтавацца да свідравання і пламбіравання».

Так і здарылася. З узростам і каханне, і зубы сталі балець зусім інакш.

І ты ж ужо, галоўнае, дзяўчына дасведчаная, ты ўжо ведаеш: о, гэты будзе балець. Будзе-будзе. Бо такія вочы і такія плечы ў цябе заўсёды баляць. Недзе ля сэрца здрыганецца тая мышца, якая адказвае за каханне, але ж заціхне, бо няма калі: дзеці, праца, дом. Ноччу прытулішся да падушкі, і перад тым, як праваліцца ў сон, раптам: ух! Як дзергане! Як паўстане перад вачыма ўся гэтая раскоша, увесь гэты чалавек, як шыбане ягоным пахам, сапраўдным, і ты ж ужо ведаеш, калі і як гэты пах абуджаецца, і заные, так заные, што хоць ты бяры які малаток і выбівай гэты зуб, пакуль ён канчаткова не здурэў. І тут ці муж пад бокам усхрапне, а то дзіця закашляецца, і ты ціхенька на пальчыках пабяжыш слухаць ля дзіцячага пакойчыка, і так патроху ён і супакоіцца. Дзякуй богу, пакуль што доктар не патрэбны.

Але ж калі ўжо дазволіш сабе не звяртаць увагі, маўляў, неяк само знікне, калі ты, дарослая жанчына, дазволіш гэтаму свідраванню атабарыцца ў тваім жыцці – усё. Інакш, як праз хірургію, ад гэтай навалы не ўратуешся.

Вось скажыце мне, чаму так: у маладосці ты думаеш, што твой каханы – найлепшы ва ўсім свеце, і таму ты лёгка аддаешся каханню, але і лёгка забываеш. Ужо праз год, а то і раней з’яўляецца новы найлепшы, і ты люляеш у сэрцы мілы ідэал, ажно пакуль ён не пакажа свой доўгі, блішчасты, з шыкоўнай пімпачкай на канцы, чарцянячы хвост. Калі табе пад сорак, ты ўсё бачыш адразу: і хвост, і рогі, і кіпцюры, пад якімі забілася чорным беражком пякельная сажа, – і ўжо не падманваеш сябе верагоднай наяўнасцю ў яго анёлавых крыльцаў пад модным сурдутам, але ж кахаеш так, што толькі скальпелем выразаць.

А то яшчэ бывае – фантомны боль. Здаецца, і няма ўжо чаму балець, а цягне, і цягне, і цягне…

Як мне выказаць гэтую невыносную пакуту – каханне да чалавека, якога больш няма? Здаецца, ну няхай было б яно нешчаслівым, аднабаковым, але каб толькі ён быў, каб посціў зрэдку свае фоткі ў сацыяльных сетках, і нават няхай былі б на іх і жонка ягоная, і дзеці, а ты б разглядала гэтыя родныя, знаёмыя да кожнай змурачкі рысы, малады віхор на макаўцы, тыя самыя плечы, тыя самыя рукі і прыкмячала б сваё, патаемнае – вось гэтыя плямы поту пад пашкамі, ён так лёгка пацее, асабліва калі хвалюецца… Але ён нічога не посціць, яму нельга патэлефанаваць і памаўчаць у слухаўку, і ён не патэлефануе і не памаўчыць, такая была ў іх завядзёнка – тэлефанаваць адзін аднаму і супольна маўчаць. Яго проста няма, і гэтая невыносная пустэча ў часе і прасторы не зацягнецца ніколі і будзе балець, балець, балець, цярпіма, канешне, але ж доўга і працягла, бо можна разлюбіць жывога, але нельга – мёртвага.